Wikipedia

Grodzisko w Przeczycy

Grodzisko w Przeczycy – rozległa budowla obronna datowana na IX-XI wiek w miejscowości Przeczyca. Prawdopodobną datą upadku grodu są lata trzydzieste XI wieku (w tym czasie spłonął także znajdujący się 20 km na południe gród w Trzcinicy).

Grodzisko w Przeczycy
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Przeczyca

Typ budynku

Grodzisko (archeologia)

Ukończenie budowy

IX

Zniszczono

lata trzydzieste XI wieku

Położenie na mapie gminy Brzostek
Mapa konturowa gminy Brzostek, po lewej nieco u góry znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Grodzisko w Przeczycy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Grodzisko w Przeczycy”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Grodzisko w Przeczycy”
Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, na dole znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Grodzisko w Przeczycy”
Ziemia49°54′20,87″N 21°20′32,55″E/49,905797 21,342375
Tablica Grodzisko w Przeczycy.

Grodzisko znajduje się na lewym brzegu Wisłoki, na szczytowym wypłaszczeniu wzniesienia nazywanym Zamczyskiem[1] o wys. 372 m n.p.m., którego wschodnie zbocze stromo opada w dolinę rzeki, zachodnie również jest strome, co czyni miejsce dogodnym do obrony. Łagodny dostęp do grodu jest od strony północnej.

Jest to grodzisko trójczłonowe założenie typu Wietrzno, wszystkie człony ułożone na jednej linii. Miało kształt wydłużonego owalu, poszerzonego w części środkowej, o wymiarach ok. 260 × 90 m. Jego powierzchnia wynosiła około 2 ha[2]. Główny człon (ok. 0,5 ha), o kształcie zbliżonym do trójkąta, położony w najwyższej, północnej części wzniesienia. Na południowy wschód od niego czworokątne podgrodzie (niecały 1 ha), i dalej kolejne podgrodzie. W trakcie badań grodziska znaleziono prawie wyłącznie ceramikę. Na jej podstawie stwierdzono, że teren był wcześniej używany przez ludność kultury łużyckiej, następnie kultury przeworskiej, jednak został ufortyfikowany dopiero we wczesnym średniowieczu. Gród spłonął, lecz zupełnie brak uzbrojenia wśród znalezisk sprawia, iż pożar ten jest zagadkowy.

Główny człon otoczony pojedynczym wałem ziemno-drewnianym, przekładkowym (przekładka jednostronna): bierwiona układane co 0,5 m, między nimi ziemia; z obu stron wał pokryty był gliną, jego ściany mogły być zbliżone do pionu. Jego szerokość wynosiła do 10 m, wysokość – do 5 m[3]. Podgrodzia otaczały również pojedyncze wały, jednak we wnętrzu nie natrafiono na ślady drewnianych konstrukcji, więc najprawdopodobniej były usypane wyłącznie z gliny. Nie jest jasne, czy były wybudowane równocześnie z wałem głównego członu, czy dobudowane później.

Obok grodziska w Przeczycy we wczesnym średniowieczu musiały istnieć w okolicy osiedla wiejskie, będące jego naturalnym zapleczem. Być może w tym okresie funkcjonował też gród w pobliskiej Kamienicy Górnej na tzw. Zamkowej Górze. Opowiadają o nim liczne legendy. Jednak dotychczas nie prowadzono tam badań archeologicznych, które mogłyby to potwierdzić[4].

Dotychczasowe badania archeologiczne były prowadzone w latach[5]:

  • 1962 – 1962, kierownikiem badań był A. Kunysz – badania sondażowe
  • 1965 – 1965, kierownikiem badań był A. Jodłowski – badania wykopaliskowe.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ DĘBORZYN, [w:] Bogdan Stanaszek, BRZOSTEK i OKOLICE, 1997, ISBN 83-901833-3-1.
  2. ↑ Przeczyca, [w:] Łukasz Śpiewla, Wybrane grodziska wczesnośredniowieczne, a kwestia turystyki na terenie województwa podkarpackiego, 2019, ISSN 2300-0511.
  3. ↑ Opis, [w:] ATLAS GRODZISK WCZESNOŚREDNIOWIECZNYCH Z OBSZARU POLSKI, atlasgrodzisk.pl [dostęp 2020-04-28].
  4. ↑ ZARYS HISTORII REGIONU, [w:] Bogdan Stanaszek, BRZOSTEK i OKOLICE, 1997, ISBN 83-901833-3-1.
  5. ↑ Badania archeologiczne, [w:] ATLAS GRODZISK WCZESNOŚREDNIOWIECZNYCH Z OBSZARU POLSKI, atlasgrodzisk.pl [dostęp 2020-04-27].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Grodzisko_w_Przeczycy&oldid=69032755”