Gyula Peidl
Gyula Peidl (ur. 4 kwietnia 1873 w Ravazd, zm. 22 stycznia 1943 w Budapeszcie) – węgierski polityk, socjaldemokrata. Premier krótko reaktywowanej Węgierskiej Republiki Ludowej (1-6 sierpnia 1919).
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Premier Węgierskiej Republiki Ludowej | |
| Okres |
od 1 sierpnia 1919 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Życiorys
edytujPrzed podjęciem kariery politycznej pracował jako redaktor gazet oraz wydawca. W 1909 roku wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Węgier. Uczestniczył w rządach proklamowanej po rozpadzie Austro-Węgier Węgierskiej Republiki Ludowej (premierów Mihály Károliego i Dénesa Berinkeya) jako minister pracy i związków zawodowych. Opowiadał się przeciwko współpracy z komunistami. W proteście przeciwko koalicji z komunistami opuścił rząd. 21 marca 1919 po upadku rządu Berinkeya na Węgrzech proklamowano Węgierską Republikę Rad a faktyczne przewodnictwo rządu objął Béla Kun (formalnie komisarz ludowy spraw wojskowych i spraw zagranicznych w Rewolucyjnej Radzie Rządzącej).
30 lipca 1919 wojska rumuńskie przełamały front węgierski kierując się na Budapeszt. 1 sierpnia 1919 Bela Kun podał się do dymisji i zbiegł do Austrii. Władzę przejęli węgierscy socjaldemokraci i działacze związkowi, zaś Peidl objął stanowisko premiera. 2 sierpnia 1919 ogłosił formalnie zniesienie Węgierskiej Republiki Rad i przywrócenie Węgierskiej Republiki Ludowej, rozwiązał trybunały rewolucyjne i Gwardię Czerwoną, wypuścił więźniów politycznych i zwrócił właścicielom ziemskim uprzednio znacjonalizowane majątki[1]. W tym czasie wojska rumuńskie kontynuowały ofensywę na Budapeszt, który zajęły 6 sierpnia 1919.
6 sierpnia 1919 po zajęciu Budapesztu przez wojska rumuńskie István Friedrich dokonał bezkrwawego zamachu stanu z poparciem Rumunów, części wojska i policji, przy milczącej akceptacji Ententy, odsuwając rząd Gyuli Peidla, który ustąpił i udał się na emigrację do Austrii. Powrócił na Węgry w 1921, angażując się ponownie w politykę oraz zajmując się działalnością związkową. W latach 1922–1931 był deputowanym Socjaldemokratycznej Partii Węgier do parlamentu węgierskiego .
Przypisy
edytuj- ↑ Balogh (1976), s. 269-286
Bibliografia
edytuj- Balogh, Eva S (1976). «Istvan Friedrich and the Hungarian coup d'etat of 1919: A Reevaluation». Slavic Review 35 (2): 269–286.
- Balogh, Eva S. (1975). «Romanian and Allied Involvement in the Hungarian Coup d'Etat of 1919». East European Quarterly 9 (3): 297–314.
- Mocsy, Istvan I. (1983). The Uprooted: Hungarian Refugees and Their Impact on Hungary's Domestic Politics, 1918-1921. East European Monographs. s. 252. ISBN 978-0-88033-039-8.
- Szilassy, Sándor (1969). «Hungary at the Brink of the Cliff 1918-1919». East European Quarterly 3 (1): 95–109.
- Szilassy, Sándor (1971). Revolutionary Hungary 1918-1921. Danubian Press. s. 141. ISBN 978-0-87934-005-6.