Wikipedia

Gmina wiejska o miejskich uprawnieniach finansowych

Gmina wiejska o miejskich uprawnieniach finansowych (lub gmina wiejska o charakterze miejskim) – rodzaj jednostki administracyjnej funkcjonującej w okresie II Rzeczypospolitej w latach 1924–1939, kontynuowanej następnie w okresie PRL w latach 1946[1]–1954 (ostatnie nadania uprawnień odbyły się w 1950 roku)[2].

Nowa kategoria gmin wiejskich została wprowadzona Ustawą z dnia 11 sierpnia 1923 roku o tymczasowem uregulowaniu finansów komunalnych[3]. Gminy te nie były uważane za miasta, a ich ludności nie traktowano jako miejskiej w statystykach demograficznych. Ustawa wprowadziła także obocznie gminy miejskie o wiejskich uprawnieniach finansowych, które jednak w praktyce się nie pojawiały[4].

Nadawanie gminom wiejskim miejskie uprawnienia miało znaczenie dla urbanizacji Polski międzywojennej, np. część tych miejscowości podniesiono w późniejszych latach do rangi miast (ok. 1/3 miejscowości)[4].

W sumie powstały 104 gminy wiejskie o miejskich uprawnieniach finansowych. ZAMiO[5] podaje liczbę 98, lecz nie uwzględnia 6 gmin włączonych po wojnie do ZSRR; pomija też Wielkie Oczy. Podaje natomiast błędnie Miasteczko Śląskie (posiadające za II RP prawa miejskie, a w PRL, jako gmina wiejska, miejskiego statusu finansowego nie posiadające). ZAMiO błędnie wyodrębnia też Maczki, Porąbkę i Ostrowy Górnicze, które co prawda będąc od 1950 roku częściami gminy Kazimierz o miejskich uprawnieniach finansowych, gmin odrębnych jednak nie stanowiły. Publikacja podaje też jednorazowo gminę Czechowice-Dziedzice, mimo że miejski status finansowy posiadały także gminy Czechowice i Dziedzice oddzielnie za II RP oraz przejściowo w PRL (razem więc 3 jednostki). Jednorazowo została też podana gmina Strzemieszyce Wielkie, mimo że status ten posiadała też wcześniej terytorialnie odrębna gmina Strzemieszyce (razem więc 2 jednostki). Saldo: 98 + 6 + 1 – 1 – 3 + 2 + 1. Zastrzeżenia budzi też uwzględnienie gminy Okęcie, na której temat informacje nie są zgodne z podanym źródłem (pomijając tę gminę saldo wyniosłoby 103 gminy).

Na uwagę zasługuje fakt iż uprawnienia finansowe dotyczyły głównie gmin stanowiących jedną miejscowość. Na obszarze byłych zaborów pruskiego i austriackiego do 1934 r. (reformy scaleniowej[6]) istniały tylko jednostkowe gminy wiejskie, natomiast na terenie byłego Królestwa Polskiego gminy uzyskujące uprawnienia finansowe często składały się wyjątkowo z jednej miejscowości.

Po wojnie, na mocy Rozporządzenia z dnia 20 stycznia 1947 (z mocą obowiązującą od 1 stycznia 1946) do gmin wiejskich o charakterze miejskim zaliczono 65 miejscowości, w tym 44 w woj. śląskim[1]. Jednostka przestała istnieć z dniem 29 września 1954 w związku ze zniesieniem gmin i wprowadzeniem gromad i osiedli.

Wykaz gmin

edytuj

W tabelach zachowano oryginalną ortografię.

Województwo śląskie / katowickie / stalinogrodzkie

edytuj

Gminy istniejące po wojnie (zbiorowe o charakterze jednostkowym) podlinkowano do artykułów o gminach nawet jeżeli funkcjonowały przed wojną jako gminy jednostkowe. Gminy funkcjonujące tylko przed wojną (wyłącznie jednostkowe) podlinkowano do artykułów o miejscowościach.

