Helena Żygulska-Mach
Helena Żygulska-Mach (ur. 7 stycznia 1926 we Lwowie[2], zm. 25 lipca 2021[3][1]) – polska okulistka, profesor medycyny.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
7 stycznia 1926 |
| Data śmierci |
25 lipca 2021[1] |
| Profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: okulistyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura |
1983 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1950–1996 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujMaturę zdała w 1943 roku w rodzinnym Lwowie w ramach tajnego nauczania. Studia medyczne rozpoczęła w 1944 roku w ramach tajnego Wydziału Lekarskiego lwowskiej Akademii Medycznej. Dyplom lekarski uzyskała w grudniu 1950 roku na krakowskiej Akademii Medycznej[2]. Na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego zdobyła w 1952 roku dyplom z chemii[2].
Stopień doktora medycyny uzyskała w 1951 roku[2] na podstawie pracy Wpływ obniżonej ciepłoty na przemiany węglowodanów. W okresie 1950–1959 pracowała w Zakładzie Patologii Ogólnej i Doświadczalnej krakowskiej Akademii Medycznej. Pracę w Klinice Chorób Oczu tej uczelni rozpoczęła w 1954. Pod kierunkiem Mariana Wilczka uzyskała pierwszy i drugi stopień specjalizacji w okulistyce. Habilitowała się w 16 czerwca 1964 roku[4][2] na podstawie pracy pod tytułem Zaćma wrodzona w świetle badań glutacjonu, białek i mikroelektroforezy białek rozpuszczalnych soczewki[4][5].
Po śmierci Mariana Wilczka w 1967 roku objęła funkcję kierownika krakowskiej Katedry i Kliniki Chorób Oczu i na tym stanowisku pozostała aż do przejścia na emeryturę w 1996 roku. Tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk medycznych został jej nadany w 1983 roku[2] (profesorem nadzwyczajnym była od 1973)[2]. W okresie 1987–1990 była prorektorem krakowskiej Akademii Medycznej.
Należała do Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, którego była przewodniczącą w latach 1986–1992[6]. Była też członkinią szeregu towarzystw zagranicznych: Societé Française d’Ophtalmologie, Julius Hirschberg Gesellschaft, Association for Eye Research oraz International Federation of Ophthalmological Societies. Od 1976 należała do krakowskiego oddziału PAN[2].
Była współautorką pierwszych polskich badań medycznych z zastosowaniem izotopów radioaktywnych oraz pierwszych badań światowych dotyczących białek rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych ludzkiej soczewki[2].
Współredaktorka podręcznika „Czerniak złośliwy” (wraz z J. Skowronkiem i A. Mackiewiczem, Termedia 1998, ISBN 83-908325-5-0). Zasiada w komitecie honorowym czasopisma „Klinika Oczna”[7]. Zainteresowania kliniczne i badawcze H. Żygulskiej-Mach dotyczyły głównie zaćmy, biochemii soczewki oka i ciała szklistego oraz leczenia nowotworów oka (onkologia okulistyczna). Jednym z osiągnięć krakowskiego ośrodka kierowanego przez H. Żygulską-Mach było wprowadzenie w 1968 roku promieniotwórczego izotopu kobaltu (bomba kobaltowa) w zachowawczym leczeniu nowotworów narządu wzroku.
Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Przypisy
edytuj- ↑ a b nekrolog na stronie Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (dostęp: 5 sierpnia 2021).
- ↑ a b c d e f g h i Kto jest kim w polskiej medycynie. Informator biograficzny. Warszawa: Interpress, 1987, s. 768. ISBN 83-223-2339-5.
- ↑ Helena Żygulska-Mach. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2021-08-01]. (pol.).
- ↑ a b Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1965, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 748.
- ↑ Wydana w formie monografii w 1964 roku.
- ↑ O PTO – historia. Polskie Towarzystwo Okulistyczne. [dostęp 2015-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-18)].
- ↑ Redakcja. Klinika Oczna. [dostęp 2014-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Prof. zw. dr hab. Helena Żygulska-Mach, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-04-11].
Linki zewnętrzne
edytuj- Spis publikacji w serwisie PubMed (ang.)
- Bibliografia prac w bazie Biblioteki Medycznej CM UJ