Hortensja (oratorka)
Hortensja – córka mówcy i adwokata rzymskiego, Hortensjusza Hortalusa (114 – 50 p.n.e.). Zyskała sławę w okresie republiki jako mówczyni. Wystąpiła w roku 42 p.n.e. przed członkami II triumwiratu z mową przeciwko opodatkowaniu najbogatszych Rzymianek, co zaowocowało zwolnieniem wielu kobiet z tego podatku.
Życie
edytujHortensja pochodziła z arystokracji i wychowywała się w zamożnym domu. Była córką Hortensjusza Hortalusa prawdopodobnie z jego pierwszego małżeństwa z Lutecją. Jej ojciec był znany wśród Rzymian dzięki swym mowom na temat historii i prawa, a także współzawodnictwu z Cyceronem. Hortensja już od wczesnych lat życia miała kontakt z literaturą łacińską i grecką. Uczyła się retoryki czytając mowy rzymskich i greckich mówców.
Prawdopodobnie wyszła za mąż za swojego kuzyna, Kwintusa Serwiliusza Cepiona. Miała córkę, Serwillę.
Mowa wygłoszona przed członkami II triumwiratu
edytujW roku 42 p.n.e. prawie wszystkie legiony rzymskie, pod dowództwem triumwirów Oktawiana, Marka Antoniusza i Marka Lepidusa, prowadziły walki z zabójcami Juliusza Cezara. Aby uzyskać fundusze na prowadzenie wojny, triumwirowie konfiskowali majątki bogatych obywateli rzymskich zabitych w wyniku proskrypcji. Kiedy jednak to nie wystarczyło, Oktawian, Marek Antoniusz i Lepidus zagłosowali za opodatkowaniem 1400 najbogatszych kobiet w Rzymie. Zbulwersowane tym kobiety, których majątki miały pójść na wspomaganie wojen, wybrały Hortensję, aby w ich imieniu wystąpiła przed triumwirami. Wraz z liczną grupą obywateli rzymskich, kobiety wkroczyły na Forum Romanum w momencie, kiedy Hortensja wygłaszała swą słynną mowę. Poniżej urywek tej mowy udokumentowany przez greckiego historyka, Appiana:
Już pozbawiliście nas ojców, synów, mężów i braci, których oskarżyliście o popełnienie zbrodni przeciwko wam; kiedy jeszcze zabierzecie nam nasze majątki, zniżycie nas do stanu niegodnego naszemu narodzeniu, obyczajom i stanowi. Dlaczego mamy płacić podatki, kiedy nie nam przypadają honory, dowództwo, rządzenie państwem, o co tak walczycie między sobą z tak nikczemnym rezultatem?"
Triumwirowie próbowali usunąć kobiety z rostra. Następnego jednak dnia ogłosili, iż tylko 400, a nie jak zamierzano, 1400, najbogatszych kobiet zostanie opodatkowanych.
Literatura
edytuj- Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium libri viii.3.3.
- Edward Best, "Cicero, Livy, and Educated Roman Women", The Classical Journal, 1970, s.203.