Hubarka długoczuba

Hubarka długoczuba
	Sypheotides indicus
	(J. F. Miller, 1782)
	; Samiec (na pierwszym planie) i samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dropie
Rodzina	dropie
Rodzaj	Sypheotides; Lesson, 1839
Gatunek	hubarka długoczuba
Synonimy
	Otis indica J. F. Miller, 1782; Eupodotis indica (J. F. Miller, 1782); Sypheotides indica (J. F. Miller, 1782);
	Otis indica J. F. Miller, 1782; Eupodotis indica (J. F. Miller, 1782); Sypheotides indica (J. F. Miller, 1782);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	; Zasięg występowania poza okresem lęgowym (czerwony) i terytoria lęgowe (zielony)
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hubarka długoczuba^[5] (Sypheotides indicus) – gatunek ptaka z rodziny dropi (Otididae), będący jedynym przedstawicielem rodzaju Sypheotides^[5]. Występuje na subkontynencie indyjskim, gdzie poza sezonem lęgowym jest obserwowany w wielu regionach, jednak lęgi odbywa tylko na nielicznych stanowiskach w północno-zachodnich i środkowych Indiach^[6]. Ze względu na polowania i utratę siedlisk lęgowych jest to gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem^[4].

Morfologia

Samiec w trakcie popisowego lotu godowego

Cechy gatunku: Samiec w szacie godowej upierzony w kontrastową czerń i biel: na szyi, piersi i brzuchu pióra są czarne, białe jest gardło, pręga na karku i wierzch skrzydeł. Lotki, wierzch ciała i ogon brązowe w czarne cętki i prążki. Najbardziej charakterystycznym elementem godowego upierzenia samca są długie pióra wyrastające zza uszu w formie wstążek zakończonych „łopatką”. Samica – inaczej niż u większości dropi – jest nieco większa od samca. Podobnie jak u pozostałych gatunków jest ubarwiona bardziej jednolicie w brązowoczarne, maskujące pióra. Samiec poza okresem lęgowym ubarwiony podobnie do samicy, choć na skrzydłach pozostaje część białych piór. Nogi długie i silne, o żółtej barwie. Stopy, jak u innych dropi, pozbawione kciuka. Lata szybciej niż większe dropie; w locie przypomina sylwetką kaczki.
Wymiary średnie: Hubarka długoczuba jest małym dropiem, samice osiągają długość 51 cm, samce 46 cm. Masa ciała osobników obydwu płci mieści się w granicach 510–740 g^[7].

Ekologia i zachowanie

Różne warianty pigmentacji jaj hubarki długoczubej

Biotop: Suche, nizinne obszary trawiaste i stepy z rzadka porośnięte krzewami. Czasem również pola uprawne bawełny i prosa. Poza okresem lęgowym wykonuje nieregularne wędrówki, lecz ich przyczyny są mało znane.
Lęgi: Przypadają na początek monsunu południowo-zachodniego w Indiach Północnych (wrzesień – październik) oraz na kwiecień – maj w południowym areale występowania. Toki hubarki długoczubej są bardzo efektowne. Tokujący samiec wybiera centralne miejsce w płaskiej i otwartej przestrzeni, na którym wykonuje co kilka minut z ziemi lot godowy – wznosi się pionowo do góry trzepocąc skrzydłami, wydając donośne dźwięki, z odchyloną do tyłu głową.
Gniazdo: Dołek wygrzebany w ziemi, wśród gęstych traw.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 3–4 jaja o zmiennej barwie.
Wysiadywanie, pisklęta: Jaja wysiadywane są przez okres około 21 dni przez samicę^[8]. Pisklętami opiekuje się również wyłącznie samica, samiec może w jednym sezonie zapłodnić kilka samic.
Pożywienie: Nasiona wielu roślin, owady i drobne kręgowce.

Systematyka

Miano „hubarki” otrzymały dwa indyjskie gatunki mniejszych dropi. Drugi z nich, hubarka bengalska (Houbaropsis bengalensis), był wcześniej zaliczany do tego samego rodzaju, jednak dokładniejsze badania skłoniły naukowców do wyróżnienia dwóch monotypowych rodzajów, choć uważanych za blisko spokrewnione^[9].

Hubarka długoczuba jest gatunkiem monotypowym, tzn. nie wyróżnia się podgatunków^[10].