Herb Gmina Od Do Od Do Powiat
  Bielszowice 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[8] katowicki
  Bobrek-Karb – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[9] bytomski
  Bogucice 1924-06-17[7] 1924-10-14[10] – – katowicki
  Brzezinka – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[11] katowicki
  Brzeziny Śląskie – – 1946-01-01[1] 1951-08-07[12] tarnogórski
  Brzozowice-Kamień 1936-04-01[13] 1939 1946-01-01[1] 1954-11-12[14] świętochłowicki / tarnogórski
  Chorzów 1924-06-17[7] 1934-06-30[15] – – katowicki
  Chropaczów 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[16] świętochłowicki / katowicki
  Chruszczów – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[9] bytomski
  Czechowice 1924-06-17[7] 1939 –[17][18] – bielski
  Czechowice-Dziedzice – – 1946-01-01[1][19] 1950-12-31[20] bielski
  Czerwionka 1937-04-01[21] 1939 1946-01-01[1] 1954-11-12[14] rybnicki
  Dąb 1924-06-17[7] 1924-10-14[22] – – katowicki
  Dąbrówka Mała 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[23] katowicki
  Dąbrówka Wielka – – 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] tarnogórski
  Dziedzice 1924-06-17[7] 1939 –[18][25] – bielski
  Godula 1933-04-01[26] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[27] katowicki
  Grodziec – – 1946-01-01[1] 1951-08-07[12] będziński
  Hajduki Nowe 1933-07-01[28] 1934-06-30[29] – – świętochłowicki
  Hajduki Wielkie 1924-06-17[7] 1939-03-31[30] – – świętochłowicki
  Janów 1926-01-01[31] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[23] katowicki
  Kalety – – 1946-01-01[1] 1950-12-31[32] lubliniecki
  Kazimierz – – 1950-01-01[33] 1954-11-12[14] będziński
  Kędzierzyn – – 1946-01-01[1] 1951-03-11[34] kozielski (od 1950 woj. opolskie)
  Knurów 1933-08-01[35] 1939 1946-01-01[1] 1950-12-31[32] rybnicki
  Kochłowice 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[23] katowicki
  Kończyce – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[36] katowicki
  Lipiny 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[16] świętochłowicki / katowicki
  Łagiewniki 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[9] świętochłowicki / katowicki
  Łaziska Górne – – 1946-01-01[1] 1950-12-31[32] pszczyński
  Michałkowice – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[37] katowicki
  Miechowice – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[38] bytomski
  Mikulczyce – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[36] bytomski
  Niedobczyce – – 1946-01-01[1] 1954-11-12[39] rybnicki
  Niwka – – 1946-01-01[1] 1953-09-11[40] bytomski
  Nowy Bytom (przed wojną Bytom Nowy) 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1946-12-31[41] świętochłowicki / katowicki
  Orzegów 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[27] świętochłowicki / katowicki
  Panewniki – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[42] katowicki
  Pawłów – – 1946-01-01[1] 1951-03-31[36] katowicki
  Piekary Śląskie (do 1934 Wielkie Piekary; 1934–1935 Szarlej-Wielkie Piekary[43]) 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1946-12-31[41] świętochłowicki / tarnogórski
  Piotrowice 1934-10-01[44] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[42] pszczyński / katowicki
  Pszów 1935-04-01[45] 1939 1946-01-01[1] 1954-11-12[39] rybnicki
  Radlin 1933-08-01[46] 1939 1946-01-01[1] 1954-11-12[39] rybnicki
  Radzionków 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1951-08-07[12] tarnogórski
  Rokitnica –[47] – 1946-01-01[1] 1951-03-31[48] bytomski
  Roździeń 1924-06-17[7] 1930[49] – – katowicki
  Ruda 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1946-12-31[41] świętochłowicki / katowicki
  Rydułtowy 1933-08-01[35] 1939 [50] – rybnicki
  Siemianowice Śląskie (do 1927 Huta Laury-Siemianowice[51]) 1924-06-17[7] 1932-06-22[52] – – katowicki
  Strzemieszyce – – 1946-01-01[1] 194?[53] będziński
  Strzemieszyce Wielkie – – 1950-01-01[33] 1954-11-12[54] będziński
  Szarlej 1924-06-17[7] 1934-03-31[55] – – świętochłowicki
  Szopienice (1930–1934 Roździeń-Szopienice[56]) 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1946-12-31[41] katowicki
  Świętochłowice 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1946-12-31[41] świętochłowicki
  Tychy 1934-01-01[57] 1939 1946-01-01[1] 1950-12-31[32] pszczyński
  Ustroń 1924-06-17[7] 1939 1949-07-01[58] 1954-11-12[59] cieszyński
  Wełnowiec 1933-04-01[60] 1939 1946-01-01[1] 1951-03-31[61] katowicki
  Wirek (do 1948 Nowa Wieś[62]) 1924-06-17[7] 1939 1946-01-01[1] 1948-12-31[63] katowicki
  Załęże 1924-06-17[7] 1924-10-14[10] – – katowicki

