Hanna Hubicka
Hanna Hubicka z domu Paciorkowska, Anna Maria Hubicka[1] (ur. 18 sierpnia 1889 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 26 października 1941 w Lublinie[2][3]) – polska lekarka, działaczka społeczna, polityk, senator III kadencji Senatu RP (1930–1935) z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR).
.jpg) Od lewej: Leopold Lis-Kula, Stefan Hubicki, Hanna Hubicka i Bogusław Miedziński | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 sierpnia 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 października 1941 |
| Senator III kadencji (II RP) | |
| Okres |
od 1930 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujUrodziła się 18 sierpnia 1889[2][3][a]. Jej rodzicami byli Stanisław Wilhelm Paciorkowski[b] i Konstancja Alina z domu Tymowska[2]. Miała trzech braci: Jerzego, Stanisława[c] oraz Tadeusza[d][1][3].
W Warszawie ukończyła Gimnazjum, a podczas rewolucji w Królestwie Polskim w 1906 z ramienia swojej szkoły została wybrana delegatką do Komitetu do Walki o Szkolnictwo Polskie[1]. Ukończyła studia na Wydziale Medycznym Uniwersytetu w Lozannie (UNIL), uzyskując tytuł doktora medycyny. Podczas studiów była członkiem studenckich stowarzyszeń niepodległościowych: „Filarecji” i „Bratniej Pomocy”[1]. Po powrocie do kraju od 1913 była chirurgiem w Szpitalu św. Ducha w Warszawie. W czasie I wojny światowej w latach 1914-1917 pracowała w szpitalach Czerwonego Krzyża w Kiszyniowie i Brześciu Litewskim[2][1], a później wspólnie ze swoim mężem, również lekarzem Stefanem Hubickim w czołówce 25 Korpusu armii rosyjskiej. W połowie 1915 pracowała na stanowisku kierowniczki oddziału lotnego sanitarno-żywnościowego Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny[1]. Angażowała się w tworzenie tajnych organizacji wojskowych wśród Polaków, którzy służyli w wojsku rosyjskim, a przygotowujących ich na powstawanie oddziałów polskich, które mogłyby po wschodniej stronie frontu współdziałać z akcją Legionów Piłsudskiego[4]. Kiedy w Imperium Rosyjskim w lutym 1917 wybuchła rewolucja, Hubicka została pomocnicą głównego lekarza Centralnego Komitetu Obywatelskiego w Mińsku, gdzie prowadziła działalność niepodległościową w „Lidze Polskiej” i „Armii Polskiej”, które zostały powołane do walki z Niemcami[4]. Kiedy organizacje rozwiązano, została członkinią tajnego Związku Broni, który następnie został wcielony do POW przez przybyłego do Mińska Leopolda Lisa-Kulę, a Hanna stanęła na czele Sekcji Żeńskich „Związku Broni” w Mińsku i Bobrujsku. W Związku pełniła również funkcję łączniczki pomiędzy Oddziałem Żeńskim i Oddziałem Męskim[4]. Była uczestniczką tworzenia Związku Wojskowych Polaków w Mińsku. W czerwcu 1917 jako jedyna kobieta była delegatką z 25 korpusu armii rosyjskiej na Zjazd Związków Wojskowych Polaków w Petersburgu. Kiedy powróciła z Petersburga do 25 korpusu znalazła się wraz z mężem pod Tarnopolem[4]. Od września 1917 pełniła funkcję kierowniczki wydziału prasowego I Korpusu Polskiego na Wschodzie. Współorganizowała jako przewodnicząca ekspozyturę Koła Polek w Mińsku oraz Polskie Towarzystwo Pomocy Ofiarom Wojny. 18 lutego 1918 do walki z okupantem bolszewickim utworzono w Mińsku Pogotowie Wojenne Koła Polek, a Hubicka weszła w skład jego Zarządu[4]. Razem z mężem nawiązała stosunki z francuską misją wojskową, a ta przekazała im 80 tys. rubli celem podjęcia działań formowania Wojska Polskiego w Rosji. Prowadzili również akcje werbunkowe w obozach jenieckich i w oddziałach rosyjskich oraz wydawali pismo „Placówka”. Kiedy wojska niemieckie zdobyły Mińsk, Hubiccy wyjechali do Bobrujska, w którym zaczęli działać w POW[4]. Razem z innymi członkami Związku Broni nocą z 21 na 22 maja 1918 brała udział w nieudanej próbie odsunięcia gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego od dowództwa I Korpusu i podjęcia walki z wojskami niemieckimi zamiast kapitulacji przed nimi[4]. W momencie kapitulacji Korpusu razem z mężem oraz Przemysławem Barthel de Weydenthalem, Leopoldem Lisem-Kulą wyjechała do Kijowa, a tam pod pseudonimem „Korczakowa”, „Hanka” została wyznaczona na kierowniczkę sekcji łączności i sekretariatu komendanta KN III POW, Leopolda Lisa-Kuli, a ze względów konspiracyjnych nie należała do Oddziału Żeńskiego POW[4]. Na polecenie Komendy Głównej POW wraz z mężem Stefanem Hubickim została wydelegowana do pracy konspiracyjnej w Moskwie z poleceniem nawiązania kontaktu z Ententą, a następnie przedostała się z misją do gen. Józefa Hallera poprzez ogarnięty terrorem i prześladowaniami bolszewików Petersburg do Finlandii i stamtąd do Paryża[4]. Po powrocie do Polski pracowała w Naczelnym Dowództwie Wojska Polskiego (1919–1920), a następnie w Kancelarii Cywilnej Naczelnika Państwa (1919–1922)[2]. Od 22 maja do 10 września 1923 pracowała w MSZ jako pracownik kontraktowy w Departamencie Dyplomatycznym. Od 1 stycznia do 1 lipca 1925 pracowała na stanowisku sekretarki, a od 1 lipca 1925 do 1 czerwca 1929 na stanowisku referendarza w Departamencie Konsularnym MSZ[3]. Uczestniczyła intensywnie w ruchu społeczno-obywatelskim kobiet w Polsce[4]. W latach 1927–1929 była przewodniczącą Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa”[5], a w 1928 współtworzyła Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet[4].
