Wikipedia

Hipolit Neuwirth

Hipolit Neuwirth (ur. 11 lutego 1859 w Sokołowie, zm. 31 grudnia 1906 w Sanoku) – filolog klasyczny, nauczyciel.

Hipolit Neuwirth
Data i miejsce urodzenia

11 lutego 1859
Sokołów

Data i miejsce śmierci

31 grudnia 1906
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Edukacja

C. K. Gimnazjum w Jaśle

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Pracodawca

C. K. Gimnazjum w Sanoku

Rodzice

Józef

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj
 
Pierwszy od prawej Hipolit Neuwirth (1900)
 
Nagrobek Hipolita Neuwirtha

Hipolit Neuwirth urodził się 11 lutego 1859 w Sokołowie[1][2][3][4]. Był synem Józefa Neuwirtha, c. k. starszego poborcy podatkowego w Przemyślu (zm. 1889)[2][5][6][7]. Miał rodzeństwo[8].

W Przemyślu ukończył szkoły ludowe[2]. Następnie kształcił się chlubnie w gimnazjum w Rzeszowie do VII klasy, po czym przeniósł się do C. K. Gimnazjum w Jaśle, gdzie w 1877 ukończył VIII klasę i z odznaczeniem zdał egzamin dojrzałości[2][3][4][9][10]. Studiował wnikliwie języki klasyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, w tym czasie był uważany w Galicji za czołowego znawcę wiedzy w dziedzinie filologii klasycznej[2][4]. 13 marca 1881 został wybrany członkiem wydziału Czytelni Akademickiej we Lwowie[11].

Po ukończeniu studiów, jako najlepszy absolwent na swoim kierunku, został polecony hr. Karolowi Lanckorońskiemu, wraz z którym odbył wyprawę naukową na obszarze Grecji i Azji Mniejszej, trwającą ponad rok na przełomie 1882/83[2][3][4]. Był autorem pracy naukowej z tej podróży, wydanej przez hrabiego w Wiedniu w zbiorowej publikacji ilustrowanej[2].

Po powrocie do Galicji wstąpił do służby nauczycielskiej[2]. Od 1883 pracował w gimnazjach we Lwowie[3]. Od 6 kwietnia 1884 do 1887/1888 uczył w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[4][12]. Rozporządzeniem z 22 lipca 1889 C. K. Rady Szkolnej Krajowej został mianowany zastępcą nauczyciela w C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie[13], gdzie uczył języka łacińskiego, języka greckiego i języka niemieckiego[14] w niedługim okresie czasu[4][15]. Następnie był nauczycielem w C. K. Gimnazjum w Jarosławiu od września 1888 do grudnia 1890[4], po czym w macierzystym gimnazjum w Jaśle od 4 grudnia 1890 do końca roku szkolnego 1894/1895, ucząc tam języka łacińskiego, języka greckiego, języka niemieckiego[16][17][18][19][20][21], w C. K. III Gimnazjum w Krakowie od lipca 1895 do końca roku szkolnego 1897/1898, gdzie uczył języka łacińskiego i języka greckiego[2][3][4][22][23][24]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 23 sierpnia 1898 jako zastępca nauczyciela (suplent[1]) został przeniesiony z C. K. III Gimnazjum w Krakowie do C. K. Gimnazjum Męskiego w Sanoku (wraz z nim Gerard Feliński)[25][26]. W szkole uczył języka łacińskiego, języka greckiego, języka niemieckiego, języka polskiego oraz – jako przedmiot nadobowiązkowy – języka francuskiego, przez osiem lat do 1906[2][3][27][4][28][29][30][31][32][33][34]. Darował dzieła naukowe na rzecz biblioteki nauczycielskiej w sanockim gimnazjum[35][36].

