Gniezno (stacja kolejowa)
Gniezno – stacja kolejowa w Gnieźnie w województwie wielkopolskim, w Polsce na 50. km linii kolejowej liczącej 186,5 km z Poznania do Bydgoszczy przez Toruń. Jedna z największych i najbardziej rozbudowanych stacji w województwie wraz z kompleksem parowozowni. Jedna z trzech stacji kolejowych w mieście Gniezno: Gniezno, Gniezno Winiary oraz Gniezno Wąskotorowe i jedyna czynna dla ruchu pasażerskiego.
_Lichen99.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja |
Stare Miasto |
| Data otwarcia |
Budynek pierwotny: 1870-1875 |
| Poprzednie nazwy |
Gnesen |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
4 |
| Liczba krawędzi peronowych |
6 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
| |
Położenie na mapie Gniezna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego  | |
 52°31′46″N 17°36′16″E/52,529444 17,604444
| |
Ruch pasażerski
edytuj| Rok | Wymiana roczna | Wymiana pasażerska na dobę | miejsce w Polsce |
|---|---|---|---|
| 2017[1] | 1 930 000 | 5 300 | 45 |
| 2018[2] | 2 200 000 | 6 100 | 50 |
| 2019[1] | 2 410 000 | 3 300 | 39 |
| 2020[1] | 1 350 000 | 1 800 | 48 |
| 2021[1] | 1 530 000 | 4 200 | 52 |
| 2022[3] | 5 700 | ||
| 2023[4] | 2 290 000 | 6 300 | 62 |
_Lichen99.jpg)
Historia stacji kolejowej w Gnieźnie rozpoczyna się 30 listopada 1867 roku, kiedy podpisano umowę na budowę kolei z Poznania przez Gniezno i Inowrocław do Torunia z odgałęźnieniem do Bydgoszczy. Pierwsze prace ziemne wykonano we wrześniu 1868 roku w rejonie obecnej stacji kolejowej w Trzemesznie. Stacja kolejowa w Gnieźnie, będąca czwartą w drodze z Poznania, od samego początku traktowana była jako jedna z najważniejszych na linii - obok stacji w Poznaniu, Pobiedziskach, Inowrocławiu, a następnie w Bydgoszczy tylko tu zlokalizowano magazyn towarowy, lokomotywownię i stację wodną.
Po czteroletniej budowie, dnia 26 maja 1872 roku dokonano uroczystego otwarcia stacji, a nową linią przejechał pierwszy pociąg. Regularny ruch osobowy zainaugurowano jednak dopiero 1 lipca 1873 roku. Budowę drugiej linii kolejowej mającej połączyć Gniezno z Oleśnicą zatwierdzono 17 czerwca 1872 roku, a otwarto uroczyście 30 czerwca 1875 roku.
Stacja kolejowa Gniezno zlokalizowana została na 50. kilometrze linii z Poznania do Torunia, po południowej stronie miasta, na jego ówczesnych przedmieściach. Najważniejszym budynkiem całej stacji stał się potężny gmach dworca kolejowego, oprócz którego wzniesiono także magazyn towarowy, parowozownię (wielokrotnie przebudowywaną, w wyniku czego powstała największa w Europie 24-stanowiskowa hala wachlarzowa), stację wodną oraz budynek mieszkalny dla urzędników (Parowozownia Gniezno).
W latach 1908–1911 rozbudowano zaplecze techniczno-eksploatacyjno-ruchowe stacji. Dzięki doprowadzeniu elektryczności zainstalowano na stacji dźwig węglowy, a ponadto zbudowano perony wraz z tunelem.
Wraz z wybuchem II wojny światowej nad Gnieznem dokonywały się naloty. Już 4 września zniszczono koszary wojskowe, a w następnych dniach linie kolejowe. 6 września w wyniku bombardowania zniszczona została stacja, parowozownia oraz kilka parowozów. Jeszcze w okresie wojny dokonano ich odbudowy - w 1940 roku w wyniku obrad specjalnej komisji zatwierdzono plan „Otto”, który miał na celu odbudowę oraz przebudowę linii kolejowych, modernizację i rozbudowę stacji kolejowych oraz - w przypadku Gniezna - modernizację i rozbudowę parowozowni. Dzięki programowi „Otto” oprócz rozbudowy i modernizacji linii kolejowych oraz parowozowni dokonano budowy kładek drogowych, instalacji telekomunikacyjnych, przebudowy i elektryfikacji domów kolejowych, noclegowni, wagonowni.
Ponadto, w ramach programu „Otto”, w celu odciążenia stacji w Poznaniu postanowiono rozbudować dworzec towarowy w Gnieźnie.
W latach 1967–1968 wybudowano nowy dworzec kolejowy wraz z peronami. W latach 2012–2014 całkowitej przebudowie poddano budynek dworca i przyległe do niego tereny (zainstalowano monitoring i klimatyzację, zmodernizowano m.in. wiaty peronowe, a w miejsce toalet wybudowano parking), przystosowując je do potrzeb niepełnosprawnych, a w 2021 zmodernizowano plac przed dworcem, gdzie w ramach Zintegrowanego Centrum Przesiadkowego wzniesiono sześć wiat autobusowych[6].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
- ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ Więcej pasażerów obsługuje tylko Poznań Główny! Na stacji Gniezno tłumy, a dworzec do ich obsługi jak na prowincji [online], Przemiany na Szlaku Piastowskim, 4 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24] (pol.).
- ↑ Miron Urbaniak, Zabytkowa stacja kolejowa Gniezno, wyd. 2010
- ↑ MARK, Fundusze europejskie dla Wielkopolski na skróty, w: Monitor Wielkopolski, 9/2021, s. 15, ISSN 1642-0918
Bibliografia
edytuj- Mirona Urbaniak Zabytkowa stacja kolejowa Gniezno
- Tomasz Tomkowiak Tajemnice Gniezna.
Linki zewnętrzne
edytuj- Gniezno w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – atlaskolejowy.net
- Gniezno w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
| Gniezno | ||
| Linia 281 Oleśnica – Chojnice (160,056 km) | ||
  odległość: 6,661 km
|
|
odległość: 4,87 km
|
| Linia 353 Poznań Wschód – Žielieznodorožnyj (44,699 km) | ||
| odległość: 8,723 km
|
|
odległość: 7,982 km
|
| Linia Gniezno – Anastazewo (– km) | ||
|
|
odległość: – km
| |