Pozostałe województwa

edytuj

Jednostki istniejące do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku oraz w latach 1946–1954 (do reformy gminnej).

Nazwę gminy podlinkowano:

  • do artykułu o gminie – 1) dla obszarów b. Królestwa Polskiego i Kresów Wschodnich 2) dla obszarów b. zaborów pruskiego i austriackiego jeżeli gmina otrzymała miejskie uprawnienia finansowe po 1 sierpnia 1934, czyli po reformie scaleniowej
  • do artykułu o miejscowości – 1) dla niektórych gmin na obszarze b. Królestwa Polskiego, które – w przeciwieństwie do współczesności – za II RP składały się tylko z samej siedziby (Bolesławiec, Nowy Korczyn i Stopnica) 2) dla obszarów b. zaborów pruskiego i austriackiego jeżeli gmina otrzymała miejskie uprawnienia finansowe przed 1 sierpnia 1934, czyli przed reformą scaleniową (wyjątek stanowią gminy Kozłów, Narol Miasto, Oleszyce, Potok Złoty, Prokocim i Wola Duchacka, które przeszły przez reformę bez zmian terytorialnych, przez co podlinkowano je do artykułów o gminach)
Herb Gmina Od Do Od Do Woj. Powiat
  Bolesławiec 1930-01-01[64] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] łódzkie wieluński
  Brwinów-Letnisko 1926-01-01[65] 1939 1946-01-01[1] 1949-12-31[66] warszawskie błoński
  Falenica-Letnisko 1927-03-31[67] 1939 1946-01-01[1] 1951-05-14[68] warszawskie warszawski
  Hajnówka 1930-04-01[69] 1930-06-30[70] – – białostockie bielski
  Hel 1936-04-01[71] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] pomorskie morski
  Irena 1927-03-31[72] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] lubelskie puławski, garwoliński
  Jabłonowo I 1935-10-01[73] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] pomorskie brodnicki
  Kamień Koszyrski 1927-01-01[74] 1939 – (ZSRR) – poleskie koszyrski
  Kobyłka 1928-10-01[75] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] warszawskie radzymiński
  Kozłów 1927-09-30[76] 1939 – (ZSRR) – tarnopolskie tarnopolski
  Legionowo 1930-05-19[77] 1939 1946-01-01[1] 1952-06-30[78] warszawskie warszawski
  Łaskarzew-Osada 1930-01-01[79] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] lubelskie garwoliński
  Małe Tarpno 1927-09-30[80] 1934-06-14[81] – – pomorskie grudziądzki
  Mielnica 1930-04-01[82] 1939 – (ZSRR) – tarnopolskie borszczowski
  Milanówek-Letnisko 1926-01-01[83] 1939 1946-01-01[1] 1950-12-31[84] warszawskie błoński
  Mołodeczno 1927-01-01[85] 1939 – (ZSRR) – wileńskie wilejski[86]
