Gwary palatynackie
Gwary palatynackie (Pfälzisch/Pälzisch) – zespół gwar zachodniofrankijskich języka niemieckiego używany w dolinie Renu w okolicy miast Zweibrücken, Kaiserslautern, Alzey, Wormacja, Mannheim, Heidelberg, Spira, Wörth am Rhein i na granicy z Alzacją (Francja). Język pensylwański wykształcił się na bazie gwar palatynackich używanych przez Niemców, którzy emigrowali do USA w okresie od XVII do XIX w. Przez niektóre organizacje, takie jak np. SIL International, etnolekt ten uważany jest za odrębny od niemieckiego język palatynacki[1].
| Obszar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 1 milion | ||||
| Pismo/alfabet | |||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||
| |||||
| Status oficjalny | |||||
| Ethnologue | 6a żywy↗ | ||||
| Kody języka | |||||
| ISO 639-3 | pfl | ||||
| IETF | pfl | ||||
| Glottolog | pala1330 | ||||
| Ethnologue | pfl | ||||
| W Wikipedii | |||||
| |||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||
Etnolekt palatynacki dzieli się na dwa zespoły gwarowe:
- wschodni (Vorderpfälzisch)
- zachodni (Westpfälzisch)
Poniższa tabela przedstawia różnice między językiem standardowym i etnolektem palatynackim w obu odmianach:
| Vorderpfälzisch | Westpfälzisch | Język niemiecki | język polski |
|---|---|---|---|
| Mais | Mais | Mäuse | myszy |
| Lais | Lais | Läuse | wszy |
| Grumbeer | Grumbeer | Kartoffel | ziemniak |
| Schnoog(e) | Stechmigg | Mücke | komar |
| Bääm | Bääm | Bäume | drzewa |
| Schdää | Schdää | Stein | kamień |
| soi | sei | sein | jego |
| unser | unser | unsere | nasz |
| nit | net | nicht | nie |
| dowedder | degeje | dagegen | przeciw |
| Fusch | Fisch | Fisch | ryba |
| ebbes | ebbes | etwas | coś |
| Ärwett/Arwett | Arwett | Arbeit | praca |
| Dor | Dor | Tor | brama |
| Abbel | Abbel | Apfel | jabłko |
| Haan | Hann | Haben | mieć |