30 listopada 1930 została wybrana z listy BBWR do Senatu RP III kadencji. Należała do klubu BBWR, a w jego ramach do Grupy Kobiecej. Była sekretarzem sądu klubowego BBWR. Pełniła w Senacie funkcję sekretarza. Była członkinią komisji skarbowo-budżetowej oraz zastępczynią członka dwóch komisji: gospodarstwa społecznego i spraw zagranicznych. Była sprawozdawczynią preliminarzy budżetowych MSZ w kolejnych latach: 3 marca 1932, 24 lutego 1933, 28 lutego 1934, 1 marca 1935). Jako sprawozdawczyni komisji spraw zagranicznych przedstawiała projekty ustaw w sprawie ratyfikacji umów międzypaństwowych w latach 1931–1934. 6 marca 1931 wystąpiła jako sprawozdawczyni komisji skarbowo-budżetowej. Uczestniczyła w Kongresach Kobiet Słowiańskich w Warszawie (1931) i Belgradzie (1933). Wchodziła w skład polskiej delegacji, pod przewodnictwem prezesa BBWR Walerego Sławka, do Estonii, która odbyła się 2–7 maja 1934[3].
Po zakończeniu kadencji senatora w 1935 wróciła do MSZ i od 1 sierpnia 1935 pracowała jako referent w Wydziale Osobowym Gabinetu Ministra[3]. Od 1 grudnia 1935 do 31 grudnia 1936 pracowała w Ambasadzie RP w Berlinie, a od 1 stycznia 1937 do lipca 1938 w Konsulacie w Lipsku. Od 31 sierpnia 1938 była radcą w MSZ w Warszawie[6]. W październiku 1938 została przeniesiona w MSZ w stan nieczynny, a 31 marca 1939 w stan spoczynku[3].
Życie prywatne
edytujW 1916 wyszła za mąż za Stefana Hubickiego[3][2]. Mieli syna Andrzeja (1916–1939), który poległ w kampanii wrześniowej 1939[2]. Po rozwodzie Stefana Hubickiego z pierwszą żoną, zawarła z nim ponownie związek małżeński 17 lutego 1921 w kościele ewangelicko-reformowanym w Warszawie[7][3]. 21 czerwca 1937 uzyskała rozwód z Hubickim[3]. W 1938 wyszła za mąż za Henryka Szlendaka (1905–1973)[3][2].
Zmarła w Lublinie w 1941. Została pochowana na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7598[8][4]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (9 listopada 1931)[9][10]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[6]
- Srebrny Krzyż Zasługi (5 lutego 1929)[11]
Uwagi
edytuj- ↑ W niektórych publikacjach są błędnie podawane data i miejsce urodzenia 17 lipca 1889 Pągowo oraz rok śmierci 1942[2].
- ↑ Stanisław Wilhelm Paciorkowski (1860–1942) – adwokat i publicysta[2].
- ↑ Stanisław Paciorkowski (1898–1940) – dziennikarz, porucznik rezerwy WP, w kampanii wrześniowej 1939 oficer Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej, więzień sowieckiego obozu jenieckiego w Kozielsku, zamordowany przez NKWD w Katyniu w 1940 roku[2].
- ↑ Tadeusz Paciorkowski (1900–1973) – podpułkownik WP[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Zawacka 2005 ↓, s. 69.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Hubicka Hanna z d. Paciorkowska 2. voto Szlendak (1889–1941). Biblioteka Sejmowa, Parlamentarzyści RP. [dostęp 2023-04-11]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Zawadzki 2012 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Zawacka 2005 ↓, s. 70.
- ↑ Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa”. Muzeum polskich formacji granicznych. [dostęp 2020-10-19]. (pol.).
- ↑ a b Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938. Warszawa: Stowarzyszenie „Samopomoc Urzędników Polskiej Służby Zagranicznej”, 1938, s. 186. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ Akt małżeństwa nr 17 z 1921 roku z kościoła ewangelicko-reformowanego w Warszawie. skanoteka.genealodzy.pl. [dostęp 2023-12-28].
- ↑ Dekret Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza z 17 maja 1922 (Adj. Gen. L. 13391 VM) na wniosek Henryka Jeżewskiego, b. Komendanta POW na Ukrainie, „Dziennik Personalny”, 4 stycznia 1923, s. 2.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z Mieczami, Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości. Monitor Polski 1930 nr 260 poz. 4350. [dostęp 2014-03-22]. (pol.).
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 41, poz. 80 „za zasługi w pracy państwowej”.
Bibliografia
edytuj- Władysław Masiarz: Kobiety w parlamentach II Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. W: Anna Frątczak: Kobiety wobec polityki – kobiety w polityce Historia, realia, perspektywy. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 2012, s. 218. ISBN 978-83-7571-015-1.
- Elżbieta Zawacka: Słownik biograficzny kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. T. II. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskiej Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, 2005, s. 69–71. ISBN 83-88693-08-5.
- Jarosław Maciej Zawadzki, Hanna (właśc. Anna Maria) Szlendak (Hubicka-Szlendakowa) (z domu Paciorkowska, 1.v. Hubicka), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XLVIII, 2012.
Linki zewnętrzne
edytuj- Otwarcie sesji budżetowej Sejmu w 1931 roku. NAC. [dostęp 2014-03-23]. (pol.).