  Narol Miasto 1930-07-01[87] 1934-07-31[88] – – lwowskie lubaczowski
  Nowe-Skalmierzyce 1926-01-01[89] 1934-07-31[90] – – poznańskie ostrowski
  Nowy Korczyn 1930-04-01[91] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] kieleckie stopnicki, buski
  Oleszyce 1932-04-01[92] 1934-07-31[88] – – lwowskie lubaczowski
  Piastów 1930-04-01[93] 1939 1946-01-01[1] 1952-06-30[78] warszawskie warszawski
  Pionki 1931-10-01[94] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] kieleckie kozienicki
  Pławno 1927-01-01[95] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] łódzkie radomszczański
  Podkowa Leśna – – 1948-07-01[96] 1954-09-28[24] warszawskie grodziskomazowiecki
  Postawy 1927-01-01[97] 1939 – (ZSRR) – wileńskie postawski
  Potok Złoty 1930-04-01[98] 1934-07-31[99] – (ZSRR) – tarnopolskie buczacki
  Prokocim 1928-07-01[100] 1934-07-31[101] – – krakowskie krakowski
  Przecław 1927-04-01[102] 1934-07-31[103] – – krakowskie mielecki
  Rumia 1935-10-01[104] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] pomorskie morski
  Skępe 1932-10-01[105] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] pomorskie lipnowski
  Skolimów-Konstancin 1927-01-01[106] 1939 1946-01-01[1] 1952-06-30[78] warszawskie warszawski
  Skórcz 1929-04-01[107] 1934-05-14[108] – – pomorskie starogardzki
  Sołotwina 1930-01-01[109] 1934-07-31[110] – (ZSRR) – stanisławowskie nadwórniański
  Stopnica 1939-04-01[111] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] kieleckie stopnicki
  Strzałkowo 1927-08-31[112] 1934-07-31[113] – – poznańskie wrzesiński
  Szczucin 1927-04-01[114] 1934-07-31[110] – – krakowskie dąbrowski
  Tarnogóra 1929-04-01[115] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] lubelskie krasnostawski
  Tłuste Miasto 1929-11-09[116] 1934-03-31[117] – (ZSRR) – tarnopolskie zaleszczycki
  Trzebinia 1929-10-01[118] 1931-04-26[119] – – krakowskie chrzanowski
  Urle 1930-07-01[120] 1939 1946-01-01[1] przed 1952[121] warszawskie warszawski
  Wielkie Oczy 1928-10-01[122] 1934-07-31[123] – – lwowskie jaworowski
  Wola Duchacka 1932-07-01[124] 1934-07-31[101] – – krakowskie krakowski
  Zelów 1927-03-31[125] 1939 1946-01-01[1] 1954-09-28[24] łódzkie łaski
  Zembrzyce 1930-04-01[126] 1934-07-31[127] 1949-01-01[128] 1954-09-28[24] krakowskie wadowicki
  Zielonka – – 1948-01-01[129] 1954-09-28[24] warszawskie wołomiński
  Żmigród Nowy 1930-04-01[130] 1934-07-31[131] – – krakowskie jasielski

