Wikipedia

Helikoniowate

rodzina roślin z rzędu imbirowców
(Przekierowano z Heliconiaceae)

Helikoniowate (Heliconiaceae (A. Rich.) Nakai) – monotypowa rodzina należąca do rzędu imbirowców. Zawiera jeden tylko rodzaj – helikonię (Heliconia L.) blisko spokrewniony z powszechnie znanym ze swoich smacznych, słodkich owoców bananowcem (Musa); niegdyś obydwa rodzaje zaliczano do tej samej rodziny bananowatych.

Helikoniowate
Ilustracja
Heliconia latispatha
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

imbirowce

Rodzina

helikoniowate

Nazwa systematyczna
Heliconiaceae (A. Rich.) Nakai
J. Jap. Bot. 17: 201. Apr 1941
Multimedia w Wikimedia Commons

Są to rośliny wybitnie tropikalne, pochodzące w większości z gorących i wilgotnych obszarów Ameryk, nieliczne gatunki rosną także na wyspach pacyficznych (od Samoa po Nową Gwineę i Celebes)[3]. Wyróżnia się ok. 200 gatunków[4][2]. Kwiaty zapylane są najczęściej przez kolibry na kontynentach amerykańskich i przez nietoperze na wyspach Oceanii. Ze względu na okazałe i oryginalne kwiatostany wiele gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne, stosowane także na kwiat cięty (długo zachowują świeżość w bukietach). W Melanezji pąki kwiatostanowe były pożywieniem głodowym[3].

Morfologia

edytuj
 
Heliconia bihai
 
Heliconia rostrata
 
Heliconia longiflora
Pokrój
Okazałe rośliny zielne osiągające do 6 m wysokości (Heliconia bihai)[5]. Łodygi kwiatonośne wyrastają z pełzających, podziemnych kłączy[3].
Liście
Wyrastają w dwóch rzędach i osiągają od 25 cm do 3 m długości. Pochwy liściowe tworzą pozorny pień[5]. Wyraźnie wyodrębniony jest ogonek liściowy. Blaszki liściowe są całobrzegie, z wyraźną centralną wiązką przewodzącą i równoległymi względem siebie, połączonymi przy brzegu liścia wiązkami bocznymi. Duże blaszki nierzadko pękają wzdłuż nerwów bocznych[3].
Kwiaty
Obupłciowe, skupione w szczytowe, groniaste, dwurzędowo lub skrętolegle rozgałęzione kwiatostany. Są one bocznie spłaszczone i u niektórych gatunków przewisają, u innych są prosto wzniesione. Efektowną powabnią są duże, jaskrawo zabarwione, sztywne i łódkowate podsadki, w kątach których ukryte są liczne, niepozorne kwiaty[5][3]. Z 6 listków okwiatu 5 jest zrośniętych łódeczkowato, a jeden listek pozostaje wolny. Do okwiatu przyrośnięte u nasady są także nitki 6 pręcików, z których jeden wykształca się jako płonny prątniczek. Dolna zalążnia jest trójkomorowa i zwieńczona jest nitkowatą szyjką słupka, na końcu którego znajduje się główkowate znamię[3].
Owoce
Trójnasienne jagody, często o barwie niebieskiej lub metalicznej[3].

Systematyka

edytuj
 
Heliconia stricta
 
Heliconia aurantiaca
 
Blaszka liściowa H. tortuosa
 
Heliconia angusta
Pozycja systematyczna rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd imbirowce (Zingiberales), rodzina helikoniowate (Heliconiaceae). Rodzina stanowi klad bazalny w obrębie rzędu[2]:

imbirowce

bananowate Musaceae





helikoniowate Heliconiaceae




strelicjowate Streliziaceae



Lowiaceae







paciorecznikowate Cannaceae



marantowate Marantaceae





imbirowate Zingiberaceae



kostowcowate Costaceae






Wykaz gatunków[4]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. ↑ a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 186–187. ISBN 978-1-84246-634-6.
  4. ↑ a b Heliconia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-02-27].
  5. ↑ a b c Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 438–439. ISBN 83-7079-779-2.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Helikoniowate&oldid=70880328”