Grzybowa Góra (województwo świętokrzyskie)
Grzybowa Góra – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie skarżyskim, w gminie Skarżysko Kościelne[5][4].
| wieś | |
 Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej w Grzybowej Górze. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
903[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-115[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TSK |
| SIMC |
0252598[4] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu skarżyskiego  | |
Położenie na mapie gminy Skarżysko Kościelne  | |
 51°07′56″N 20°57′39″E/51,132222 20,960833[1]
| |
Była wsią klasztoru cystersów wąchockich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
W Grzybowej Górze odkryto najstarszą w Europie regularnie eksploatowaną kopalnię hematytu. Odkrywcą kopalni był Stefan Krukowski, który prowadził tu badania od 1937 r. W 1986 r. utworzono rezerwat archeologiczny Rydno[7].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Skarżysku Kościelnym[8] lub do parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Gadce[9].
Integralne części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0252606 | Duża Grzybowa Góra | część wsi |
| 0252612 | Mała Grzybowa Góra | część wsi |
| 0252629 | Podjagodne | przysiółek |
| 0252635 | Podlesie | przysiółek |
Historia
edytujSłownik geograficzny Królestwa Polskiego wymienia Grzybową- Górę jako wieś i folwark majorat w powiecie iłżeckim, gminie Skarżysko-Kościelne, parafii Mirzec.
W XV w. należała do klasztoru cystersów w Wąchocku (Długosz, III, 414). W drugiej połowie XIX w. wieś liczyła 49 domów 293 mieszkańców, mórg ziemi włościańskich 687, dworskiej 355.[10]
- Powstanie styczniowe
W dniu 19.04.1863 w Grzybowej Górze oddział Kononowicza, dowodzony przez Ludwika Michalskiego, spotkał się z kolumną moskiewską trzy razy liczniejszą od oddziału powstańczego. Ogień moskiewski wśród ciemnej nocy oświecił powstańcom drogę i ukazał z ilu mają do czynienia. Strzelcy na komendę Michalskiego rzucili się przez płoty wioski i za chałupami biegnąc, z za budynków zaczęli celnymi strzałami razić ściśniętą kolumnę nieprzyjacielską. Kapitan Michalski po ustąpieniu strzelców, mając plac otwarty do ataku, rzucił się wraz z ks. Agrypinem Konarskim z kosynierami do ataku. Z atakującego widząc się atakowanym, do tego z trzech stron masakrowany kosami, nieprzyjaciel zaczął się spiesznie cofać. Gdy zaś dowodzący podpułkownik padł raniony, cofanie to zamieniło się w bezładną ucieczkę do Radomia
Czasy współczesne
edytujW treści Załącznika nr 1 do Uchwały Nr XLVII/276/10 Rady Gminy w Skarżysku Kościelnym z dnia 31 sierpnia 2010r. – w dziale rys historyczny przeczytać można[11]”.
„Po wojnie ludność znajduje prace w zakładach na terenie Starachowic, Skarżyska Kamiennej. Od 1946 roku istnieje stacja PKP, z której korzysta ok. 1000 osób z okolicznych miejscowości. Rzemiosłem trudnili się: produkcja dachówek – Władysław Płusa, Stanisław Gładyś. Władysław Sieczka, Lucjan Gładyś; kowalstwo i produkcja pilników – Bracia Józef i Kazimierz Grzmilowie; murarka – Henryk Piętak; stolarka – Władysław Gładyś. W 1966 roku zaistniał pożar wsi (około 50 zabudowań) – od Błacha Władysława do zabudowań Bolesława Płusy.”
W miejscowości działa zespół folklorystyczny Grzybowianki, występujący na różnych imprezach w regionie (np.: Dymarki Świętokrzyskie).
15 marca 1984 część Grzybowej Góry (miejscowość Nowy Młyn) włączono do Skarżyska-Kamiennej[12].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39997
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2021. Stan ludności 31.12.2021 str. 3 [dostęp 2022-10-06]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 345 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 113.
- ↑ www.skarzysko.org Rozwój przemysłu do XVIII w.. [dostęp 2006-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
- ↑ Opis parafii w Skarżysku Kościelnym na stronie diecezji
- ↑ Opis parafii w Gadce na stronie diecezji
- ↑ Grzybowa-góra, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 894.
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej-Skarżysko-Kościelne.
- ↑ Dz.U. z 1984 r. nr 14, poz. 64