Wspierał budowę Kopca Adama Mickiewicza w Sanoku[37][38][39]. Od 1901 do sierpnia 1905 wspólnie z Antonim Bielakiem był kierownikiem (prefektem) oraz wychowawcą i opiekunem w Bursie Jubileuszowej im. Cesarza Franciszka Józefa w Sanoku[40][41][42][43][44]. 28 września 1904 został wybrany członkiem wydziału Towarzystwa Bursy jubileuszowej im. Cesarza Franciszka Józefa I w Sanoku[45], był także członkiem komisji rewizyjnej tegoż[46]. Działał społecznie w towarzystwach w Sanoku[2]. Należał do sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[47][48][49]. Był członkiem Towarzystwa Filologicznego[50].

Zmarł po krótkiej chorobie na zapalenie opon mózgowych 31 grudnia 1906 w Sanoku[1][2][3][51][52]). Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 2 stycznia 1907[1][2]. W nadzwyczaj tłumnym pogrzebie pod przewodnictwem gimnazjalnego katechety ks. Józefa Drozda[1], uczestniczyli licznie mieszkańcy Sanoka, w tym profesorowie i uczniowie sanockiego gimnazjum oraz przedstawiciele inteligencji, a nawet najniższych warstw społecznych[2]. W ostatnim pożegnaniu brała udział gimnazjalna orkiestra, zaś przemawiali prof. Adam Pytel w imieniu grona pedagogicznego oraz Karol Feledziak w imieniu uczniów[2].

