Gromada w Pannie

Gromada w Pannie (lub Gromada galaktyk w Pannie, łac. Virgo) – masywna gromada galaktyk w centrum Supergromady Lokalnej o średnicy 15 mln lat świetlnych. Znajduje się w obrębie gwiazdozbiorów Panny i Warkocza Bereniki. Odległość do centrum gromady wynosi około 53,8 miliona lat świetlnych (16,5 Mpc)^[1].

Galaktyki Gromady w Pannie

Gromada ta zawiera około 2000 galaktyk^[2] różnych typów, jej szacunkowa masa wynosi biliard mas Słońca^[3]. Największe z nich to: Messier 90 (średnica galaktyki 160 tys. lat świetlnych), Messier 86 (155 tys.), Messier 49 (150 tys.), Messier 98 (150 tys.), NGC 4438 (130 tys.), Messier 87 (125 tys.), NGC 4212 (120 tys.), Messier 100 (115 tys.), NGC 4762 (115 tys.), Messier 60 (110 tys.), Messier 85 (105 tys.), NGC 4526 (105 tys.), NGC 4535 (105 tys.), Messier 88 (100 tys.).

Około 30 galaktyk ma wielkość gwiazdową nie większą niż 10,5^m^[4].

Galaktyka	Typ	m_V
NGC 4192 = M98	SbI-II	10^m,13
NGC 4216	SbII	9^m,98
NGC 4254 = M99	ScI	9^m,84
NGC 4303 = M61	ScI	9^m,67
NGC 4321 = M100	ScI	9^m,37
NGC 4365	E2	10^m,5
NGC 4374 = M84	S0	9^m,27
NGC 4382 = M85	S0	9^m,22
NGC 4406 = M86	S0	9^m,18
NGC 4429	S0	10^m,16
NGC 4438	SBa	10^m,08
NGC 4442	E5p	10^m,48
NGC 4450	Sb	10^m,12
NGC 4459	E2	10^m,40
NGC 4472 = M49	E4	8^m,37

Galaktyka	Typ	m_V
NGC 4473	E4	10^m,22
NGC 4477	S(B)a	10^m,42
NGC 4486 = M87	E1	8^m,62
NGC 4501 = M88	Sb+I	9^m,52
NGC 4526	E7	9^m,64
NGC 4535	S(B)c	9^m,82
NGC 4548 = M91(?)	SBb	10^m,19
NGC 4552 = M89	E0	9^m,81
NGC 4569 = M90	Sb+	9^m,48
NGC 4579 = M58	Sb	9^m,78
NGC 4596	SBa	10^m,48
NGC 4621 = M59	E3	9^m,79
NGC 4654 = IC3708	ScII	10^m,46
NGC 4649 = M60	E1	8^m,83
NGC 4762	SB0	10^m,22

Gromady kuliste

W trakcie badań prowadzonych przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Hubble’a w Gromadzie w Pannie odkryto również ponad 11 000 gromad kulistych powiązanych z galaktykami gromady. Wiek większości z nich wynosi około 5 miliardów lat. Gromady te należą do około 100 galaktyk gromady, a zostały zaobserwowane w galaktykach o różnych rozmiarach, kształtach i jasności, nie wyłączając nawet galaktyk karłowatych. Zaobserwowano też, że galaktyki karłowate znajdujące się najbliżej zatłoczonego centrum gromady zawierają więcej gromad kulistych niż te bardziej oddalone^[5].

Astronomowie odkryli też ogromną liczbę gromad kulistych w większości galaktyk karłowatych oddalonych o 3 miliony lat świetlnych od centrum gromady, w pobliżu olbrzymiej galaktyki eliptycznej Messier 87. Liczba gromad kulistych należących do tych galaktyk karłowatych mieściła się w przedziale od kilku do kilkunastu tuzinów. Była jednak zadziwiająco wysoka biorąc pod uwagę niskie masy tych galaktyk. Równocześnie nie znaleziono żadnych lub znaleziono zaledwie kilka gromad kulistych w galaktykach odległych 130 tysięcy lat świetlnych od Messier 87, co sugeruje, że gigantyczna galaktyka eliptyczna wchłonęła gromady kuliste z tych małych galaktyk.

Przypisy

↑ Simona Mei et al. The ACS Virgo Cluster Survey. XIII. SBF Distance Catalog and the Three-Dimensional Structure of the Virgo Cluster. „The Astrophysical Journal”. 655 (1), s. 144–162, 2007-01-20. DOI: 10.1086/509598. (ang.).
↑ Virgo Cluster. [w:] COSMOS - The SAO Encyclopedia of Astronomy [on-line]. Swinburne University. [dostęp 2014-08-02]. (ang.).
↑ Maciej Bilicki: Kosmos. Największe obiekty we Wszechświecie. T. 10. Poznań: Oxford Educationale Sp. z o.o., 2011, s. 10. ISBN 978-83-252-1361-9.
↑ Galaktyki Gromady w Pannie (ang.).
↑ Gromady kuliste opowiadają historię powstania gwiazd.

Linki zewnętrzne

Richard Powell: Mapa Gromady w Pannie. [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2006-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-02)].
Galaxies of the Virgo Cluster (ang.)

[mei-1] Simona Mei et al. The ACS Virgo Cluster Survey. XIII. SBF Distance Catalog and the Three-Dimensional Structure of the Virgo Cluster. „The Astrophysical Journal”. 655 (1), s. 144–162, 2007-01-20. DOI: 10.1086/509598. (ang.).

[2] Virgo Cluster. [w:] COSMOS - The SAO Encyclopedia of Astronomy [on-line]. Swinburne University. [dostęp 2014-08-02]. (ang.).

[3] Maciej Bilicki: Kosmos. Największe obiekty we Wszechświecie. T. 10. Poznań: Oxford Educationale Sp. z o.o., 2011, s. 10. ISBN 978-83-252-1361-9.

[4] Galaktyki Gromady w Pannie (ang.).

[5] Gromady kuliste opowiadają historię powstania gwiazd.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]