Wikipedia

Henryk z Langenstein

(Przekierowano z Henryk z Hesji)

Henryk z Langenstein (również Henryk z Hesji Starszy, a także Henryk z Heinbuch, Henryk Langenstein z Hesji[1]) (ur. ok. 1325 w Hainbuch (Hembuche) w pobliżu Langenstein w Hesji, zm. 11 lutego 1397 w Wiedniu) – niemiecki teolog i matematyk[1][2].

Henryk z Langenstein
Data i miejsce urodzenia

ok. 1325
Hainbuch

Data i miejsce śmierci

11 lutego 1397
Wiedeń

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

ok. 1367

Życiorys

edytuj

Studiował na uniwersytecie w Paryżu[2], gdzie został profesorem filozofii w 1363 oraz teologii w 1375[3]. Około 1367 został wyświęcony na kapłana.

W 1368, przy okazji pojawienia się komety, którą ówcześni astrolodzy, uznawali za pewny znak przyszłych złych wydarzeń, napisał traktat zatytułowany Quæstio de mometa, w którym obalał szeroko rozpowszechnione wtedy poglądy astrologiczne[3]. Na wniosek uniwersytetu napisał jeszcze trzy inne traktaty na ten sam temat, które ukończył w 1373[3]. W 1378 został wicekanclerzem uniwersytetu paryskiego.

Kiedy wybuchła wielka schizma zachodnia w 1378 stanął po stronie Urbana VI przeciw Klemensowi VII i napisał różne traktaty w obronie tego pierwszego[3]. W 1379 napisał Epistola pacis, w którym w formie dyskusji między zwolennikami Urbana i Klemensa, opowiedział się za zakończeniem schizmy przez sobór powszechny lub przez kompromis[3]. Był zwolennikiem episkopalizmu i koncyliaryzmu. W Epistola concilii pacis, napisanym w 1381 i opartym na podobnej pracy Epistola Concordiæ Konrada z Gelnhausen, jeszcze mocniej namawiał do konieczności zwołania soboru powszechnego i surowo krytykował nadużycia, które stały się dopuszczalne w Kościele[3].

Te dwa traktaty Henryka oraz Epistola Concordiæ Konrada z Gelnhausen, były podstawą dla wykładu wygłoszonego przez kardynała Pietro Philargi, późniejszego Aleksandra V, w czasie pierwszej sesji soboru w Pizie (26 marca 1409)[3].

Gdy w 1382 dwór francuski zmusił profesorów Sorbony do uznania antypapieża Klemensa VII, Henryk opuścił uniwersytet i spędził jakiś czas w klasztorze cystersów w opactwie Eberbach niedaleko Wiesbaden[3]. Napisał stamtąd list do biskupa Eckharda z Wormacji, który zatytułował De scismate. Inny list, który też tam napisał do tego samego biskupa przy okazji śmierci brata biskupa, ma nazwę De contemptu mundi[3]. Kolejny list z kondolencjami napisał około 1384[3].

Na zaproszenie księcia Austrii Albrechta III przybył na Uniwersytet Wiedeński w 1384 i pomagał w tworzeniu wydziału teologicznego[3]. Tutaj spędził pozostałą część życia, prowadząc wykłady z teologii dogmatycznej, egzegezy, prawa kanonicznego i pisząc liczne traktaty. Był też rektorem[2]. Odrzucił biskupstwo zaproponowane przez Urbana VI[3].

Jego dzieła teologiczne (jak komentarz do Genesis) ze względu na ilość informacji są traktowane jak encyklopedie[4].

Znane są również jego dzieła i poglądy o charakterze ekonomicznym, nawiązujące do ustaleń św. Tomasza z Akwinu[5].

Obecnie jest uważany za jednego z reformatorów Kościoła przed szesnastowieczną reformacją[2].

Prace

edytuj

Przypisuje mu się siedem prac z astronomii, osiemnaście traktatów historyczno-politycznych na temat schizmy, siedemnaście polemik, piętnaście traktatów ascetycznych oraz dwanaście listów, kazań i pamfletów. Wśród opublikowanych prac są:

  • De conceptione – obrona dogmatu o niepokalanym poczęciu (Strasburg, 1500)
  • Contra disceptationes et prædicationes contrarias fratrum Mendicantium – kolejna obrona niepokalanego poczęcia przeciw pewnym zakonom żebraczym (Mediolan, 1480; Bazylea, 1500; Strasburg, 1516)
  • Speculum animæ lub zwierciadło duszy – traktat ascetyczny wydany przez Jakuba Wimpfelinga (Strasburg, 1507)
  • Secreta Sacerdotum – traktuje o pewnych nadużyciach w odprawianiu mszy, wydany przez Michała Lochmayera (Heidelberg, 1489), często wznawiane, najbardziej znane w Polsce
  • De contractibus emotionis et venditionis – ważna praca o polityczno-ekonomicznych perspektywach jego czasów, wydane wśród prac Jana Gersona (Kolonia, 1483), IV, 185-224.
  • Summa de republica – praca o prawie świeckim
  • Cathedra Petri – praca o polityce kościelnej.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b M. Szafarkiewicz, Henryk z Hesji (zm. 1397) jako autorytet polskiej późnośredniowiecznej komentarystyki biblijnej. Stanisława z Zawady (zm. 1491) komentarz do Księgi Rodzaju, „Roczniki Filozoficzne”, 37-38, 1989-1990, 1, s. 119.
  2. ↑ a b c d Henry of Langenstein. biblicalcyclopedia.com. [dostęp 2017-09-07]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Henry of Langenstein. catholic.org. [dostęp 2017-09-07]. (ang.).
  4. ↑ Stanisław Wielgus, Z badań nad średniowieczem, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1995, s. 42, ISBN 83-228-0374-5, OCLC 750757039.
  5. ↑ M. Bukała, Etyka przedsiębiorczości w późnośredniowiecznej scholastyce – wprowadzenie do problematyki, „Prakseologia”, 2009, nr 149, s. 114.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Henryk_z_Langenstein&oldid=74780247”