Gnojno (województwo świętokrzyskie)
Gnojno – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Gnojno[6][5].
| wieś | |
 Dwór Gnoińskich z XVI wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-114[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TBU |
| SIMC |
0238084[5] |
Położenie na mapie gminy Gnojno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu buskiego  | |
 50°36′05″N 20°51′02″E/50,601389 20,850556[1]
| |
| Strona internetowa | |
Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 765.
Historia Gnojna sięga czasów rzymskich. Wioska leżała na bursztynowym szlaku, a grodzisko zostało założone przez osadników kultury łużyckiej. Pierwsza historyczna wzmianka datowana jest na 18 marca 1241 i dotyczy spalenia miejscowego kościoła przez Tatarów podczas bitwy pod Chmielnikiem, która faktycznie rozegrała się na polach wsi Glinka i Skadla, na wschód od Gnojna.
Miejscowość związana z działalnością braci polskich. W Gnojnie zbudowano zbór ariański ufundowany przez wyznającą ideologię braci polskich rodzinę Gnoińskich. Zbór z portretem założyciela Jana Gnoińskiego zburzono całkowicie w 1945. Z arianizmem związana była również żona założyciela zboru, Janina Gnoińska Sienieńska herbu Rak[7].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gnojno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Gnojno.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0238121 | Kaleby | kolonia |
| 0238138 | Krzywda | kolonia |
| 0238090 | Piaski | przysiółek |
| 0238109 | Piła Gnoińska | przysiółek |
| 0238115 | Zagrądy | część wsi |
Zabytki
edytujWe wsi znajdują się obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych[8]:
- kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, z lat 1596–1598, nr rej.: A-44/1-2 z 18.10.1956 i z 22.06.1967,
- kostnica na cmentarzu kościelnym z XV w., nr rej.: A-44/1-2 z 28.02.1958,
- zespół dworski, nr rej.: 45/1-2 z 13.04.1933, z 13.07.1946, z 11.12.1957 i z 23.06.1967:
- dwór z 2 poł. XVI w., przebudowany w XVII w. i w 1960,
- park z XIX w.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34113
- ↑ Wieś Gnojno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-02-18], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 315 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ J. Szymański, Szlakiem Braci Polskich. Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie, Kielce 1962, s. 125.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 2 [dostęp 2015-10-09].
Linki zewnętrzne
edytuj- Historia Żydów w Gnojnie na portalu Wirtualny Sztetl
- Informacje o kościele w Gnojnie