Przychylnie o Hipolicie Neuwirth wyraził się w swoich wspomnieniach jego uczeń w gimnazjum w Sanoku, Stanisław Rymar, który uznał go za dobrego filologa[53]. Także inny uczeń sanockiego gimnazjum i późniejszy historyk literatury Franciszek Bielak, pozytywnie wypowiedział się o Hipolicie Neuwirth, wymieniając go w gronie doskonałych nauczycieli-filologów i wysoko oceniając prowadzone przez niego lekcje języka łacińskiego[54][55]. We wspomnieniach innego sanockiego gimnazjalisty, Jana Świerzowicza, prof. Neuwirth był człowiekiem o głębokiej wiedzy, wykładającym jasno i przystępnie[56]. Także w opinii Józefa Stachowicza wyrażonej po latach, prof. Neuwirth był wybitnym profesorem gimnazjalnym filologii klasycznej[57].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 38 (poz. 2).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Pogrzeb ś. p. Hipolita Neuwirtha. „Gazeta Sanocka”. Nr 158, s. 2-3, 6 stycznia 1907. 
  3. ↑ a b c d e f g Kronika zakładu. Ś. p. Hipolit Neuwirth. W: 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 58-59.
  4. ↑ a b c d e f g h i Tadeusz Ochenduszko: Leksykon nauczycieli i wychowanków I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie urodzonych pomiędzy XVII wiekiem a 1945 rokiem (2015). Hipolit Neuwirth. 2015-02-07. [dostęp 2017-09-29].
  5. ↑ Kronika. Zmarli. „Gazeta Przemyska”. 80, s. 2, 7 listopada 1889. 
  6. ↑ Uroczystość przekazania odremontowanych nagrobków na Cmentarzu Głównym w Przemyślu i w Krzywczy.. przemyskie.info, 2014-10-21. [dostęp 2017-09-29].
  7. ↑ Według poniższego źródła Józef Neuwirt pochowany w Przemyślu żył w latach (1835-1891). Józef Neuwirth. cmentarzeprzemysl.pl. [dostęp 2017-09-29].
  8. ↑ Nadesłane. „Gazeta Sanocka”. Nr 158, s. 4, 6 stycznia 1907. 
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1894. Jasło: 1894, s. 23.
  10. ↑ Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868-1938. Jasło: 1938, s. 115.
  11. ↑ Kronika miejscowa i zamiejscowa. Wydział Czytelni akademickiej. „Gazeta Narodowa”. 63, s. 2, 18 marca 1881. 
  12. ↑ Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 68.
  13. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1890. Lwów: 1890, s. 61-62.
  14. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1890. Lwów: 1890, s. 60.
  15. ↑ Brak jest dostępu do Sprawozdania Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1891, natomiast w Sprawozdaniu Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1892 Hipolit Neuwirth już nie widniał
  16. ↑ Wymieniony jako Hipolyt Neuwirth. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1891. Jasło: 1891, s. 2, 4.
  17. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1892. Jasło: 1892, s. 4.
  18. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1893. Jasło: 1893, s. 6.
  19. ↑ Wymieniony jako Hipolyt Neuwirt. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1894. Jasło: 1894, s. 3.
  20. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1895. Jasło: 1895, s. 30.
  21. ↑ Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868-1938. Jasło: 1938, s. 113, 114.
  22. ↑ Z c. k. krajowej Rady szkolnej. „Gazeta Lwowska”. 151, s. 2, 5 lipca 1895. 
  23. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. III Gimnazyum w Krakowie za rok szkolny 1897. Kraków: 1897, s. 43.
  24. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. III Gimnazyum w Krakowie za rok szkolny 1898. Kraków: 1898, s. 36.
  25. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. III Gimnazyum w Krakowie za rok szkolny 1899. Kraków: 1899, s. 48.
  26. ↑ 18. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1899, s. 3.
  27. ↑ 18. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1899, s. 2.
  28. ↑ 19. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1899/1900. Sanok: Fundusz Naukowy, 1900, s. 2.
  29. ↑ 20. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1900/1901. Sanok: 1901, s. 2.
  30. ↑ 21. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1901/1902. Sanok: 1902, s. 2.
  31. ↑ 22. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1902/1903. Sanok: 1903, s. 3.
  32. ↑ 23. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1903/1904. Sanok: 1904, s. 3, 4.
  33. ↑ 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 3, 4.
  34. ↑ 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 2, 4.
  35. ↑ 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 31, 32.
  36. ↑ 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 32.
  37. ↑ 19. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1899/1900. Sanok: Fundusz Naukowy, 1900, s. 51.
  38. ↑ 20. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1900/1901. Sanok: 1901, s. 50.
  39. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. 49, s. 3, 4 grudnia 1904. 
  40. ↑ Bielak 1979 ↓, s. 32.
  41. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 88, s. 4, 3 września 1905. 
  42. ↑ Kronika. Walne zgromadzenie Tow. Bursy jubileuszowej. „Gazeta Sanocka”. 93, s. 4, 8 października 1905. 
  43. ↑ Józef Stachowicz: Gimnazjum Męskie w latach 1880–1958. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 48.
  44. ↑ Tadeusz Chmielewski. Włodzimierz Bańkowski – zasłużony pedagog sanockiego gimnazjum. „Rocznik Sanocki”. Tom VI, s. 287-288, 1988. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. 
  45. ↑ Kronika. Bursa Jubileuszowa. „Gazeta Sanocka”. 40, s. 4, 3 października 1904. 
  46. ↑ Sprawozdanie Tow. Bursy jubileuszowej im. Ces. Franciszka Józefa I w Sanoku za czas od 1. września do 31. sierpnia 1907. „Gazeta Sanocka”. 197, s. 3, 20 października 1907. 
  47. ↑ Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za rok administracyjny 1898. Sanok: 1899, s. 10.
  48. ↑ Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za rok administracyjny 1899. Sanok: 1900, s. 14.
  49. ↑ Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za rok administracyjny 1901. Sanok: 1901, s. 13.
  50. ↑ Spis członków Towarzystwa Filologicznego w r. 1901. „Eos”. Z. 2, s. 271, 1901. 
  51. ↑ 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 3.
  52. ↑ Bielak 1979 ↓, s. 34.
  53. ↑ Stanisław Rymar: Moje lata w Gimnazjum: 1897–1905 (Wyjątek z pamiętnika). W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 166.
  54. ↑ Bielak 1979 ↓, s. 33-34.
  55. ↑ Tadeusz Chmielewski. Włodzimierz Bańkowski – zasłużony pedagog sanockiego gimnazjum. „Rocznik Sanocki”. Tom VI, s. 288, 1988. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. 
  56. ↑ Jan Świerzowicz: Wspomnienia z lat 1901–1908. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 174.
  57. ↑ Józef Stachowicz. Refleksie po jubileuszu. „Profile. Rzeszowski Miesięcznik Społeczno-Kultualny”. Nr 2 (143), s. 14, 1981. 

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Hipolit_Neuwirth&oldid=71973174”