HMS Pioneer (1944)
HMS Pioneer – brytyjski lotniskowiec typu Colossus zbudowany dla Royal Navy w czasie II wojny światowej, zmodyfikowany do roli okrętu warsztatowego dla samolotów.
 HMS „Pioneer” w 1945 roku. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Wodowanie |
20 maja 1944 |
 Royal Navy
| |
| Wejście do służby |
8 lutego 1945 |
| Los okrętu |
zezłomowany 1954 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
12 000 ts |
| Długość |
211,8 m |
| Szerokość |
24,5 m |
| Zanurzenie |
7 m |
| Napęd | |
| 4 kotły Admiralicji dwie turbiny parowe Parsonsa (40 000 shp) dwa wały | |
| Prędkość |
25 węzłów |
| Zasięg |
8500 Mm przy 11 węzłach |
| Uzbrojenie | |
| 24 x Mk II 40 mm (6 x IV) 19 x Bofors 40 mm (19 x I) | |
| Załoga |
854 + 222 |
Okręt wszedł do służby pod koniec wojny, w lutym 1945 roku, po czym dotarł do Australii w połowie 1945 roku, by uczestniczyć w operacjach Brytyjskiej Floty Pacyfiku przeciw siłom japońskim. Wspierał ataki na japońskie wyspy wewnętrzne od połowy czerwca do sierpnia i zakończenia wojny. Jego portem macierzystym była baza na Wyspach Admiralicji. Okręt i jego wyposażenie zostały wykorzystane do naprawy infrastruktury Hongkongu pod koniec 1945 roku. Wrócił do Wielkiej Brytanii na początku 1946 roku. Po powrocie na wody europejskie przeniesiony do rezerwy. W 1954 roku sprzedano go na złom.
Projekt i budowa
edytujJednostki typu Colossus zostały zaprojektowane w taki sposób, by wypełnić duże zapotrzebowanie na okręty lotnicze, ujawnione w toku II wojny światowej. Ich projekt bazował na jednostkach typu Illustrious, ale został zmieniony tak, by umożliwić szybką budowę w stoczniach komercyjnych. „Pioneer” nie został ukończony według pierwotnego projektu – pozytywny odbiór pierwszego okrętu warsztatowego przeznaczonego dla samolotów (HMS „Unicorn”) spowodował zmianę wymagań Admiralicji, która podjęła decyzję o modyfikacji jednostki znajdującej się w budowie na taki okręt warsztatowy, pozbawiony katapult lotniczych[1].
„Pioneer” miał długość całkowitą 211,8 m, szerokość 24,5 m i zanurzenie 7 m przy wyporności pełnej (deep load). Cechował się wypornością standardową 12 000 długich ton. Był wyposażony w dwa zespoły turbin parowych systemu Parsonsa, każdy napędzający jedną śrubę napędową. Para do turbin była wytwarzana przez cztery kotły Admiralicji, o ciśnieniu roboczym 400 psi. Turbiny osiągały moc 40 000 shp i rozpędzały okręt do prędkości 25 węzłów[2]. Okręt mógł zabunkrować 3196 długich ton paliwa płynnego, co zapewniało mu zasięg 8500 mil morskich przy prędkości 11 węzłów[3].
W celu maksymalizacji miejsca dla warsztatów i magazynów na pokładzie, nie zabudowano lin hamujących dla samolotów ani katapult. Dwa duże pomieszczenia na pokładzie zostały zamontowane w rejonie wyspy i z tyłu pokładu lotniczego. Okręt miał pojedynczy hangar o wysokości 5,33 m. Samoloty pomiędzy hangarem a pokładem lotniczym były transportowane przez dwie windy lotnicze o rozmiarach 10,4 × 13,7 m[4]. Dwa duże żurawie zostały zamontowane na pokładzie lotniczym, by przemieszczać samoloty i zapasy na i z pokładu lotniczego. Okręt był wyposażony w dwie małe lichtugi z własnym napędem, za pomocą których można było transportować samoloty pomiędzy okrętami, albo nabrzeżem. Główny zbiornik paliwa lotniczego miał pojemność 448 000 l[5] Załoga okrętu liczyła razem 854 ludzi, plus 222 ludzi w części warsztatowej[2].
Okręt był wyposażony w sześć poczwórnych podstaw dla dział kal. 40 mm („pom-pom”)[3]. Podstawy te pozwalały na prowadzenie ognia w zakresie od -10 do +80 stopni. Działo Mk VIII wystrzeliwało pocisk o wadze 0,41 kg z prędkością wylotową 590 m/s na odległość 3500 m. Szybkostrzelność działa wynosiła około 96-98 pocisków na minutę[6]. Jednostka była także wyposażona w 19 dział Bofors 40 mm na pojedynczych podstawach[3]. Boforsy wystrzeliwały pocisk o wadze 0,326 kg z szybkością wylotową 880 m/s. Działo miało szybkostrzelność około 120 pocisków na minutę i maksymalny zasięg 9830 m[7]. Wszystkie działa były zamontowane na pokładzie lotniczym, a nie na sponsonach przymocowanych do burt – tak jak na jego półsiostrzanych okrętach ukończonych jako lotniskowce[8]. Każda podstawa „pom-pomów” miała swój oddzielny dalocelownik wyposażony w radar artyleryjski Typ 262[2].
Zamówienie na okręt zostało złożone 7 sierpnia 1942 roku pod nazwą „Ethalion”[9], ale jednostkę przemianowano na „Mars” jeszcze w 1942 roku[10]. Jego stępkę położono w stoczni Vickers-Armstrong w Barrow-in-Furness 2 grudnia[9]. Zwodowano go 20 maja 1944 roku[9]. Okręt przemianowano na „Pioneer” w lipcu 1944 roku[10], po podjęciu decyzji o przebudowaniu go na okręt warsztatowy dla samolotów[1]. Budowę zakończono 8 lutego 1945 roku[9].
Służba
edytujPo przejściu pierwszych rejsach szkoleniowych „Pioneer” wypłynął do Australii 30 marca 1945 roku. Dotarł do Sydney 13 maja i przeszedł do wyspy Manus w Wyspach Admiralicji 21 czerwca, w ramach przygotowań do operacji przeciw Japonii. Okręt od chwili przybycia naprawił 24 samoloty i był nadal w tym rejonie w momencie kapitulacji Japonii 15 sierpnia. „Pioneer” dotarł do Hongkongu w drugiej połowie września, by pomóc w odbudowie infrastruktury tej kolonii. Jego marynarze naprawiali sieć elektryczną, telefoniczną oraz tramwaje i autobusy. Okręt odbył jedną podróż z powrotem do Manus, ale wrócił do Hongkongu pod koniec listopada. Okręt odpłynął do Sydney w następnym miesiącu i stamtąd wyruszył do Wielkiej Brytanii 17 lutego 1946 roku. Po dotarciu na Wyspy Brytyjskie umieszczono go w rezerwie. „Pioneer” został sprzedany na złom we wrześniu 1954 i rozebrany w Inverkeithing[11].
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- John Campbell: Naval Weapons of World War II. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1985. ISBN 0-87021-459-4. (ang.).
- Norman Friedman: British Carrier Aviation: The Evolution of the Ships and Their Aircraft. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1988. ISBN 0-87021-054-8. (ang.).
- David, Commander Hobbs: Moving Bases: Royal Navy Maintenance Carriers and MONABs. Liskeard, Kornwalia: Maritime Books, 2007. ISBN 978-1-904459-30-9. (ang.).
- H.T. Lenton: British & Commonwealth Warships of the Second World War. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1998. ISBN 1-55750-048-7. (ang.).