Halina Górska
Halina Górska (ur. 4 maja 1898 w Warszawie, zm. 4 czerwca 1942 we Lwowie)[1] – polska pisarka, lewicowa działaczka polityczna i społeczna.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
pisarka, działaczka polityczna |
Życiorys
edytujPochodziła z zasymilowanej rodziny żydowskiej, była córką ginekologa Zygmunta Endelmana i Czesławy Endelman z domu Braude[2], która była literatką, publikującą pod pseudonimem Czesław Halicz[3]. Ukończyła warszawską pensję pani Wereckiej. Od 1924 była związana z lwowskim środowiskiem literackim. Zadebiutowała we Lwowie w 1925 humoreską Mam mieszkanie opublikowaną w „Kurierze Lwowskim”. W 1930 wydała baśń O księciu Gotfrydzie, rycerzu Gwiazdy Wigilijnej. Przez wiele lat pracowała w lwowskiej rozgłośni radiowej, prowadząc audycje młodzieżowe. Z jej inicjatywy w 1931 został utworzony „Związek Błękitnych”, którego celem była działalność filantropijna. W 1933 wspólnie z T. Hollendrem i K. Kurylukiem założyła we Lwowie miesięcznik społeczno-kulturalny „Sygnały”. Uczestniczyła też w wielu inicjatywach społecznych związanych z ruchem socjalistycznym. W latach 1935–1936 brała aktywny udział w walkach o „jednolity front”, uczestniczyła w manifestacyjnym pogrzebie zabitego bezrobotnego robotnika Władysława Kozaka, wchodziła w skład delegacji Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela, należała do współorganizatorów oraz uczestników Zjazdu Pracowników Kultury w maju 1936 we Lwowie.
Po zajęciu Lwowa przez ZSRR we wrześniu 1939 podjęła aktywną współpracę z władzą sowiecką. 19 listopada 1939 roku była jedyną osobą, która wstrzymała się od głosu w czasie głosowania nad oświadczeniem pisarzy polskich, witającym przyłączenie Zachodniej Ukrainy do Ukrainy Radzieckiej[4]. Była współpracowniczką „Nowych Widnokręgów”, które publikowały fragmenty jej powieści; tłumaczyła na język polski powieść Matka Maksima Gorkiego. 17 września 1940 roku wstąpiła do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy[5]. W czerwcu 1941 nie ewakuowała się z władzami sowieckimi, prawdopodobnie z powodu choroby męża. 19 września 1941 została aresztowana we Lwowie przez Niemców i rozstrzelana na Piaskach Łyczakowskich 4 czerwca 1942.
Twórczość
edytuj- O księciu Gotfrydzie, rycerzu Gwiazdy Wigilijnej (1930)
- Nad czarną wodą (1931)
- Chłopcy z ulic miasta (1934; lektura szkolna do 7 klasy w czasach PRL-u
- Druga brama (1935)
- Ślepe tory (1937)
- Barak płonie (część 1. pt. Ślepy tor w 1937, część 2. pt. Ucieczki w 1939)
Przypisy
edytuj- ↑ Górska Halina, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-05-14].
- ↑ PONIEWCZASIE. Endelmanowa-Rosenblattowa Czesława - Wydawnictwo FORMA [online], www.wforma.eu [dostęp 2020-01-04].
- ↑ Adam Tatomir, Sylwetki pisarzy współczesnych. Halina Górska, s. 222 "Poradnik Bibliotekarza" R. XVII, nr 7-8 (189-190), 1965.
- ↑ Aleksander Wat „My Century”, s. 105.
- ↑ Bohdan Urbankowski, Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina, t. 1, Warszawa 1998, s. 123.
Bibliografia
edytuj- Prawdziwa historia Polaków. Ilustrowane wypisy źródłowe 1939-194. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1999. ISBN 83-87893-33-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Utwory Haliny Górskiej w serwisie Wolne Lektury
- Dzieła Haliny Górskiej w bibliotece Polona