HTV-3 (H-II Transfer Vehicle No. 3, Kounotori 3[1]) – japoński bezzałogowy kosmiczny statek zaopatrzeniowy, trzeci z serii HTV. Celem pojazdu było dostarczenie zapasów, sprzętu do eksperymentów i części zamiennych na Międzynarodową Stację Kosmiczną oraz zabranie z pokładu stacji odpadów.

HTV-3
Ilustracja
Inne nazwy

Kounotori[1] 3

Indeks COSPAR

2012-038A

Państwo

 Japonia

Zaangażowani

Mitsubishi, JAXA

Rakieta nośna

H-IIB[2] F3

Miejsce startu

Centrum Lotów Kosmicznych Tanegashima

Orbita (docelowa, początkowa)
Nachylenie

51,65°

Czas trwania
Początek misji

21 lipca 2012 02:06 UTC

Powrót do atmosfery

14 września 2012

Wymiary
Kształt

cylindryczny

Wymiary

9,20 m × 4,40 m

Masa całkowita

16 500 kg

Masa ładunku użytecznego

4600 kg

Główne zmiany

edytuj

Głównymi zmianami konstrukcji w odniesieniu do poprzednich wersji były[3]:

  • zmiana silników produkowanych przez firmę Aerojet (USA) na jednostki HBT-5 (ciąg 500 N) i HBT-1 (120 N) produkowane przez japońską firmę IHI Corporation,
  • zmiana jednostki komunikacyjnej,
  • dodanie palety zewnętrznej EP-MP (Exposed Pallet – Multi Purpose).

Ładunek

edytuj

Sekcja hermetyczna

edytuj

W sekcji hermetycznej HTV-3 przewiózł 3,5 tony ładunku, z czego 61 % stanowiło oprzyrządowanie stacji, 20 % – materiały naukowe, 15 % – prowiant i 4 % – ubrania i sprzęt do higieny osobistej dla załogi.

W skład sprzętu i eksperymentów dostarczonych przez HTV-3 wchodziły:

  • Aquatic Habitat (AQH) – eksperyment mający na celu hodowanie małych rybek na pokładzie stacji przez maksimum 90 dni; obiekty doświadczalne to ryżanki japońskie, dostarczone na pokładzie statku Sojuz TMA-06M,
  • JEM Small Satellite Orbital Deployer (J-SSOD) – specjalny zasobnik dla satelitów CubeSat, mający na celu wypróbowanie nowej metody wypuszczania nanosatelitów bez konieczności wykonywania spaceru kosmicznego; 4 października 2012 z zasobnika wypuszczono 5 satelitów: japońskie satelity Raiko, Niwaka, We Wish oraz amerykański TechEdSat i wietnamski F-1[4],
  • ISS SERVIR Environmental Research and Visualisation System (ISERV) – kamera mająca nagrywać materiał o wysokiej rozdzielczości[5],
  • Water Pump Assembly (WPA) Catalytic Reactor – część systemu odzyskiwania wody, mająca zastąpić jednostkę uszkodzoną w marcu 2012,
  • i-Ball i Reentry Breakup Recorder (REBR) – rejestratory mające na celu zbieranie danych podczas wchodzenia HTV-3 w atmosferę; i-Ball może opaść swobodnie z użyciem spadochronu, a zarejestrowane dane przesłać przez satelity Iridium; pomimo tego że i-Ball może przetrwać wejście w atmosferę, urządzenie docelowo po przesłaniu danych ma zatonąć w oceanie.
Zestaw AQH
Kamera ISERV

Sekcja niehermetyczna

edytuj

Sekcja niehermetyczna HTV-3 przeniosła ładunek o łącznej masie 1,1 tony. W tym przedziale zostały umieszczone następujące urządzenia:

  • Multi-Mission Consolidated Equipment (MCE),
  • Space Comunications and Navigation (SCaN) Testbed[6].

Wszystkie te urządzenia zamontowano na palecie zewnętrznej modułu Kibō.

 
Start rakiety H-IIB F3 z HTV-3 na pokładzie

HTV-3 został wystrzelony w kosmos 21 lipca 2012 o 02:06:18 GMT z Centrum Lotów Kosmicznych Tanegashima na pokładzie rakiety H-IIB F3[7]. Podczas startu nie odnotowano żadnych problemów z rakietą. Po 15 minutach od startu HTV-3 został odłączony od członu górnego rakiety[8]. Po udanej separacji ładunku silnik drugiego członu został ponownie włączony w celu wprowadzenia na trajektorię wejścia w atmosferę (był to pierwszy taki test)[9]. Człon ten spadł do Oceanu Spokojnego.

