Henryk Kolischer

Henryk Kolischer
	; Henryk Kolischer (przed 1925)
Data i miejsce urodzenia	31 grudnia 1853 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	9 czerwca 1932 ; Wiedeń
	poseł do Sejmu Krajowego Galicji kadencja VIII i IX
Okres	od 28 grudnia 1901; do 2 kwietnia 1913
Przynależność polityczna	od 1909 Polskie Stronnictwo Demokratyczne
	poseł do austriackiej Rady Państwa kadencja IX, X, XI, XII
Okres	od 27 marca 1897; do 28 października 1918
Przynależność polityczna	Koło Polskie w Radzie Państwa (Austria) Polskie Stronnictwo Demokratyczne od 1911 Polskie Stronnictwo Postępowe
	poseł na Sejm Ustawodawczy (1919–1922)
Okres	od 10 lutego 1919; do 27 listopada 1922
Przynależność polityczna	Klub Pracy Konstytucyjnej
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Henryk Kolischer (ur. 31 grudnia 1853 we Lwowie, zm. 9 czerwca 1932 w Wiedniu) – żydowski przemysłowiec, prawnik, poseł do Sejmu Krajowego Galicji, austriackiej Rady Państwa oraz na Sejm Ustawodawczy RP,

Życiorys

Syn Maurycego (Moritza) i Klary z Kaufmanów. Ukończył gimnazjum we Lwowie, Studiował prawo na uniwersytetach we Lwowie, Wiedniu, Lipsku i Getyndze, na tym ostatnim uzyskał doktorat z prawa. Ukończył także szkołę gospodarstwa wiejskiego w Wiedniu^[1]. Po studiach zamieszkał w majątku Czerlany, w pow. gródeckim gdzie kierował własną papiernią „Aerlawich”^[2]. Brał udział w licytacji dóbr zakopiańskich. Był autorem kilku broszur na temat prawa gospodarczego, m.in. Rodbertus Ansichten iiber den landwirtlzschaftlichen Hypothekenkredit (Wien 1876).

Był posłem na Sejm Krajowy Galicji VIII (28 grudnia 1901 - 12 października 1907) i IX kadencji (15 września 1908 - 2 kwietnia 1913) wybieranym w kurii II (z lwowskiej Izby Handlowej)^[3]. Jako poseł był bardzo aktywny - pracował w licznych komisjach sejmowych m.in. w komisji górniczej, kolejowej, przemysłowej i wodnej. Opowiadał się tak na zebraniach plenarnych jak i komisjach za uprzemysłowieniem kraju i rozbudową jego sieci komunikacyjnej. Zwolennik asymilacji Żydów do społeczeństwa polskiego^[4].

Był także posłem do austriackiej Rady Państwa IX kadencji (27 marca 1897 – 8 czerwca 1900) wybranym w kurii II – gmin miejskich z okręgu wyborczego nr 6 (Przemyśl - Gródek Jagielloński), X kadencji (31 stycznia 1901 – 30 stycznia 1907) wybranym w kurii III – izb przemysłowo-handlowych (z brodzkiej Izby Handlowej) a także XI kadencji (17 lutego 1907 – 30 marca 1911) wybranym w okręgu 17 (Kołomyja) i XII kadencji (17 lipca 1911 – 28 października 1918) wybranym nr 31 (Brody - Stare Brody - Hucisko Brodzkie - Łopatyn - Ruda Brodzka - Radziechów - Podkamień). Członek delegacji austriacko-węgierskich^[5]. W parlamencie był członkiem Koła Polskiego^[6]. W Wiedniu zyskał uznanie jako znawca kolejnictwa i spraw taryfowych. Od 1909 był działaczem Polskiego Stronnictwa Demokratycznego, następnie w 1911 związał się ze Polskim Stronnictwem Postępowym^[7]. W październiku 1916 r. poparł wniosek Ignacego Daszyńskiego w Kole Polskim, postulujący odbudowę państwa polskiego^[4].

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 został członkiem Miejskiej Straży Obywatelskiej we Lwowie (sekcja I w dzielnicy I)^[8].

Po powstaniu niepodległego państwa polskiego wszedł do Sejmu Ustawodawczego (1918–1922), na mocy dekretu Naczelnika Państwa. Był w nim członkiem Klubu Pracy Konstytucyjnej^[9]. Po zakończeniu kadencji sejmu zrezygnował z szerszej działalności publicznej. Zajął się teraz głównie działalnością gospodarczą. Członek Rady Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów (1920)^[10]. Ponadto należał do Rady Przemysłowej i Robotniczej, Rady Kolei Państwowych, Tow. Ekonomicznego w Krakowie^[11]. Prezydent (wzgl. prezes) Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie, wybierany: w 1925^[12], w 1927^[13]^[14]. Członek rady nadzorczej Banku Krajowego. Honorowy Obywatel Miasta Gródek Jagielloński.

Zmarł w sanatorium Cottagé w Wiedniu. Pochowany na Cmentarzu Żydowskim we Lwowie.