Status i zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN hubarka długoczuba od 2021 roku jest klasyfikowana jako gatunek krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered); wcześniej, od 2000 roku uznawana była za gatunek zagrożony (EN – Endangered), a od 1994 roku – krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered). W 1982 roku liczebność populacji szacowano na 4734 osobników dorosłych, w 1999 roku na 3530, zaś szacunki z 2018 roku mówią już o tylko 356–1228 osobnikach dorosłych (najlepsze przybliżenie to 730 osobników dorosłych). Trend liczebności populacji jest zatem silnie spadkowy^[4].

Mimo ochrony, rozpoczętej w niektórych stanach Indii (Radżastan czy Madhya Pradesh) oraz w Nepalu, wciąż poluje się na nie ze względu na smaczne mięso lub dla sportu. Szczególnie narażone są tokujące samce, których popisy są widoczne z daleka. Dużym zagrożeniem jest również ubywanie odpowiednich siedlisk ze względu na zajmowanie coraz większych obszarów przez intensywne rolnictwo oraz zmiany w szacie roślinnej związane z pojawieniem się obcych gatunków, zwłaszcza rozprzestrzenienie się krzewów Prosopis glandulosa z rodziny bobowatych. W ostatnich latach populacja hubarki ulegała bardzo dużym wahaniom ze względu na duże zmiany czasu nadejścia monsunów. Zmiany klimatyczne mogą stać się więc również poważnym zagrożeniem dla tego gatunku^[4]. Gatunek ten jest wymieniony w II załączniku konwencji CITES^[11].

Przypisy

↑ Sypheotides indicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Sypheotides, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-01-13] (ang.).
↑ Collar, N. & Garcia, E.F.J.: Lesser Florican (Sypheotides indicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-14].
↑ ^a ^b ^c ^d BirdLife International, Sypheotides indicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-09] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Otididae Rafinesque, 1815 - dropie - Bustards (wersja: 2015-09-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-14].
↑ Ravi Sankaran, U. Ganguli-Lachungpa. The distribution and status of the Lesser Florican Sypheotides indica (J.F. Miller) in the Indian subcontinent. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 89 (2), s. 156–179, 1992. (ang.).
↑ Tej Kumar Shrestha: Wildlife of Nepal: A Study of Renewable Resources of Nepal Himalayas. Steven Simpson Books, 2004, s. 331–332. ISBN 99933-59-02-5.
↑ Ravi Sankaran. Red data bird. „Newsletter for Birdwatchers”. 34, s. 1, 1994. (ang.).
↑ Sylke Frahnert Pitra Christian, Joerns Fickel Dietmar Lieckfeldt. Phylogenetic Relationships and Ancestral Areas of the Bustards (Gruiformes: Otididae), Inferred from Mitochondrial DNA and Nuclear Intron Sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 23, s. 63–74, 2002. PMID: 12182403. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
↑ Sypheotides indicus. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2021-09-08]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Sypheotides indicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Sypheotides, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-01-13] (ang.).

[hbwa-3] Collar, N. & Garcia, E.F.J.: Lesser Florican (Sypheotides indicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-14].

[iucn-4] BirdLife International, Sypheotides indicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-09] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Otididae Rafinesque, 1815 - dropie - Bustards (wersja: 2015-09-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-14].

[BNHS-6] Ravi Sankaran, U. Ganguli-Lachungpa. The distribution and status of the Lesser Florican Sypheotides indica (J.F. Miller) in the Indian subcontinent. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 89 (2), s. 156–179, 1992. (ang.).

[shresta-7] Tej Kumar Shrestha: Wildlife of Nepal: A Study of Renewable Resources of Nepal Himalayas. Steven Simpson Books, 2004, s. 331–332. ISBN 99933-59-02-5.

[nbird-8] Ravi Sankaran. Red data bird. „Newsletter for Birdwatchers”. 34, s. 1, 1994. (ang.).

[ncbi-9] Sylke Frahnert Pitra Christian, Joerns Fickel Dietmar Lieckfeldt. Phylogenetic Relationships and Ancestral Areas of the Bustards (Gruiformes: Otididae), Inferred from Mitochondrial DNA and Nuclear Intron Sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 23, s. 63–74, 2002. PMID: 12182403. (ang.).

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-09]. (ang.).

[cites-11] Sypheotides indicus. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2021-09-08]. (ang.).

[5]

[6]

[4]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]