Wikipedia

Hotel Warszawa w Warszawie

budynek w Warszawie

Hotel Warszawa, dawniej Prudential House[2][3], zwyczajowo Prudential[4][5] – warszawski wieżowiec, wybudowany w latach 1931–1933 przy pl. Napoleona 9 (obecnie pl. Powstańców Warszawy) w stylu art déco z przeznaczeniem na siedzibę miejscowej spółki brytyjskiego Towarzystwa Ubezpieczeń „Prudential”. W latach 1954–2002 oraz ponownie od 2018 budynek mieści, obecnie pięciogwiazdkowy, hotel „Warszawa”.

Hotel Warszawa w Warszawie
Prudential
Zabytek: nr rej. A-719 z 2.10.2006
Ilustracja
Budynek od strony placu Powstańców Warszawy
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

plac Powstańców Warszawy 9

Architekt

Marcin Weinfeld
Stefan Bryła

Inwestor

Towarzystwo Ubezpieczeń Prudential

Wysokość do dachu

66 m

Kondygnacje

17

Rozpoczęcie budowy

1931

Ukończenie budowy

1933

Zniszczono

1944

Odbudowano

1954, 2018

Pierwszy właściciel

Towarzystwo Ubezpieczeń Prudential

Kolejni właściciele

Hotele Warszawskie Syrena
Polimex-Mostostal

Obecny właściciel

Holding Liwa[1]

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Hotel Warszawa w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Hotel Warszawa w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Hotel Warszawa w Warszawie”
Ziemia52°14′08″N 21°00′46″E/52,235556 21,012778
Multimedia w Wikimedia Commons

Opis

edytuj
Osobny artykuł: Lista najwyższych budynków w Warszawie.

Budynek powstał w latach 1931−1933[6] w miejscu zajmowanym do 1901 przez Szpital Dzieciątka Jezus[7]. Według pierwotnych planów miał mieć 11 pięter, jednak architekci, biorąc pod uwagę znaczne zróżnicowanie wysokości już stojących przy placu Napoleona budynków (2-6 pięter), uznali, że to będzie wysokość niewystarczająca do osiągnięcia odpowiedniego wrażenia dominanty[8]. Budynek miał wysokość 66 m (16 pięter) i był widoczny z wielu punktów Śródmieścia[9].

W dolnej części budynku znajdowała się przestrzeń biurowa, w wieży mieściły się luksusowe apartamenty. Pomiędzy nimi, na szóstym piętrze mieściły się mieszkania służbowe i pomieszczenia gospodarcze. W części biurowej mieściły się nie tylko pomieszczenia towarzystwa Prudential, ale i innych przedsiębiorstw, a także Wydziału Handlowego Poselstwa Hiszpanii (1935-1938). Najbardziej luksusowe mieszkania miały po 240 m² powierzchni, zajmowanej przez 6 pokojów, 3 łazienki, kuchnię i służbówkę. Nawet mniej luksusowe apartamenty miały oprócz wejścia głównego wejście dla służby i windy[8]. Budynek zaprojektował Marcin Weinfeld, zaś stalową konstrukcję spawaną ustawioną na żelbetowych fundamentach biurowca zaprojektowali Stefan Bryła i Wenczesław Poniż[10]. Konstrukcję wykonała warszawska spółka K. Rudzki i S-ka[11]. Drzwi wejściowe skonstruowano z patynowanej miedzi, pozostałe drzwi i framugi okien wykonano z jesionu. Nad bocznymi wejściami znajdowały się rzeźby Ryszarda Moszkowskiego[8]. Do budowy użyto ponad 2 mln cegieł, 2 tys. ton cementu oraz ponad 1500 t stali[7]. Towarzystwo Ubezpieczeń „Prudential” przeniosło się do swojej nowo wybudowanej siedziby z pałacu Kronenberga[12].

W 1937 na dachu wieżowca umieszczono antenę telewizyjną, a 26 sierpnia 1939 wyemitowano stamtąd pierwszą próbną transmisję z udziałem Mieczysława Fogga[13].

Prudential został poważnie uszkodzony w czasie II wojny światowej. W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 wybuchły w nim pożary[14]. Podczas powstania warszawskiego został ostrzelany przez ok. 1000 pocisków. 28 sierpnia został trafiony pociskiem o masie 2 ton kalibru 600 mm z samobieżnego moździerza typu Karl-Gerät (o nazwie Ziu), co odchyliło go od pionu. Jednak jego stalowa konstrukcja przetrwała[15]. Sześć fotografii tego wydarzenia wykonanych z dachu kamienicy przy ul. Kopernika 28 przez Sylwestra Brauna ps. „Kris” należy do ikonicznych fotografii z okresu powstania[16].

Po wojnie na szczycie wypalonego wieżowca przez kilka lat gniazdował sokół wędrowny[17].

