Henryk Vogler
Henryk Vogler (ur. 6 marca 1911 w Krakowie, zm. 19 lutego 2005 tamże) – polski pisarz i krytyk literacki żydowskiego pochodzenia, pierwszy redaktor naczelny Wydawnictwa Literackiego; mąż Romany Próchnickiej.
 Henryk Vogler, fot. przed 1966 r. | |
| Data i miejsce urodzenia |
6 marca 1911 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 lutego 2005 |
| Zawód, zajęcie |
pisarz i krytyk literacki |
| Odznaczenia | |
    
| |
Tablica pamiątkowa na kamienicy w której mieszkał.
,_26_Rakowicka_street,_Krak%C3%B3w,_Poland.jpg)
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie żydowskiej od pokoleń związanej z Krakowem. W 1933 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1939–1941 studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[1]. W latach 1942–1944 był więziony w niemieckim obozie pracy w Rozwadowie stworzonym na potrzeby Reichswerke Hermann Göring – Stalowa Wola. Latem przed wyzwoleniem Stalowej Woli przejściowo przetransportowany do niemieckiego obozu pracy w Płaszowie, lata 1944–1945 spędził w niemieckim obozie koncentracyjnym Groß-Rosen[2].
Od 1945 mieszkał w Krakowie. W latach 1947–1948 był członkiem PPR, od 1948 należał do PZPR[3]. W latach (1949–1951) był redaktorem „Gazety Krakowskiej”, od 1951 do 1953 „Życia Literackiego”. Od 1953 do 1958 pełnił funkcję redaktora naczelnego Wydawnictwa Literackiego, od 1958 do 1965 kierownika literackiego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej, a od 1965 do 1976 – Teatru im. Juliusza Słowackiego. W 1953 podpisał rezolucję ZLP w sprawie procesu krakowskiego.
W latach 30. debiutował w „Nowym Dzienniku”. Był autorem powieści psychologiczno-obyczajowych na temat m.in. martyrologii Żydów, utworów scenicznych, słuchowisk, szkiców literackich. Publikował także w „Ziemi Kaliskiej” i „Południowej Wielkopolsce”. W 1985 postanowieniem Prezydium Rady Narodowej Miasta Krakowa został wpisany do Księgi Zasłużonych Ludzi Ziemi Krakowskiej[4]. Za całokształt twórczości prozatorskiej i dramaturgicznej otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1989)[5].
Zmarł w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w kwaterze zasłużonych (kwatera LXVII-płn 2-7)[6]. Na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona pisarzowi i jego najbliższej rodzinie.
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (22 maja 2000)[7],
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi (1956),
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 lutego 1955)[8],
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1969)[3].
Publikacje
edytuj- 1956: Niepospolici
- 1957: Ocalony z otchłani
- 1957: szkice literackie Z notatek przemytnika
- 1964: Romanse literatury
- 1960: Nieobecni są winni
- 1972: Tadeusz Różewicz
- 1974: Dwanaście białych wielbłądów i inne utwory dramatyczne
- 1978: Autoportret z pamięci. Cz. 1, Dzieciństwo i młodość
- 1979: Autoportret z pamięci. Cz. 2, Wiek męski[9]
- 1981: Autoportret z pamięci. Cz. 3, Dojrzałość[10]
- 1987: Śmierć w Paryżu[11]
- 1990: Wstęp do fizjologii strachu[12]
- 1991: Opowiadania fantastyczne[13]
- 1994: Wyznanie mojżeszowe. Wspomnienia z utraconego czasu[14]
- 1996: Ojczenasz. Niby powieść[15]
Przypisy
edytuj- ↑ Kto jest kim w Polsce, Warszawa 1993, s. 765.
- ↑ Autoportret z pamięci, Kraków 1979.
- ↑ a b Kto jest kim w Polsce 1984, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 1032, ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Dziennik Polski. 1985, nr 168 (20/22 VII) = 12564, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa-Książka-Ruch", 1985 [dostęp 2020-02-27].
- ↑ Henryk Vogler, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2020-02-27].
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2020-02-27].
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 20, poz. 418 „w uznaniu wybitnych zasług dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy twórczej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410. Uchwała Rady Państwa z dnia 28 lutego 1955 r. nr 0/350 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Henryk Vogler, Autoportret z pamięci. Cz. 2, Wiek męski, Kraków: Wydaw. Literackie, 1979, ISBN 83-08-00179-3, OCLC 749392591 [dostęp 2022-01-30].
- ↑ Henryk Vogler, Autoportret z pamięci. Cz. 3, Dojrzałość, Kraków: Wydaw. Literackie, 1981, ISBN 83-08-00706-6, OCLC 749422898 [dostęp 2022-01-30].
- ↑ Henryk Vogler, Śmierć w Paryżu : opowiadania niezwykłe, wyd. 1, Kraków: Wydawn. Literackie, 1987, ISBN 83-08-01752-5, OCLC 20918963 [dostęp 2022-01-30].
- ↑ Henryk Vogler, Wstęp do fizjologii strachu, wyd. 1, Kraków: Wydawn. Literackie, 1990, ISBN 83-08-02240-5, OCLC 22734504 [dostęp 2022-01-30].
- ↑ Henryk Vogler, Opowiadania fantastyczne, wyd. 3, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1991, ISBN 83-03-03112-0, OCLC 27174014 [dostęp 2022-01-30].
- ↑ Henryk Vogler, Wyznanie mojżeszowe : wspomnienia z utraconego czasu, wyd. 1, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994, ISBN 83-06-02355-2, OCLC 31456873 [dostęp 2022-01-30].
- ↑ Henryk Vogler, Ojczenasz : niby powieść, wyd. 1, Kraków: Oficyna Cracovia, 1996, ISBN 83-85104-97-6, OCLC 39356006 [dostęp 2022-01-30].