Hanuszowce
Hanuszowce (słow. Spišské Hanušovce) – wieś (obec) na Słowacji w powiecie Kieżmark. Znajduje się na średniej wysokości 593 m n.p.m., u podnóża Magury Spiskiej, nad rzeką Rieka uchodzącą do Dunajca. Należy do etnograficznego regionu zwanego Zamagurzem. W 2011 liczyła 749 mieszkańców.
 Kaplica przy skrzyżowaniu dróg | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Jozef Dudžák[1] | ||
| Powierzchnia |
14,30[2] km² | ||
| Wysokość |
593[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 52[3] | ||
| Kod pocztowy |
059 04[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
KK | ||
Położenie na mapie kraju preszowskiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 49°20′05″N 20°20′40″E/49,334722 20,344444
| |||
| Strona internetowa | |||
Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1313 r., ale historycy twierdzą, że osada powstała tutaj już w XIII wieku. Właściciel tych terenów, Kokosz Berzewiczy, przekazał Hanuszowce zakonowi bożogrobców z pobliskiego Lendaku. Zakonnicy ci sprowadzili tutaj osadników z Polski. W 1593 Hanuszowce zostały wykupione przez Györgya Horvátha – właściciela zamku w Niedzicy[6].
Miejscowość zabudowana jest w typowy na Spiszu sposób – domy gęsto jeden przy drugim, bezpośrednio przy głównej drodze prowadzącej przez wieś. Jest to droga krajowa nr 542 z Spiskiej Starej Wsi do Białej Spiskiej. Oprócz niej odchodzi od Hanuszowców przez Przełęcz Hanuszowską (821 m) droga do położonych w głębi Magury Spiskiej miejscowości Frankowa i Osturnia. Oryginalnych zabytków ludowego budownictwa spiskiego ostało się już niewiele. Do największych zabytków należą pochodzący z XIX w. kasztel, kościół św. Andrzeja (był gotycki, później został przebudowany w innym stylu) i kaplica przy skrzyżowaniu dróg[6].
Z Hanuszowców pochodzi znany współczesny astronom – Vojtech Rusin[6].
Tuż przy Hanuszowcach i złączona z nimi znajduje się dawniej samodzielna wieś Potok (dawniej nazywana Matiaszowskim Potokiem). Jest to najmłodsza wieś Zamagurza. Założyło ją w 1888 r. 14 polskich górali z Bukowiny Tatrzańskiej, Poronina i Zakopanego, którzy zakupili należący do Maciaszowców dwór wraz z jego ziemiami. W 2008 miejscowość ta liczyła 150 mieszkańców[6]. We wsi jest używana gwara spiska, zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-28]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 14,30S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ a b c d Józef Nyka: Pieniny. Przewodnik. Wyd. IX. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006. ISBN 83-915859-4-8.
- ↑ Júlia Dudášová-Kriššáková, Goralské nárečia z pohľadu súčasnej slovenskej jazykovedy, Prešov: Vydavateľstvo Prešovskej univerzity v Prešove, 2016, s. 20-24, ISBN 978-80-555-1714-8 (słow.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Hanuszowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 30.