Życie prywatne

Ożenił się w 1888 z Bertą z Klärmannów. Mieli syna i córkę^[15].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)^[16]
Order Żelaznej Korony III klasy (Austro-Węgry)
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry, 1908)^[17]
Krzyż Komandorski Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry, 1906)^[18]

Przypisy

↑ Irena Homola, Kolischer Henryk (1853-1932), Polski Słownik Biograficzny, t. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967-1968, s. 316
↑ Papiernia czerlańska. „Nowości Illustrowane”. 11, s. 5, 10 grudnia 1904.
↑ Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7,
↑ ^a ^b Irena Homola, Kolischer Henryk (1853-1932) ..., s. 316
↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 408, 417, 425, 435.
↑ Reprezentacja Galicyi w parlamencie. „Gazeta Lwowska”. 155, s. 1, 11 lipca 1911.
↑ Parlament Österreich Republik, Kurzbiografie Kolischer, Henryk Dr. phil. - Parlamentarier 1848-1918 online
↑ Miejska Straż Obywatelska. „Słowo Polskie”. Nr 420, s. 3, 20 września 1914.
↑ Tadeusz Rzepecki, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku, Poznań 1920, s. 288.
↑ Przegląd Gospodarczy : organ Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów. 1920, z. 1, s. 20.
↑ Irena Homola, Kolischer Henryk (1853-1932) ..., s. 316
↑ Nowe prezydium Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie. „Nowości Illustrowane”. Nr 23, s. 8, 6 czerwca 1925.
↑ Wiadomości z kraju. Wybory w lwowskiej izbie przemysłowo handlowej. „Nowy Dziennik”, s. 7, Nr 30 z 6 lutego 1927.
↑ Z kraju. Lwów. Izba Handlowo-Przemysłowa. „Warszawianka”, s. 3, Nr 32 z 2 lutego 1928.
↑ Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Kolischer, Henryk Dr. phil. - Parlamentarier 1848-1918 online
↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za wybitne przyczynienie się do rozwoju rolnictwa i przemysłu oraz owocną działalność społeczno-narodową”.
↑ Odznaczenia jubileuszowe. „Kurjer Lwowski”. Nr 561, s. 2, 1 grudnia 1908.
↑ Zasłużyli się krajowi. „Nowości Illustrowane”. Nr 35, s. 2, 1 września 1906.

Bibliografia

Irena Homola: Kolischer Henryk (1853–1932). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XIII. Wrocław-Warszawa-Kraków, 1967–1968, s. 316, iPSB - wersja elektroniczna.
Bł. p. Kolischer. „Gazeta Lwowska”. 132, s. 2, 12 czerwca 1932.
Dwa zgony. Ś. p. Hipolit Śliwiński – Bł. p. Henryk Kolischer. „Gazeta Lwowska”. 133, s. 6, 14 czerwca 1932.

[1] Irena Homola, Kolischer Henryk (1853-1932), Polski Słownik Biograficzny, t. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967-1968, s. 316

[2] Papiernia czerlańska. „Nowości Illustrowane”. 11, s. 5, 10 grudnia 1904.

[3] Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7,

[Irena_Homola_1932-4] Irena Homola, Kolischer Henryk (1853-1932) ..., s. 316

[5] Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 408, 417, 425, 435.

[6] Reprezentacja Galicyi w parlamencie. „Gazeta Lwowska”. 155, s. 1, 11 lipca 1911.

[7] Parlament Österreich Republik, Kurzbiografie Kolischer, Henryk Dr. phil. - Parlamentarier 1848-1918 online

[8] Miejska Straż Obywatelska. „Słowo Polskie”. Nr 420, s. 3, 20 września 1914.

[9] Tadeusz Rzepecki, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku, Poznań 1920, s. 288.

[10] Przegląd Gospodarczy : organ Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów. 1920, z. 1, s. 20.

[11] Irena Homola, Kolischer Henryk (1853-1932) ..., s. 316

[12] Nowe prezydium Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie. „Nowości Illustrowane”. Nr 23, s. 8, 6 czerwca 1925.

[13] Wiadomości z kraju. Wybory w lwowskiej izbie przemysłowo handlowej. „Nowy Dziennik”, s. 7, Nr 30 z 6 lutego 1927.

[14] Z kraju. Lwów. Izba Handlowo-Przemysłowa. „Warszawianka”, s. 3, Nr 32 z 2 lutego 1928.

[15] Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Kolischer, Henryk Dr. phil. - Parlamentarier 1848-1918 online

[16] M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za wybitne przyczynienie się do rozwoju rolnictwa i przemysłu oraz owocną działalność społeczno-narodową”.

[17] Odznaczenia jubileuszowe. „Kurjer Lwowski”. Nr 561, s. 2, 1 grudnia 1908.

[18] Zasłużyli się krajowi. „Nowości Illustrowane”. Nr 35, s. 2, 1 września 1906.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]