Regina Maria (1984)
Regina Maria, poprzednio HMS London – fregata Rumuńskich Sił Morskich z początku XXI wieku, dawna brytyjska fregata rakietowa typu 22. Okręt wszedł do służby w marynarce brytyjskiej Royal Navy w 1987 roku pod nazwą HMS „London” (F 95) i został z niej wycofany w 1999 roku. Po modernizacji i zmianie uzbrojenia został nabyty przez Rumunię, wchodząc do służby w 2005 roku pod nazwą „Regina Maria” (F 222).
 „Regina Maria” w 2005 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
7 lutego 1983 |
| Wodowanie |
27 października 1984 |
 Royal Navy
| |
| Nazwa |
HMS London |
| Wejście do służby |
5 czerwca 1987 |
| Wycofanie ze służby |
11 czerwca 1999 |
 Forțele Navale Române
| |
| Nazwa |
Regina Maria |
| Wejście do służby |
21 kwietnia 2005 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
4100 ts (normalna) |
| Długość |
148,1 m |
| Szerokość |
14,8 m |
| Zanurzenie |
6,4 m |
| Napęd | |
| COGOG: 2 turbiny gazowe o mocy 54 600 hp, 2 turbiny gazowe o mocy 9700 hp, 2 śruby | |
| Prędkość |
30 węzłów |
| Zasięg |
4500 Mm przy 18 w |
| Uzbrojenie | |
| początkowe: • 2×VI wyrzutni pocisków plot. Sea Wolf, • 4 wyrzutnie pocisków pokr. MM38 Exocet, • 4 działka plot. 30 mm (2×II) w Rumunii: • 1 armata uniwersalna 76 mm OTO Melara • 2 karabiny maszynowe 12,7 mm | |
| Wyrzutnie torpedowe |
6 wt kal. 324 mm (2 × III) |
| Wyposażenie lotnicze | |
| 1 śmigłowiec | |
| Załoga |
273 (początkowo) |
Budowa
edytujHMS „London” należał do drugiej serii standardowych brytyjskich fregat typu 22 (Broadsword), z przełomu lat 70/80 XX wieku (ang. Type 22 Batch 2)[1]. Po zbudowaniu czterech okrętów pierwszej serii typu 22, marynarka brytyjska zamówiła budowę okrętów okrętów poprawionej drugiej serii, odznaczającej się przedłużonym kadłubem w celu zamontowania lepszego sonaru z anteną holowaną[1].
Budowę ósmej fregaty typu 22, a czwartej drugiej serii, zatwierdzono 23 lutego 1982 roku[2]. Okręt budowano w szkockiej stoczni Yarrow Shipbuilders w Scotstoun (dzielnica Glasgow), pod numerem 1030[3]. Początkowo zamówiony został pod nazwą „Bloodhound” (zgodnie z konwencją nadawania fregatom tego typu nazw na literę B), lecz na prośbę burmistrza Londynu jeszcze przed położeniem stępki zmieniono mu nazwę na „London”, po wycofaniu poprzedniego niszczyciela o tej nazwie[1][2]. Należał on do późnych jednostek drugiej serii, ze zmodyfikowaną rufą i powiększonym lądowiskiem do obsługi większych śmigłowców Sea King lub Merlin[1]. Stępkę pod budowę okrętu położono 7 lutego 1983 roku, a wodowano go 27 października 1984 roku[1]. Budowę ukończono i okręt wcielono do służby 5 czerwca 1987 roku[1].
Opis
edytujFregaty II serii typu 22 miały wyporność standardową, określaną też jako normalna: 4100 ts[1][4], a według innych źródeł 4250 ts[5]. Wyporność pełna sięgała 4800 ts[1]. Długość całkowita wynosiła 148,1 m, a szerokość 14,8 m[1]. Zanurzenie wynosiło 4,3 m, a z opływką sonaru 6 m[5] (według innych źródeł, do 6,4 m)[1][4].
Napęd jest w układzie COGOG i stanowią go dwie turbiny gazowe mocy szczytowej Rolls-Royce Olympus TM3B o mocy łącznej 54 600 hp i dwie turbiny gazowe marszowe Rolls-Royce Tyne RM1C o mocy łącznej 9700 hp, napędzające dwie śruby[6]. Prędkość maksymalna wynosi 30 węzłów, a ekonomiczna na turbinach marszowych 18 węzłów[6]. Zasięg wynosi 4500 Mm przy prędkości ekonomicznej 18 w[6].
