Henryk Cianciara
Henryk Czesław Cianciara (ur. 26 czerwca 1895 w Kamienicy Polskiej, zm. 9 maja 1962 w Warszawie) – polski lekarz internista, pułkownik Wojska Polskiego, lekarz marszałków Józefa Piłsudskiego i Edwarda Rydza-Śmigłego.
| |
 pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujPochodził z rodziny chłopsko-robotniczej. Był synem Ludwika, prowadzącego gospodarstwo rolne, i bratankiem Jana (1875–1947), rolnika, działacza ludowego, posła na Sejm Ustawodawczy. Ukończył szkołę powszechną w Kamienicy Polskiej i gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim. Studia medyczne odbył na Uniwersytecie Warszawskim. Powołany do wojska w związku z wybuchem wojny polsko-bolszewickiej, pozostał związany z armią także po uzyskaniu dyplomu lekarskiego (uzyskał również dyplom doktora nauk medycznych). W latach 30. był ordynatorem oddziału Okręgowego Szpitala Wojskowego w Warszawie. Doszedł do stopnia pułkownika.
Cieszył się sławą dobrego internisty. Podczas śmiertelnej choroby marszałka Józefa Piłsudskiego (zmarłego w 1935) wchodził w skład stałej komisji lekarskiej, obok m.in. gen. dra Stanisława Roupperta i ppłk. dra Stefana Mozołowskiego[1]. Krótko przed wybuchem II wojny światowej został osobistym lekarzem Edwarda Rydza-Śmigłego, którego leczył również podczas internowania w Rumunii; opiekę nad marszałkiem sprawował także po przeniesieniu do obozu internowania dla polskich oficerów w Kimpolungu, a pod koniec 1940 należał do organizatorów ucieczki Rydza-Śmigłego do okupowanej Polski. Sam przedostał się potem na Zachód i uczestniczył w walkach z Niemcami. Znany z zamiłowań artystycznych Rydz-Śmigły pozostawił portret swojego lekarza (rysunek kredką) z 1940.
Po powrocie do Polski po wojnie pracował jako lekarz zakładowy w warszawskim Banku Inwestycyjnym.
Zmarł po długiej chorobie 9 maja 1962 w Warszawie. Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 226-6-15)[2].
Osoba doktora Cianciary pojawia się m.in. we wspomnieniach Melchiora Wańkowicza (Przez cztery klimaty, 1972) i Hanny Odrowąż-Szukiewicz (Powszednie dni niepowszednich lat, 1984). Ta ostatnia zetknęła się z Cianciarą jako słuchaczka kursu Polskiego Czerwonego Krzyża dla sióstr Pogotowia Sanitarnego, w czasie odbywania stażu w Szpitalu Okręgowym w Warszawie w 1936; swojego przełożonego opisywała jako człowieka „średniego wzrostu, postawnego, dość przystojnego”, o „kapitalnym poczuciu humoru”, szczególnie życzliwego dla rekrutów (sprawował stałą opiekę nad salami żołnierskimi Szpitala Okręgowego, oficerów leczył w charakterze konsultanta).
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[3][4]
Przypisy
edytuj- ↑ Marszałek Piłsudski nie żyje. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 109 z 14 maja 1935.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: EMILIA HIPPLOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-03-11].
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 3, 19 marca 1937.
Bibliografia
edytuj- Ewa i Mirosław Zwolińscy, Słownik biograficzny regionu częstochowskiego, tom I, Wydawnictwo Oddziału PTTK przy Hucie „Częstochowa” w Częstochowie, Częstochowa 2002, s. 27 (z fotografią).
- Edward Jędrzejewski, Dr med. Henryk Cianciara (1895–1962), [w:] „Częstochowska Gazeta Lekarska”, 2003, nr 1 (wersja elektroniczna, z fotografią, dostęp: 25 stycznia 2010).
- Rocznik oficerski 1932, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 326.
- Hanna Odrowąż-Szukiewicz, Powszednie dni niepowszednich lat, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984, s. 32–35.
- Wiesław Jan Wysocki, Edward Śmigły-Rydz. Malarz i poeta, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 1997, s. 97 (reprodukcja portretu Henryka Cianciary).