Podczas startu HTV-3 pogoda nad stanowiskiem startowym była deszczowa, temperatura wynosiła 27,1 °C, a wiatr wiał z prędkością 2,3 m/s z kierunku północno-zachodniego.

Połączenie ze stacją

edytuj

Po wejściu na orbitę okołoziemską HTV-3 rozpoczął serię manewrów korekcji orbity w celu zbliżenia się do ISS. Spotkanie obydwu pojazdów miało miejsce 27 lipca. O 12:23 GMT 27 lipca 2012 HTV-3 został przechwycony przez manipulator Canadarm2, a o 14:34 przyłączony do dolnego portu CBM modułu Node 2 Harmony[10][11].

Astronauta Akihiko Hoshide wewnątrz modułu Cupola w oczekiwaniu na przechwycenie HTV-3
Canadarm2 poruszający się w celu przechwycenia
HTV-3 przechwycony przez Canadarm2
Przygotowania do połączenia ze stacją
HTV-3 połączony ze stacją
Wnętrze HTV-3 sfotografowane przez członka załogi Ekspedycji 32

Koniec misji

edytuj

Pierwotnie HTV-3 miał opuścić ISS 6 września, jednak ze względu na przebieg czynności na ISS zmieniono termin. Ostatecznie na termin opuszczenia stacji wybrano 11 września 2012. Przed odłączeniem załoga stacji aktywowała urządzenia REBR i i-Ball. Odłączenie od modułu Harmony nastąpiło o 11:50 GMT[12]. O 15:50 manipulator Canadarm2 zwolnił HTV-3[13], dzięki czemu pojazd mógł oddalić się od stacji.

Po serii zapłonów deorbitacyjnych, 14 września 2012 o godzinie 05:27 HTV-3 wszedł w atmosferę Ziemi i uległ natychmiastowej destrukcji[14]. Urządzenie i-Ball, które jako jedyne przetrwało wejście w atmosferę, z powodzeniem przesłało zarejestrowane dane przez satelitę Iridium[15].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b "Kounotori" Chosen as nickname of the H-II Transfer Vehicle (HTV). JAXA. [dostęp 2012-09-22].
  2. H-IIB Launch Vehicle. JAXA. [dostęp 2012-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-26)].
  3. "宇宙ステーション補給機「こうのとり」3号機ミッションプレスキット". JAXA. [dostęp 2012-09-22]. (jap.).
  4. ISS Amateur Radio CubeSats Deployed. AMSAT UK, 2012-10-05. [dostęp 2012-10-09]. (ang.).
  5. Earth-observing Camera Launches to International Space Station. [w:] International Space Station [on-line]. NASA. [dostęp 2013-02-25].
  6. SCaN Testbed. NASA. [dostęp 2012-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-06)].
  7. William Harwood: Japan successfully launches its freighter to space station. SpaceflightNow.com, 20 lipca 2012. [dostęp 2012-09-22].
  8. Launch Result of H-IIB Launch Vehicle No. 3 with H-II Transfer Vehicle "KOUNOTORI3" (HTV3) Onboard. JAXA. [dostęp 2012-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-23)].
  9. Test Result of H-IIB Launch Vehicle No. 3 Second Stage Controlled Re-entry. JAXA. [dostęp 2012-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-29)].
  10. Japanese Cargo Spacecraft Berthed to Station. [w:] International Space Station [on-line]. NASA. [dostęp 2012-09-22].
  11. HTV-3 arrives to make large delivery of supplies and research cargo to ISS. NASASpaceflight.com. [dostęp 2012-09-22].
  12. Kounotori 3 unberthed from ISS. [w:] H-II Transfer Vehicle Kounotori [on-line]. JAXA. [dostęp 2012-09-22].
  13. Kounotori 3 leaves the ISS. [w:] H-II Transfer Vehicle Kounotori [on-line]. JAXA. [dostęp 2012-09-22].
  14. Kounotori 3 Mission Completed. [w:] H-II Transfer Vehicle Kounotori [on-line]. JAXA, 14 września 2012. [dostęp 2012-09-22].
  15. 「こうのとり」3号機に搭載した再突入データ収集装置(i-Ball)のデータ取得について. JAXA. [dostęp 2012-09-22]. (jap.).

Linki zewnętrzne

edytuj