Załoga w służbie brytyjskiej liczyła 273 osoby, w tym 30 oficerów, a maksymalnie przewidziano miejsca dla 296 osób[4]. W Rumunii załoga została zredukowana do 203 osób[7].
Uzbrojenie i jego zmiany
edytujUzbrojenie oryginalne okrętów II serii typu 22 stanowiły przede wszystkim torpedy przeciw okrętom podwodnym i pociski rakietowe, natomiast pozbawione były one artylerii, poza małokalibrową. Ich broń ofensywną stanowiły cztery pojedyncze wyrzutnie pocisków przeciwokrętowych MM38 Exocet, o zasięgu do 42 km, z zapasem czterech pocisków w wyrzutniach[4]. Do samoobrony okręty miały dwie sześcioprowadnicowe wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Sea Wolf GWS 25 Mod. 3[4]. Pociski te miały zasięg do 5 km, a zapas amunicji wynosił 32 rakiety[4]. Broń podwodną stanowiły dwie potrójne wyrzutnie torpedowe Plessey STWS Mk 2, służące do wystrzeliwania torped kalibru 324 mm przeciw okrętom podwodnym[4]. Faktyczny kaliber wyrzutni podawany jest też jako 330 mm[5].
Uzbrojenie artyleryjskie początkowo składało się z dwóch pojedynczych armat automatycznych kalibru 40 mm Bofors Mk 9 L/60[8]. Wkrótce po wejściu do służby pod koniec lat 80. zamieniono je na cztery działka 30 mm Oerlikon KCB L/75 w dwóch dwulufowych stanowiskach GCM-A03-2[9]. Następnie dodano także dwa pojedyncze działka 20 mm Oerlikon GAM-B01[4].
Przed przekazaniem okrętu Rumunii zdjęto wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych i przeciwokrętowych, a za to zainstalowano na pokładzie dziobowym w miejscu wyrzutni Exocet pojedynczą armatę uniwersalną kalibru 76 mm OTO Melara Super Rapid, o długości lufy L/62[10]. Jej szybkostrzelność wynosi 120 strz./min, donośność do 16 km, a masa pocisku 6 kg[7]. Naprowadzana była na cel głowicą optoelektroniczną Radamec 2500 zainstalowaną na dachu nadbudówki dziobowej[10]. Uzbrojenie to uzupełniały jedynie dwa karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm w zdalnie kierowanych stanowiskach, a nadto dwa karabiny maszynowe kalibru 7,62 mm[7]. Pozostawiono natomiast oryginalne wyrzutnie torped[10]. Nie doszło do planowanej modernizacji i dozbrojenia fregat w pociski rakietowe (według stanu na 2021 rok)[11].
Zasadnicze możliwości okrętu w zakresie zwalczania celów podwodnych i nawodnych na większych odległościach zapewniały śmigłowce pokładowe. Okręt mógł w służbie brytyjskiej przenosić dwa śmigłowce średnie Westland Lynx HMA 3/8 albo jeden cięższy Westland Sea King HAS 5 lub EH101 Merlin HAS 1[4]. W służbie rumuńskiej od maja 2008 roku używano śmigłowców IAR-330 Puma[7][11].
Służba
edytujW Wielkiej Brytanii
edytuj
Okręt wcielono do służby 5 czerwca 1987 roku[1]. Nosił numer burtowy F 95[1].
Brał udział w wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku, podczas której pełnił rolę okrętu dowodzenia sił brytyjskich w Zatoce[12]. Brał następnie udział w działaniach w Bośni w 1995 roku[12]. W listopadzie 1998 roku brał udział w ćwiczeniach na Morzu Czarnym z marynarkami państ regionu[12]. W służbie Royal Navy przebył ponad 300 000 mil morskich[12].
„London” został wycofany ze służby w ramach oszczędności na skutek przeglądu budżetu obronnego z 1998 roku[7]. Wycofanie nastąpiło 11 czerwca 1999 roku[10].
