Graciano
Graciano – odmiana winorośli właściwej o ciemnej skórce, znana przede wszystkim jako składnik klasycznego kupażu win Rioja[3][4], a także w winach z Nawarry[5].
 graciano w albumie Viali i Vermorela | |
| Gatunek |
winorośl właściwa |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Ważne regiony uprawy | |
| Identyfikator VIVC |
4935 |
| Przeznaczenie owoców |
wino[1] |
| Kolor skórki |
czerwonoczarny |
| Cechy uprawowe | |
| Dojrzewanie |
późne[2] |
| Klimat uprawy |
suche lato[2] |
| Preferowane gleby |
wapienne i gliniaste[2] |
Charakterystyka
edytujLiczne hipotezy co do odmian rodzicielskich graciano okazywały się przy bliższych badaniach nietrafne, a wyniki wstępnych badań były odrzucane przy bardziej szczegółowych[2]. Dopatrywano się niesłusznie m.in. identyczności z odmianą monastrell, znaną w południowej Francji jako mourvèdre[2]. Potwierdzono, że genetycznie odmiany bovale sardo (z Sardynii) i portugalska tinta miúda są identyczne z graciano[2]. Bovale sardo prawdopodobnie trafiło na wyspę, gdy należała do Hiszpanów[2].
Odmiana dojrzewa późno. Choć jest dostosowana do suchego klimatu, to najlepiej rośnie w chłodniejszych miejscach[2]. Plenność jest stosunkowo niewielka, a uprawa jest trudna[2][6]. Owoce są nietypowe: mają cienką, ale twardą, ciemną skórkę[4]. Niskie plony[2] odstraszają francuskich winogrodników[5]. Najlepsze owoce osiąga się przy suchym lecie i długim okresie dojrzewania[2].
Wina
edytujGraciano jest dodatkiem do budowanych na odmianie tempranillo winach rioja[4]. Epidemia filoksery znacząco zmniejszyła obszar winnic[2]. Typowa czerwona rioja w swoim cuvée jest ubogacana poprzez 7,5% udział graciano[4] – dodaje owocowości, wzbogaca bukiet i nuty smakowe[7][3][2]. Podkreśla się wysoki potencjał odmiany jako materiał do win jednoodmianowych[3]. Przy takiej winifikacji daje pełne wino o intensywnym kolorze, delikatnym bukiecie i o dobrym potencjalne starzenia[5]. Czyste graciano cechuje się wysoką kwasowością i zawartością garbników[5].
Australijskie graciano z 1974 (Brown Brothers z King Valley) podczas konkursu w 2004 śmiało konkurowało mimo wieku z autentycznymi riojami[8][9].
Rozpowszechnienie
edytujGraciano jest popularną odmianą w prowincjach La Rioja i Nawarra[5]. Uprawy w dolinie Ebro liczą kilka tysięcy ha[5]. Kilka apelacji regionalnych na południu dopuszcza odmianę: Jerez oraz jako Vino de la tierra de Cádiz i Vino de la tierra de Córdoba[2]. W całej Hiszpanii w 2008 zarejestrowano 1478 winnic obsadzonych graciano[2]. Uprawy we Francji niemal zanikły[2]. Na Sardynii odmiana jest ciągle popularna jako bovale sardo i doczekała się klonów (np. pod nazwą cagnulari)[2].
W Portugalii jest znana pod nazwą tinta miúda[6]. Obszar upraw obejmował w 2010 roku 461 ha i obejmował okolice Lizbony, na północ od stolicy oraz w Alentejo[2]. W Langwedocji używa się nazwy morraste[5][6], przy czym tzw. morrastel w południowej Australii to mataro[5]. Klasyczne graciano zyskało niemniej sporą popularność w Australii[5][10], tym bardziej, gdy okazało się, że xeres sprowadzony z Kalifornii do Australii to graciano[5].
Uprawiane także w Ameryce Północnej: poza Kalifornią[2] w Virginii (Chrysalis Vineyards)[11]. W Argentynie w 2007 uprawiano ledwie 37 ha[2].
Również w Australii znajdują się nasadzenia graciano, w tym słynna winnica Brown Brothers[2][8][9].
Synonimy
edytujBadania DNA udowodniły identyczność z bovale sardo, muristellu, tinta miúda i tintilla de rota. Wiele synonimów zostało tą drogą odrzuconych (bobal, mazuelo, monastrell, negrette, parraleta, pascale)[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Graciano w bazie danych Instytutu Uprawy Winorośli Geilweilerhof. [dostęp 2017-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 września 2016)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Jancis Robinson, Julia Harding, José Vouillamoz: Wine Grapes. HarperCollinsPublishers, 2012, s. 425-427. ISBN 978-0-06-220636-7. (ang.).
- ↑ a b c Stevenson 2005 ↓, s. 41.
- ↑ a b c d Stevenson 2005 ↓, s. 313.
- ↑ a b c d e f g h i j George Kerridge, Angela Gackle: Vines for Wines. Collingwood: CSIRO, 2005, s. 41. (ang.).
- ↑ a b c Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008, s. 198. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
- ↑ Karen MacNeil: The Wine Bible. Nowy Jork: Workman Publishing, 2001, s. 418. ISBN 978-1-56305-434-1. (ang.).
- ↑ a b Stevenson 2005 ↓, s. 569.
- ↑ a b Stevenson 2005 ↓, s. 572.
- ↑ Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008, s. 338. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
- ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 526.
Bibliografia
edytuj- Tom Stevenson: The Sotheby’s Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005, s. 312. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).