Grotte du Mas-d’Azil
Grotte du Mas-d’Azil[1] – jaskinia krasowa położona w południowo-zachodniej Francji w masywie Plantaurel w Pirenejach, na terenie gminy Le Mas-d’Azil w departamencie Ariège, około 60 km na południe od Tuluzy[1]. Stanowisko archeologiczne eponimiczne dla kultury azylskiej[2]. Od 1942 roku posiada status monument historique, w kategorii classé (zabytek o znaczeniu krajowym)[3].
 Południowe wejście do jaskini | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
gmina Le Mas-d’Azil |
Położenie na mapie Francji  | |
| 43°04′10″N 1°21′17″E/43,069444 1,354722 | |
Jaskinia składa się ze złożonego systemu galerii i korytarzy, położonych na trzech poziomach. Wewnątrz jaskini, na długości 420 m, przepływa rzeka Arize, wypływająca na zewnątrz otworem szerokim na 50 m i wysokim na 65 m[2]. Część jaskini ma postać tunelu o długości 500 m, przebijającego wzdłuż masyw Plantaurel. Przez tunel ten zbudowano w 1859 roku szosę, obecną drogę krajową D 119[2][4].
Pierwsze znaleziska archeologiczne w jaskini związane były z budową drogi w połowie XIX wieku. W latach 1887–1897 Édouard Piette przeprowadził prace wykopaliskowe na lewym brzegu rzeki Arize, odkrywając warstwy magdaleńskie z zabytkami sztuki w postaci pokrytych rytami kamiennych płytek oraz rytów i płaskorzeźb wykonywanych w porożu. Piette odsłonił także późnopaleolityczne warstwy nieznanej dotąd kultury archeologicznej, której nadał nazwę azylskiej[2][4]. Część jaskini na prawym brzegu rzeki Arize przebadał w latach 1901–1905 Henri Breuil, odkrywając ślady matecznika niedźwiedzia jaskiniowego oraz zespół naskalnych malowideł i rytów z okresu kultury magdaleńskiej[2][4].
Bogaty inwentarz znalezisk archeologicznych z jaskini obejmuje m.in. wykonane czarnym i czerwonym barwnikiem malowidła naskalne, otoczaki zdobione ochrą[1], czaszkę kobiecą z umieszczonymi w oczodołach kręgami renifera imitującymi oczy[2], ryty na kościach oraz kościane figurki w formie m.in. końskiej głowy i fallusa[4].
Jaskinia była wykorzystywana także w późniejszych czasach: w III wieku stanowiła miejsce zebrań pierwszych chrześcijan, zaś w XVII wieku służyła jako schronienie prześladowanym protestantom[4].
-
Droga krajowa D 119, przebiegająca przez jaskinię -
Rzeźba przedstawiająca głowę konia -
Harpuny kościane z okresu kultury azylskiej -
Otoczaki zdobione ochrą
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Mas-d’Azil, Grotte du, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-07-25].
- ↑ a b c d e f Plastyka i ryty naskalne. archeofil.pl. [dostęp 2015-07-25]. (pol.).
- ↑ Grotte du Mas-d’Azil. [w:] base Mérimée [on-line]. ministère français de la Culture. [dostęp 2020-05-11]. (fr.).
- ↑ a b c d e Grotte du Mas d’Azil – La grotte de référence pour la culture de l’Azilien. hominides.com. [dostęp 2015-07-25]. (fr.).