Grzybolubka lepka (Asterophora parasitica (Bull.) Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)[1].

Grzybolubka lepka
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

kępkowcowate

Rodzaj

grzybolubka

Gatunek

grzybolubka lepka

Nazwa systematyczna
Asterophora parasitica (Bull.) Singer
Lilloa 22: 171 (1951)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w roku 1791 Jean Baptiste François Bulliard nadając mu nazwę Agaricus parasiticus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1951 Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Asterophora[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej:

  • Agaricus parasiticus Bull. 1791
  • Agaricus pilipes Sowerby 1803
  • Agaricus umbratus With. 1796
  • Fungus pilipes (Sowerby) Kuntze 1898
  • Gymnopus parasiticus (Bull.) Gray 1821
  • Gymnopus pilipes (Sowerby) Gray 1821
  • Merulius parasiticus (Bull.) Purton 1821
  • Nyctalis parasitica (Bull.) Fr. 1838[2].
 

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r[3].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Początkowo okrągły, dzwonowaty, później rozpłaszczający się. Osiąga średnicę 0,8–2 cm. Barwa biała, śmietankowa do szarobeżowe, u starszych owocników brązowa. Powierzchnia owocników gładka, jedwabista, pokryta bardzo cienkimi, długimi włókienkami[4].

Blaszki

Grube, szeroko rozstawione, zbiegające na trzon. Czasami rozwidlają się przy brzegu kapelusza. Krawędzie pokryte drobnymi ziarenkami[4]

Trzon

Wysokość 1–3 cm, grubość 0,4–1,2 cm. Często jest krzywy. Powierzchnia podobnej barwy jak kapelusz i również pokryta bardzo cienkimi, podłużnymi włókienkami. Pod samym kapeluszem trzon czasami jest delikatnie aksamitny, biały. U młodych okazów jest pełny, u starszych pusty[4].

Miąższ

Cienki, o barwie od białej do brązowej. Ma nieprzyjemny zapach i mączny smak[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały Zarodniki eliptyczne, gładkie, bezbarwne, o rozmiarach 5–6 × 3–4 μm. Ponadto wytwarza na blaszkach grubościenne chlamydospory o rozmiarach 17-21 × 9–10 μm[4].

Zasięg występowania i siedlisko

edytuj

Występuje w Ameryce Północnej i w Europie. Spotykany jest w całej niemal Europie i na większości jej obszaru nie jest rzadkością, bardzo rzadki jest tylko na Półwyspie Skandynawskim. Tutaj granica jego zasięgu nie przekracza północnej granicy zasięgu dębów[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych w Niemczech, Norwegii i Finlandii[3].

Występuje w lasach, szczególnie grabowych i bukowych. Grzyb nagrzybny, pasożyt i saprotrof, rozwijający się na martwych owocnikach innych grzybów, głównie mleczajów i gołąbków, zwłaszcza na gołąbku smacznym, gołąbku śmierdzącym[3] i gołąbku czarniawym. Nie do końca jest pewne, czy jest saprotrofem, czy pasożytem. Przez niektóre źródła jest określany jako pasożyt. W języku angielskim nazywany jest „pasożytem gołąbków”[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-01-10] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2015-01-10] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 65, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e Mushrooms of Northeasterb North America [online] [dostęp 2015-01-12].
  5. S. Woldmar, On the North European distribution of Asterophora parasitica (Bull. ex Fr.) Sing, „Svensk Botanik Tidskrift”, 48 (2), 1954, s. 595–602.
  6. T. Laessoe, Mushrooms. Smithsonian Handbooks, wyd. 2, Londyn: Dorling Kindersley Adult, 2002, s. 142, ISBN 978-0-7894-8986-9.