Guðbrandsbiblía
Guðbrandsbiblía – pierwszy przekład Biblii na język islandzki. Tłumaczenie zostało wydane w roku 1584 przez luterańskiego biskupa Hólaru Guðbrandura Þorlákssona.
 Guðbrandsbiblía (1584) | |
| Pełna nazwa |
Biblia þad er Øll heilog ritning, vtlögd a norrænu. Med formalum doct. Martini Lutheri. Prentad a Holum/Af Jone Jons Syne |
|---|---|
| Język |
islandzki |
| Opublikowanie kompletnego przekładu |
1584 |
| Tłumacz(e) | |
| Źródła przekładu | |
| Przynależność religijna | |
| Księga Rodzaju 1, 1-3 | |
| Í upphafi skapaði Guð himin og jörð. Og jörðin var eyði og tóm og myrkur var yfir undirdjúpinu. Og Guðs andi færðist yfir vötnin. Og Guð sagði: „Verði ljós!“ Og þar varð ljós. | |
| Ewangelia Jana 3, 16 | |
| Svo elskaði Guð heiminn að hann gaf út sinn eingetinn son til þess að allir þeir sem á hann trúa fyrirfarist eigi heldur að þeir hafi eilíft líf. | |
Pełny tytuł: Biblia þad er Øll heilog ritning, vtlögd a norrænu. Med formalum doct. Martini Lutheri. Prentad a Holum/Af Jone Jons Syne.
Historia
edytujW skład przekładu wszedł Nowy Testament w tłumaczeniu Oddura Gottskálkssona oraz Stary Testament biskupa Guðbrandura Þorlákssona[1]. Tłumaczenie Nowego Testamentu zostało dokonane w tajemnicy przed ostatnim katolickim biskupem Hólaru Jónem Arasonem i wydane w roku 1540 w Danii[2].
Biblia Gudbrandura składa się z 662 kart folio, każdy o wymiarach 29×19 cm. Zawiera przypisy i uwagi marginesowe. Wydrukowanie przekładu zajęło siedmiu mężczyznom dwa lata. Pierwsze wydanie miało 500 egzemplarzy, z czego w Islandii zachowało się od 30 do 40 kopii (jedna trzecia jest własnością prywatną). Nie wiadomo, ile kopii zachowało się poza Islandią[1].
Księga została podzielona na trzy części, część historyczna Starego Testamentu (ff. 6 + 295), następnie Prorocy (ff. 4 + 192) i Nowy Testament (ff. 1 + 123 + 1). Do oprawienia zatrudniono introligatora z zagranicy, który oprawił połowę wydrukowanych egzemplarzy. Kolejne 120 egzemplarzy w celu oprawienia wysłano do Kopenhagi, a resztę przydzielono Islandczykowi, który nauczył się oprawiania książek od zatrudnionego obcokrajowca. Księga była droga – jej cena odpowiadała wartości dwóch do trzech krów. Każdy kościół lokalny został zobowiązany do zakupu egzemplarza tej Biblii, (zakup był dotowany z fundacji królewskiej utworzonej przez króla duńskiego, który wszystkie parafie w Islandii obłożył specjalnym podatkiem)[1].
Guðbrandsbiblía, podobnie jak większość książek na Islandii w tamtym czasie, została wydrukowana szwabachą. Litery są wyraźne, a większość druku została bardzo dobrze wykonana. Jest uznawana za przykład nowoczesnego wydawnictwa islandzkiego w swoich czasach. Przekład zawiera 29 drzeworytów (dwa zostały drukowane dwukrotnie). Drzeworyty biskup Guðbrandur Þorláksson nabył z zagranicy. Posiada zdobione inicjały oraz ornamenty, które zostały wykonane przez samego Guðbrandura Þorlákssona[1].
Guðbrandsbiblía pomogła zapewnić ciągłość języka islandzkiego i literatury islandzkiej do naszych czasów[1].
Faksymile Guðbrandsbiblía ukazały się dwukrotnie – w latach 1956–1957 i ponownie w roku 1984[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Bible of Guðbrandur Þorláksson. kb.nl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-11-05)]. (ang.), kopia z kb.nl z d. 2004-11-05
- ↑ Biblia Święta – pierwsza książka wydrukowana na Islandii. islandia.org.pl. [dostęp 2020-08-13].
Bibliografia
edytuj- Bible of Guðbrandur Þorláksson. kb.nl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-11-05)]. (ang.), kopia z kb.nl z d. 2004-11-05.