W 1945 nieruchomość odebrano przedwojennym właścicielom na podstawie tzw. dekretu Bieruta, otrzymali oni jednak później odszkodowanie na podstawie umowy indemnizacyjnej z Wielką Brytanią[18]. Budynek został odbudowany w latach 1950–1953 w socrealistycznym kostiumie (m.in. z kariatydami). Autorem nowego projektu był również Marcin Weinfeld[8]. Budynek otrzymał nową funkcję. W 1954 otwarto w nim hotel Warszawa[19]. Posiadał 375 miejsc noclegowych (pokoje jednoosobowe, dwuosobowe, 1 apartament), 200 miejsc w restauracji, 100 w kawiarni, 20 w lokalu nocnym.

Hotel zakończył działalność w 2002, a w 2005 spółka Hotele Warszawskie Syrena sprzedała budynek spółce Polimex-Mostostal za 6,3 mln euro[18]. W 2009 Polimex-Mostostal sprzedał hotel rodzinie Likusów z Krakowa[18].

W latach 2010–2018 prowadzony był remont generalny budynku[20]. Prace przerwano podczas budowy drugiej linii metra, a następnie wznowiono na przełomie 2015/2016[18]. Przewlekłość remontu wzbudziła kontrowersje, podobnie jak plan przywrócenia charakteru sprzed wojny i uznania za wartą ochrony jedynie konstrukcji stalowej[21]. Budynek został pozbawiony socrealistycznych detali, rozebrano portyk z kariatydami i herbem Warszawy, a z reprezentacyjnych wnętrz usunięto wystrój z lat 50.[22][1] W listopadzie 2018 w budynku otwarto pięciogwiazdkowy hotel Warszawa[23][1].

Galeria

edytuj
  •  
    Szkielet stalowy wieży
  •  
    Budynek w stanie surowym
  •  
    Prudential i plac Napoleona około 1935
  •  
    Ul. Świętokrzyska i budynek Prudentialu (po lewej), koniec 1939
  •  
    Gmach Prudentialu trafiony pociskiem z niemieckiego samobieżnego moździerza typu Karl, 28 sierpnia 1944
  •  
    Zniszczony budynek Prudentialu w 1945 – widok od strony placu Powstańców Warszawy
  •  
    Budynek w latach 70. XX wieku

Posłuchaj tego artykułu

  Plik audio został utworzony na podstawie wersji z 7 czerwca 2023 i nie obejmuje późniejszych edycji.
Artykuły audio


Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Michał Wojtczuk. Prudential ożył po remoncie. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 8 listopada 2018. 
  2. ↑ Marcin Weinfeld, Architektura i Budownictwo, 1934 nr. 9 p. 267-287, Wydawnictwo Spółdzielni Wydawniczej Architektów Polskich (1934)
  3. ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 68. ISBN 83-908950-8-0.
  4. ↑ Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 142. ISBN 978-83-63842-67-3.
  5. ↑ Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 620. ISBN 978-83-1113474-4.
  6. ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 169.
  7. ↑ a b Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 196.
  8. ↑ a b c d Grzegorz Mika. Niebotyk z placu Napoleona. „Skarpa Warszawska”. 12 (69), s. 6–8, grudzień 2014. ISSN 2084-4220. (pol.). 
  9. ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 195.
  10. ↑ Encyklopedia Warszawy, red. Barbara Petrozolin-Skowrońskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, ISBN 83-01-08836-2.
  11. ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 22. ISBN 978-83-61253-51-8.
  12. ↑ Tadeusz Stefan Jaroszewski: Dzieje Pałacu Kronenberga. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 62.
  13. ↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 127. ISBN 978-83-268-1238-5.
  14. ↑ Marian Marek Drozdowski: Alarm dla Warszawy. Ludność cywilna w obronie stolicy we wrześniu 1939 r.. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969, s. 237.
  15. ↑ Jerzy Kasprzycki, Kazimierz J. Nowak: Warszawa sprzed lat. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj“, 1989, s. 91. ISBN 83-7005-201-0.
  16. ↑ Krzysztof Traczyński. Gmach-symbol. „Stolica”, s. 48, 51, lipiec−sierpień 2021. 
  17. ↑ Jan Górski: Drugie narodziny miasta. Warszawa 1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976, s. 266.
  18. ↑ a b c d Bartosz Klimas. Warszawa czeka na hotel Warszawa. „Życie Mazowsza (dodatek do „Rzeczpospolitej”)”, s. R4, 25 stycznia 2017. 
  19. ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
  20. ↑ mag: Prudential: remont trwa. zyciewarszawy.pl, 2010-10-22. [dostęp 2010-11-04]. (pol.).
  21. ↑ Artur Głowacki, Maryla Musidłowska. Weinfeld to był wielki pan. „Skarpa Warszawska”. 12 (69), s. 12–14, grudzień 2014. ISSN 2084-4220. (pol.). 
  22. ↑ Tomasz Urzykowski. Szczyt Prudentialu. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 19 grudnia 2016. 
  23. ↑ Hotel Warszawa. [w:] Lukus Hotele i Restauracja [on-line]. hotel.com.pl. [dostęp 2018-11-28].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Hotel_Warszawa_w_Warszawie&oldid=74781185”