Wikipedia

Grubosz

Grubosz, rubasznica[4] (Crassula L.) – rodzaj roślin z rodziny gruboszowatych. Liczy co najmniej 209 gatunków[5] występujących w różnych częściach świata, przy czym w ogromnej większości w południowej Afryce[6]. Do polskiej flory należy tylko jeden dziko występujący gatunek – grubosz wodny zwany też uwrocią wodną (Crassula aquatica)[7][8].

Grubosz
Ilustracja
Crassula ovata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Saxifraganae

Rząd

skalnicowce

Rodzina

gruboszowate

Rodzaj

grubosz

Nazwa systematyczna
Crassula L.
Sp. Pl. 282. 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Crassula perfoliata L.[3]

Multimedia w Wikimedia Commons
Crassula perfoliata
Crassula nealana
Crassula aquatica

Morfologia

edytuj
 
Crassula coccinea
 
Crassula orbicularis
 
Crassula multicava
Pokrój
Należą tu liczne sukulenty gromadzące wodę w mięsistych liściach i łodygach. Do rodzaju zalicza się rośliny zarówno jednoroczne, jak i byliny, a nawet krzewy. Zwykle osiągają do 0,5 m wysokości, są nagie, rzadziej owłosione[9].
Liście
Trwałe lub opadające, siedzące, naprzeciwległe i złączone nasadami. Blaszka mięsista, od równowąskiej do jajowatej, o długości od 0,1 mm do 7 cm[9].
Kwiaty
Rzadko pojedyncze, zwykle zebrane w kwiatostany wyrastające w kątach liści. Kwiaty zwykle 3- lub 4-krotne, rzadko 5-krotne. Działki kielicha zrosłe u nasady, płatki rozpostarte lub odgięte. Wolnych pręcików jest tyle co płatków korony. Słupki rozpostarte do wyprostowanych, o szyjkach krótszych od zalążni[9].
Owoce
Mieszki rozpostarte lub podnoszące się do wyprostowanych[9].

Systematyka

edytuj

Rodzaj tworzy monotypową i bazalną w obrębie rodziny gruboszowatych Crassulaceae podrodzinę Crassuloideae Burnett (co zarazem oznacza, że jest taksonem siostrzanym wszystkich pozostałych przedstawicieli gruboszowatych)[2]. Problematyczny przez długi czas rodzaj uwroć Tillaea, obejmujący rośliny roczne wodne lub nadwodne, był długi czas na zmianę wyodrębniany albo kwestionowany[9][6]. Ostatecznie, dzięki badaniom molekularnym, okazał się być zagnieżdżony w obrębie rodzaju Crassula[6].

Synonimy[10]

Bulliarda DC., Combesia A. Rich., Danielia Lem., Dinacria Haw., Globulea Haw., Gomara Adans., Grammanthes DC., Larochea Pers., Rhopalota N. E. Br., Rochea DC., Sphaeritis Eckl. & Zeyh., Tillaeastrum Britton, Vauanthes Haw.

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-11] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].
  4. ↑ Encyklopedia Powszechna PWN. T. 2. G-M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 128.
  5. ↑ a b Crassula. [w:] Plants of the World [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2020-05-02].
  6. ↑ a b c Mort, M.E., Randle, C.P., Burgoyne, P. et al.. Analyses of cpDNA matK sequence data place Tillaea (Crassulaceae) within Crassula. „Plant Syst Evol”. 283, 211, 2009. 
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  8. ↑ a b c Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 62. ISBN 978-83-925110-5-2.
  9. ↑ a b c d e Reid V. Moran: Crassula Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-05-12].
  10. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-04-25].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Grubosz&oldid=72986331”