Henryk Grabowski (żołnierz)
Henryk Grabowski[a] (ur. 27 maja 1892 w majątku Kosów, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – kapitan administracji Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
 kapitan administracji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 maja 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 Pułk Ułanów Krechowieckich |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujUrodził się 27 maja 1892 w majątku Kosów, w powiecie sokołowskim, w rodzinie Franciszka i Elżbiety z Wojtulewiczów. W 1914 wstąpił jako ochotnik do Legionu Puławskiego. W 1917 żołnierz I Korpusu Polskiego w Rosji[2]. W wojnie 1920 walczył w szeregach 1 pułku Ułanów Krechowieckich.
W okresie międzywojennym pozostawał w wojsku. Służył w 9 pułku strzelców konnych i 10 batalionie pancernym. W 1924 w stopniu porucznika (starszeństwo z dniem 1 czerwca 1919 i 3 lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii) jako oficer rezerwy 9 psk, został zatrzymany w służbie czynnej[3]. W 1932 służył w 2 pułku pancernym[4]. W 1934 został przeniesiony z byłego 4 dywizjonu pancernego w Brześciu do kadry 4 dywizjonu samochodowego w Łodzi[5].
Na stopień kapitana został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 43. lokatą w korpusie oficerów administracji[6]. W 1938 został przeniesiony w stan spoczynku. Pozostawał w ewidencji Komendy Rejonu Uzupełnień Włocławek. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr VIII.
W kampanii wrześniowej wzięty do niewoli radzieckiej, osadzony w Kozielsku. Między 3 a 5 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – lista wywózkowa bez numeru z 2.04.1940. Został zamordowany między 4 a 7 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943, zapis w dzienniku ekshumacji pod datą 15.05.1943[7]. Przy szczątkach znaleziono mundur, wojskową książeczkę oficerską, wizytówki, dowód osobisty i kartę pocztową[8]. Figuruje na liście AM-224-2126 i liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02126. Nazwisko Grabowskiego znajduje się na liście ofiar (pod nr 2126) opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 133 i w Nowym Kurierze Warszawskim nr 138 z 1943. Krewni do 1947 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.
Henryk Grabowski był żonaty z Heleną z Zielińskich, z którą miał córki Annę i Wandę.
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[9]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Dąb Pamięci posadzony przez Sokołowskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, ul. Wolności 27 w Sokołowie Podlaskim[10].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Niepodległości - 16 marca 1937 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[11], zamiast uprzednio (25 stycznia 1933) nadanego Medalu Niepodległości[12]
- Krzyż Walecznych[3]
- Srebrny Krzyż Zasługi - 1938[13]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – pośmiertnie 1 stycznia 1986[14]
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Henryk II Grabowski”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie majora rezerwy kawalerii Henryka I Grabowskiego[1].
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 578, 617.
- ↑ Katyń, Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000, s. 182.
- ↑ a b Rocznik Oficerski, Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. 594, 621.
- ↑ Rocznik Oficerski, Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 156, 732.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 161.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 449.
- ↑ УБИТЫ В КАТЫНИ, Moskwa 2015, s. 280.
- ↑ Amtliches Material zum Massenmord von Katyn, Berlin 1943, s. 224.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Tomasz Lewandowski, Adam Nielski, Katyń - strona główna [online], www.katyn-pamietam.pl [dostęp 2017-12-10] (ang.).
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 39.
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939”. „Dziennik Ustaw RP”. 2, s. 30, 1986-04-10. Londyn: Minister Sprawiedliwości..
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989. ISBN 83-85028-81-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.