Herb gminy Sławatycze
Herb gminy Sławatycze – jeden z symboli gminy Sławatycze, autorstwa Kamila Wójcikowskiego i Roberta Fidury ustanowiony 11 października 2015[1].
| |
| Typ herbu |
gminny |
|---|---|
| Projektant |
Kamil Wójcikowski, Robert Fidura |
| Wprowadzony |
11 października 2015 |
Wygląd i symbolika
edytujHerb przedstawia na tarczy w polu złotym orła czarnego o uzbrojeniu złotym i języku czerwonym, z mitrą książęcą na głowie oraz na piersi z tarczą sercową błękitną, w której trzy trąby czarne o okuciach, ustniku, wylocie i nawiązaniach złotych, w rosochę. Herb wywodzi się bezpośrednio z herbu dawnego miasta Sławatycze, który był tożsamy z książęcym herbem rodu Radziwiłłów - długoletnich właścicieli miasta[1].
Historia
edytuj
Okres staropolski
edytujNajdawniejsze znane informacje na temat herbu Sławatycz pochodzą z okresu rządów Radziwiłłów. Pierwszy przywilej nadający miastu herb Radziwiłłów wydano 25 czerwca 1677. Przywilej ten następnie wielokrotnie ponawiano, zaś w wersji potwierdzonej przez Jana III Sobieskiego 15 lutego 1693 odnajdujemy słowa[2]:
osobliwym przywilejem swoim temuż miastu sławatyckiemu herb domu swego, orła z trąbami trzema, nadał, tedy my go immobiliter aprobujemy
Następnie znany jest z 15 stycznia 1761 odpis przywileju Augusta III, z informacją, że na marginesie przywileju[2]
wymalowany Czarny Orzeł jednogłowy z koroną na głowie bez trąbów.
Pierwszy i jedyny znany nam historyczny wizerunek godła herbowego Sławatycz pochodzi z odcisku pieczęci miejskiej użytej na dokumencie z 1765 i 1802 roku. Pieczęć okrągła, o średnicy 57 mm. W polu pieczęci widnieje godło w postaci orła z tarczą prawdopodobnie z herbem Trąby na piersi, z głową zwieńczoną mitrą książęcą. Legenda otokowa głosi SIGILLUM CIVITATIS SŁAWATICENSIS. Poszczególne słowa oddzielone są separatorami w postaci krzyżyków ujętych w nawiasy[2].
Okres rozbiorów
edytujHerb udzielony przez Radziwiłłów zaistniał po raz pierwszy w wersji kolorowej w projekcie stworzonym przez Teodora Chrząńskiego w 1847 na potrzeby Albumu Heroldii Królestwa Polskiego. Zaproponowane tam barwy to orzeł srebrny na czerwonym polu, tarcza sercowa niebieska. Projekty herbów z 1847 nie weszły w życie, zaś w 1869, Sławatycze utraciły prawa miejskie. Kwestia herbu Sławatycz została zapomniana na 90 lat[2].
Okres powojenny
edytujPo dłuższej przerwie informacje na temat kształtu i barw herbu Sławatycz opublikował Marian Gumowski. Heraldyk wprost skrytykował rekonstrukcję barwną Chrząńskiego, zauważając, że orzeł powinien być radziwiłłowski, tzn. czarny w polu złotym. Informacja ta została powtórzona w wydawnictwie Miasta polskie w tysiącleciu, gdzie dodatkowo sprecyzowano barwę tarczy sercowej jako czerwoną[2].
Lata 90 i 2000
edytujHerbem Sławatycz interesowali się heraldycy białoruscy. Kolorową rekonstrukcję herbu opartą wprost na jedynym znanym odcisku pieczętnym zamieścił w 1998 roku w swojej książce A. Citov. Herb ma tam tarczę przydzielaną w białoruskiej heraldyce municypalnej miastom o XVI-wiecznej proweniencji[2].
Polskie władze samorządowe przywróciły do użycia herb Sławatycz jako herb gminy w latach 90. Niestety wprawdzie treść herbu była poprawna, ale błędnie zrekonstruowano jego barwy (jak u Chrząńskiego). Ponadto rysunek poszczególnych elementów herbu był słabej jakości. Władze gminy Sławatycze zostały poinformowane o uchybieniach w herbie i zleciły opracowanie jego poprawnej wersji. Nowa wersja herbu została pozytywnie zaopiniowana przez Komisję Heraldyczną 29 maja 2015[3] i oficjalnie przyjęta przez władze gminy 11 października 2015[1].