W Rumunii
edytuj.jpg)
Rumunia, której marynarka opierała się na mało nowoczesnych okrętach własnej konstrukcji z lat 80, poszukiwała na przełomie XX/XXI wieku nowocześniejszych jednostek budowy zachodniej. Po negocjacjach, 14 stycznia 2003 roku zawarła z Wielką Brytanią umowę na zakup dwóch wycofanych stosunkowo nowych fregat typu 22, w tym „London”, o wartości 116 mln. funtów szterlingów[11][a]. Fregaty sprzedawała firm BAE Systems[11]. Kontrakt obejmował remont i ograniczoną modernizację systemów elektronicznych i uzbrojenia oraz szkolenie załóg[10]. Rumunia kupiła okręty bez mało już nowoczesnych systemów rakietowych, za to zainstalowano armatę uniwersalną kalibru 76 mm OTO Melara[11]. Pozostawiono wyrzutnie torped przeciw okrętom podwodnym[11]. Wyrzutnie celów pozornych Sea Gnat zamieniono na duńskie Terma SKWS[10]. W 2006 roku Rumunia podpisała nadto umowę na dostarczenie duńskiego systemu kontroli i dowodzenia Terma C-Flex z łączem danych Link 11[10]. Zakładano od początku, że fregaty zostaną dozbrojone w nowocześniejsze pociski przeciwokrętowe i przeciwlotnicze, ale przetarg rozpisany w 2008 roku został anulowany z powodów finansowych, a kolejne próby przetargów w latach 2016-2021 także zakończyły się niepowodzeniem[11].
Dawny „London” został przejęty przez Rumunię w bazie Portsmouth 16 kwietnia 2005 roku[12]. Okręt po raz pierwszy podniósł banderę i wszedł do służby w Rumuńskich Siłach Morskich 21 kwietnia 2005 roku pod nazwą „Regina Maria” (królowa Maria)[7]. Otrzymał numer burtowy zgodny ze standardami NATO: F 222[7]. 14 lipca wyszedł z Portsmouth do Rumunii, a 25 lipca 2005 roku został przyjęty w obecności Prezydenta Rumunii w porcie w Konstancy[12]. Początkowo był podporządkowany Dowództwu Operacyjnemu Marynarki Wojenne, a 1 lipca 2006 roku wszedł w skład 56 Flotylli Fregat[12].
„Regina Maria” brała następnie udział w ćwiczeniach państw sojuszu NATO i regionu czarnomorskiego, a w październiku 2009 roku jako pierwszy rumuński okręt objęła dowództwo grupy morskiej NATO[12].
Uwagi
edytuj- ↑ Data umowy 14 stycznia 2003 roku według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 667, natomiast Grotnik 2006 ↓, s. 30 podaje 1 marca 2003 roku i zbliżoną sumę ok. 186 mln dolarów USA.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995 1995 ↓, s. 524
- ↑ a b Grotnik 2006 ↓, s. 23.
- ↑ Grotnik 2006 ↓, s. 29.
- ↑ a b c d e f g h i Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 766
- ↑ a b c Grotnik 2006 ↓, s. 26.
- ↑ a b c Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995 1995 ↓, s. 523-524.
- ↑ a b c d e f g Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 667
- ↑ Grotnik 2006 ↓, s. 23, 26.
- ↑ Grotnik 2006 ↓, s. 26-28.
- ↑ a b c d e f g Grotnik 2006 ↓, s. 30.
- ↑ a b c d e f g Michał Gajzler. Morski komis czyli fregaty z drugiej ręki. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 4/2021, s. 84-85, kwiecień 2021. ISSN 1230-1655.
- ↑ a b c d e f g h ISTORIC Distrugătorul Regina Maria. Asul de pică al Marinei Regale Române. Forțele Navale Române. [zarchiwizowane z tego adresu]. (rum.).
Bibliografia
edytuj- Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Tomasz Grotnik. Typ 22. Największe brytyjskie fregaty. Dokończenie. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 4/2006. X (58), lipiec – sierpień 2006. Warszawa: Magnum X. ISSN 1426-629X.
- Jane’s Fighting Ships 1996-97. Richard Sharpe (red.). Londyn: Jane’s Information Group, 1986. ISBN 0-7106-1355-5. (ang.).
- IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
- ISTORIC Distrugătorul Regina Maria. Asul de pică al Marinei Regale Române. Forțele Navale Române. [zarchiwizowane z tego adresu]. (rum.).