Hirszfeldia szara

gatunek rośliny
(Przekierowano z Hirschfeldia)

Hirszfeldia szara (Hirschfeldia incana (L.) Lagr.-Foss.) – gatunek roślin z rodziny kapustowatych. Należy do monotypowego rodzaju hirszfeldia (Hirschfeldia). Występuje w obszarze śródziemnomorskim, ale został szeroko rozprzestrzeniony na różne kontynenty na obszary pod wpływem klimatu umiarkowanego – do środkowej, północnej i wschodniej Europy, wschodniej Azji (Kraj Nadmorski), do Australii i Nowej Zelandii, do Południowej Afryki, południowej części Ameryki Południowej i zachodniej Ameryki Północnej[3]. W Polsce ma status gatunku przejściowo zawlekanego[4].

Hirszfeldia szara
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

hirszfeldia

Gatunek

hirszfeldia szara

Nazwa systematyczna
Hirschfeldia incana (L.) Lagr.-Foss.
Fl. Tarn Garonne: 19 (1847)[3]
Synonimy
  • Brassica adpressa (Moench) Boiss.
  • Brassica incana (L.) Maly
  • Erucastrum incanum (L.) W.D.J.Koch
  • Hirschfeldia adpressa Moench
  • Raphanus incanus (L.) Crantz
  • Sinapis adpressa (Moench) Schloss. & Vuk.
  • Sinapis incana L.
  • Sisymbrium incanum (L.) Prantl
  • Strangalis adpressa (Moench) Dulac[3]

Hirszfeldia należy do nielicznych w świecie roślin bioakumulatorów ołowiu – pierwiastka dla większości gatunków silnie toksycznego[5].

Nazwa rodzajowa upamiętnia austriackiego botanika i ogrodnika Christiana Hirschfeldta (1742–1792)[6].

Morfologia

edytuj
Pokrój
Roślina jednoroczna i dwuletnia. Łodygi wzniesione, osiągające do 15 cm, czasem do 20 cm wysokości, pojedyncze lub kilka rozgałęzionych od nasady. Pędy pokryte są zwłaszcza w dolnej części szczecinkowatymi, pojedynczymi włoskami skierowanymi do dołu[6].
Liście
Skrętoległe, łodygowe i skupione w rozecie przyziemnej[6]. Dolne liście ogonkowe, lirowate lub pierzastopodzielone, łodygowe krótkoogonkowe lub siedzące, pierzastodzielne lub niepodzielone, ale wówczas ząbkowane[6].
Kwiaty
Promieniste, obupłciowe, zebrane w wydłużające się podczas owocowania grona. Szypułki kwiatowe wzniesione, tęgie[6]. Działki kielicha rozpostarte lub odgięte, podługowate, boczne bez woreczkowatej ostrogi. Płatki korony żółte. Łatka całobrzega, jajowata lub łopatkowata, zwężona w paznokieć. Sześć pręcików, czterosilnych (dwa krótsze), z miodnikami u nasady. Zalążnia górna, z 10–22 zalążkami w każdej z dwóch komór. Znamię główkowate, niepodzielone[6].
Owoce
Łuszczyny równowąskie, na przekroju zaokrąglone lub czworoboczne, zwykle nieco powyginane, na szczycie nieco nabrzmiałe. Klapy zwykle nagie lub słabo owłosione[6]. Nasiona kuliste, z łupiną śluzowaciejącą po zwilżeniu[6].

Systematyka

edytuj

Gatunek z monotypowego rodzaju hirszfeldia Hirschfeldia Moench, Meth. 264. 4 Mai 1794[3]. Reprezentuje plemię Brassiceae w obrębie rodziny kapustowatych Brassicaceae[7]. Pozycja taksonomiczna gatunku jest jednak niejasna, wskazuje się na być może potrzebę włączenia go do rodzaju rukwiślad Erucastrum[6][7].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2022-09-01] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-09-01] (ang.).
  3. a b c d Hirschfeldia incana (L.) Lagr.-Foss.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-01].
  4. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 99, ISBN 978-83-62975-45-7.
  5. Florence Auguy i inni, Lead Tolerance and Accumulation in Hirschfeldia incana, a Mediterranean Brassicaceae from Metalliferous Mine Spoils, „PLOS One”, 8 (5), 2013, e61932, DOI10.1371/journal.pone.0061932, ISSN 1932-6203, PMID23667449, PMCIDPMC3646990 [dostęp 2024-01-20] (ang.).
  6. a b c d e f g h i Suzanne I. Warwick: Hirschfeldia Moench. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-09-01].
  7. a b Genus Hirschfeldia Moench. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-01].