Hawker Siddeley HS 748

Hawker Siddeley HS 748 (Avro 748, British Aerospace 748) – brytyjski, pasażerski samolot turbośmigłowy, zaprojektowany w wytwórni Avro a wyprodukowany przez firmę Hawker Siddeley na początku lat 50. XX wieku. Wyprodukowano 380 egzemplarzy samolotu.

Hawker Siddeley HS 748

Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Avro Hawker Siddeley
Typ	samolot pasażerski
Konstrukcja	metalowa
Załoga	2
Historia
Data oblotu	24 czerwca 1960
Liczba egz.	380
Dane techniczne
Napęd	2 x silnik turbośmigłowy Rolls-Royce Dart 536-2
Moc	1700 kW każdy
Wymiary
Rozpiętość	30,02 m
Długość	20,42 m
Wysokość	7,57 m
Powierzchnia nośna	75,35 m²
Masa
Własna	12 327 kg
Startowa	21 092 kg
Osiągi
Prędkość przelotowa	452 km/h
Pułap	7 600 m
Zasięg	1 700 km
Dane operacyjne
Użytkownicy
Siły zbrojne: Australia, Belgia, Benin, Brazylia, Brunei, Burkina Faso, Ekwador, Indie, Kamerun, Kolumbia, Korea Południowa, Madagaskar, Nepal, Sri Lanka, Tanzania, Tajlandia, Wenezuela, Wielka Brytania, Zambia

Hawker Siddeley HS 748 w wersji cargo

Historia

Po II wojnie światowej rynek średnich samolotów komunikacyjnych zdominowany był przez amerykańskie maszyny Douglas DC-3. Ich wyeksploatowanie wraz ze zużyciem oraz ogromny sukces rynkowy holenderskiego Fokker F27 zachęcił producentów lotniczych do podjęcia prac nad maszynami mogącymi zastąpić DC-3 i konkurować z Fokkerem. Tą drogą poszła brytyjska wytwórnia Avro, jeszcze bardziej zdopingowana do wejścia na rynek cywilnych samolotów pasażerskich decyzją Duncana Sandysa, ministra obrony w rządzie Harolda Macmillana. W 1957 roku Sandys opublikował białą księge (1957 White Paper on Defence), w której postulował radykalne ograniczenie prac nad nowymi samolotami na korzyść pocisków odrzutowych i rakietowych, które w potencjalnym przyszłym konflikcie miały zdominować pole walki. Efektem takiej polityki była fala bankructw i fuzji jakie ogarnęła brytyjski przemysł lotniczy. Czarne chmury nad produkcją wojskową skłoniły firmę Avro do podjęcia w 1958 roku prac nad nowym cywilnym samolotem pasażerskim oznaczonym jako Avro 748. Na początku 1959 roku gotowy był projekt metalowego dolnopłata z ciśnieniową kabiną przeznaczonego do przewozu 40 - 48 pasażerów, napędzanego dwoma silnikami turbosmigłowymi Rolls-Royce Dart 514 o mocy 1280 kW każdy. Wybudowano dwa prototypy, z których pierwszy (G-APZV) wzbił się do swojego dziewiczego lotu 24 czerwca 1961 roku a drugi 10 kwietnia 1961 roku. W 1963 roku firma Avro weszła w skład koncernu Hawker Siddeley co pociągnęło za sobą zmianę nazwy na Hawker Siddeley HS 748. Samolot osiągnął duży sukces rynkowy. Maszyny były również produkowane na licencji w Indiach w zakładach Hindustan Aeronautics Limited pod nazwą HAL-748.

Wersje

• HS 748 Series 1 - 18 egzemplarzy pierwszej wersji seryjnej zbudowanej na zamówienie Skyways of London i Aerolíneas Argentinas. Pierwszy samolot tej wersji w swój dziewiczy lot wzbił się 30 sierpnia 1961 roku.
• HS 748 Series 2 - druga wersja seryjna, na której zamontowano silniki Rolls-Royce Dart 531 (o mocy 1547 kW każdy).
• HS 748 Series 2A - wersja na której zamontowano silniki Rolls-Royce Dart 532-2L (o mocy 1676 kW każdy). Samolotów wersji Series 2 i 2A w sumie wyprodukowano 110 egzemplarzy.
• HS 748 Series 2B - wersja z silnikami Rolls-Royce Dart 536-2 (o mocy 1700 kW każdy). Przystosowana do operowania z wysoko położonych lotnisk oraz w gorącym klimacie. Powiększono o 1,22 m rozpiętość skrzydeł. Pierwszy lot samolotu tej wersji miał miejsce 22 czerwca 1979 roku.
• HS 748 Civil Transport - odmiana towarowa z dużymi drzwiami ładunkowymi o wymiarach 2,67 x 1,72 m zamontowanymi z lewej strony kadłuba. Wzmocniono również podłogę.
• HS 748 Military Transport - cywilna wersja towarowa przeznaczona dla sił powietrznych.
• HS 748 Coastguarder - wojskowa wersja samolotu przeznaczonego do prowadzenia działań poszukiwawczo ratowniczych i patrolowych.
• HS Super 748 - ostatnia wersja seryjna produkowana w latach 1984 - 1987, zastąpiona przez samolot British Aerospace ATP.

Użytkownicy

W 2010 roku jeszcze 44 samoloty były w użyciu na całym świecie.

• Bismillah Airlines
• Zoom Airways
• Varig
• Air Creebec
• Air Inuit
• Air North
• Calm Air
• First Air
• Wasaya Airways
• International Trans Air Business
• Guinee Air Cargo
• Aerocaribe
• Bali Air
• 748 Air Services
• African Commuter Services
• Fred. Olsens Flyselskap
• Executive Aerospace
• Stars Away Aviation
• Aero Lanka
• Janes Aviation

Bibliografia

• Jacek Nowicki, British Aerospace 748, "Lotnictwo", nr 7 (1992), s. 43, ISSN 0867-6763.