Hedelfińska
Czereśnia 'Hedelfińska' – odmiana uprawna (kultywar) czereśni o późnej porze dojrzewania owoców. Jest to bardzo stara, prawdopodobnie niemiecka odmiana znaleziona jako przypadkowa siewka w Hedelfingen koło Stuttgartu[1]. Początkowo pod tą nazwą kryło się wiele odmian o ciemnoczerwonych i twardych owocach, wyróżniających się późnym dojrzewaniem. Dopiero od 1897 roku za typową Hedelfińską uznano odmianę rosnącą w kolekcji czereśni i wiśni w Diemitz w Niemczech[2]. Odmiana jest uprawiana w wielu krajach. W Polsce jest znana od dawna i popularna, zarówno w nasadzeniach towarowych, jak i amatorskich[3].
| |
| Rodzaj | |
|---|---|
| Gatunek | |
| Inne nazwy |
Hedelfinger Riesenkirsche, Olbrzymka Hedelfińska, Hedelfinger, Erdbeerkirsche |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Drzewo rośnie silnie. Tworzy koronę rozłożystą, z konarami charakterystycznie dla tej odmiany rozgałęzionymi wachlarzowato na boki, a nie jak u większości odmian ku górze lub w dół, przez co zdaniem Rejmana przypomina pokrojem jodłę[2].
- Owoce
- Duże lub bardzo duże pestkowce, o masie 6–8 g[2] a nawet 7,7–8,5 g[3]. Kształt owocu jest jajowaty, wydłużony, o zaokrąglonym czubku. Skórka elastyczna, lśniąca, przed pełnią dojrzałości brązowa z odcieniem fioletowym i z prześwitującymi jasnymi kreskami i kropkami. W okresie pełni dojrzałości ciemnobrązowo-fioletowa, prawie czarna[2]. Miąższ jest ciemnoczerwony, wyraźnie ciemniejszy przy pestce, prawie chrząstkowaty, bardzo soczysty, winno-słodki, bez goryczki, trudno oddzielający się od pestki[2][4]. Sok jest ciemny, barwiący. Pestka jest średniej wielkości, pękata, o licach wydłużonych, jajowatych[2].
Uprawa
edytujW Polsce jest dość powszechnie uprawianą odmianą czereśni, szczególnie w starszych sadach towarowych oraz w nasadzeniach amatorskich[3]. Pomimo swoich wad wciąż przez wielu sadowników w Polsce jest uznawana za jedną z najcenniejszych późnych odmian[3]. Polecana jest także do ogrodów działkowych i przydomowych[2]. Znajduje się w Rejestrze Odmian Roślin Uprawnych prowadzonym przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych od początku jego istnienia[5]. Ze względu na silny wzrost zaleca się podkładki osłabiające jego siłę[6]. Odmiana bardzo dobrze reaguje na zabieg przerzedzania zawiązków owoców. Po jego zastosowaniu udział owoców dużych (powyżej 23,5 mm średnicy) i bardzo dużych wzrasta 2-3 krotnie[7].
Zapylenie
edytujJest odmianą obcopylną, a dobrymi zapylaczami dla niej są odmiany 'Büttnera Czerwona', 'Schneidera Późna', 'Kunzego'. Jest także dobrym zapylaczem dla innych obcopylnych odmian, choć mogą wystąpić problemy z jej zapyleniem, gdyż stwierdzono, że jest intersterylna z niektórymi odmianami np. 'Czarną Późną'[2]. W porównaniu do większości odmian czereśni kwitnie dosyć późno.
Zdrowotność
edytujOdmiana dobrze przystosowana do warunków klimatycznych Polski. Drzewo uznaje się za średnio wytrzymałe na mróz[2], choć można spotkać opinie, że jest wrażliwe[3]. Rozbieżność opinii spowodowana jest prawdopodobnie wysoką zdolnością do regeneracji uszkodzeń[2]. Na raka bakteryjnego jest średnio wrażliwa. Na pękanie owoców jest odporniejsza od odmiany 'Büttnera Czerwona'.
Zbiór
edytujOdmiana należy do grupy późnych, dojrzałość zbiorczą osiąga około połowy lipca, to jest w siódmym tygodniu dojrzewania czereśni. Oznacza się długim okresem dojrzałości zbiorczej – zbiera się ją zwykle po zbiorach odmian 'Büttnera Czerwona' i 'Schneidera Późna'. Dobrze znosi transport, długo zachowuje połysk i świeży wygląd[2]. Owocuje regularnie i obficie[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Tadeusz Hołubowicz, Zofia Rebandel, Mikołaj Ugolik: Uprawa czereśni i wiśni. Warszawa: PWRiL, 1993, s. 287. ISBN 83-09-01552-6.
- ↑ a b c d e f g h i j k Aleksander Rejman: Pomologia. Warszawa: PWRiL, 1994. ISBN 83-09-01612-3.
- ↑ a b c d e Elżbieta Rozpara: Intensywny sad czereśniowy. Warszawa: Hortpress Sp. z.o.o., 2005, s. 246. ISBN 83-89211-52-1.
- ↑ Bolesław Sękowski: Pomologia systematyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. ISBN 83-01-10859-2.
- ↑ Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych: Lista Odmian Roślin Sadowniczych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce. [dostęp 2015-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-30)].
- ↑ Aleksander Rejman, Eberhardt Makosz: Szkółkarstwo roślin sadowniczych. Kraków: "Plantpress", 1994. ISBN 83-85982-03-5.
- ↑ Krzysztof Rutkowski, Grzegorz Łysiak. Thinning Methods to Regulate Sweet Cherry Crops—A Review. „Applied Sciences”. 12 (3), s. 1280, 2022-01-25. Bazylea: MDPI. DOI: 10.3390/app12031280. [dostęp 2023-01-13]. (ang.).