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo Dz.U. z 1947 r. nr 25, poz. 96.
  2. ↑ Zmiany administracyjne miast i osiedli 1918–1963, Warszawa, 1964.
  3. ↑ Dz.U. z 1923 r. nr 94, poz. 747 (art. 72).
  4. ↑ a b Adam Janusz Mielcarek: Podziały terytorialno-administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008.
  5. ↑ Podziały Zmiany administracyjne miast i osiedli 1918–1963. Warszawa: 1964. (s. 191, 229-231).
  6. ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294.
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Dz.U. Śl. 1924 Nr 14, poz. 56.
  8. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączone do Nowego Bytomia.
  9. ↑ a b c Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączone do Bytomia.
  10. ↑ a b Dz.U. Śl. 1924 Nr 18, poz. 76, włączone do Katowic.
  11. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączona do Mysłowic.
  12. ↑ a b c Dz.U. z 1951 r. nr 41, poz. 316, prawa miejskie.
  13. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 18 poz 3 z 1936 r.
  14. ↑ a b c Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253, prawa osiedla.
  15. ↑ Dz.U. Śl. z 1934 r. Nr 13, poz. 24, po połączeniu z Królewską Hutą i Hajdukami Nowymi prawa miejskie jako Chorzów.
  16. ↑ a b Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączone do Świętochłowic.
  17. ↑ 1 grudnia 1945 połączona z gminą Dziedzice w zbiorową gminę Czechowice-Dziedzice, która przejęła miejskie uprawnienia finansowe dotychczasowych gmin jednostkowych Czechowice i Dziedzice (Dz.U. z 1947 r. nr 25, poz. 96).
  18. ↑ a b Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu bielskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 450).
  19. ↑ Gminę zbiorową Czechowice-Dziedzice utworzono 1 grudnia 1945 z dotychczasowych gmin jednostkowych o miejskich uprawnieniach finansowych Czechowice i Dziedzice (Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu bielskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 450)).
  20. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 514; przeksztacenie w miasto Czechowice (zmiana nazwy miasta na Czechowice-Dziedzice nastąpiło 22 listopada 1958 (M.P. z 1958 r. nr 89, poz. 496).
  21. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 27 poz 1 z 1936 r.
  22. ↑ Dz.U. Śl. 1924 Nr 18, poz. 76, włączony do Katowic oraz do gminy Wełnowiec.
  23. ↑ a b c Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączone do Szopienic.
  24. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191, zniesiona w związku z reformą znoszącą gminy, a w ich miejsce wprowadzającą gromady i osiedla.
  25. ↑ 1 grudnia 1945 połączona z gminą Czechowice w zbiorową gminę Czechowice-Dziedzice, która przejęła miejskie uprawnienia finansowe dotychczasowych gmin jednostkowych Czechowice i Dziedzice (Dz.U. z 1947 r. nr 25, poz. 96).
  26. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 31 poz 3 z 1933 r.
  27. ↑ a b Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączona do Rudy.
  28. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 31 poz 4 z 1933 r.
  29. ↑ Dz.U. Śl. z 1934 r. Nr 13, poz. 24, po połączeniu z Królewską Hutą i Chorzowem prawa miejskie jako Chorzów.
  30. ↑ Dz.U. Śl. z 1939 r. Nr 6, poz. 14, włączone do Chorzowa.
  31. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 3 z 1926 r. (L. Sm. 189/83).
  32. ↑ a b c d Dz.U. z 1950 r. nr 51, poz. 472, prawa miejskie.
  33. ↑ a b Dz.U. z 1950 r. nr 3, poz. 24.
  34. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 13, poz. 104, prawa miejskie.
  35. ↑ a b Gazeta Urzędowa Woj. Śl. 37 poz. 2 z 1933.
  36. ↑ a b c Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączona do Zabrza.
  37. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączona do Siemianowic Śląskich.
  38. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączona do Bytomia.
  39. ↑ a b c Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 254, prawa miejskie.
  40. ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 41, poz. 186, włączona do Sosnowca.
  41. ↑ a b c d e Zarządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 13 lutego 1947 r. w sprawie wykonania ustawy śląskiej z dnia 10 lipca 1939 r. (Dz.U. z 1939 r. nr 21, poz. 51) o nadaniu ustroju miejskiego gminom wiejskim: Nowy Bytom, Ruda, Szopienice i Świętochłowice powiatu katowickiego oraz gminie Piekary Śląskie powiatu tarnogórskiego, prawa miejskie.
  42. ↑ a b Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączona do Katowic.
  43. ↑ 1 kwietnia 1934 połączona z Szarlejem w gminę Szarlej-Wielkie Piekary (Dz.U. Śl. z 1934 r. Nr 10, poz. 2), po czym 3 września 1935 nazwę gminy zmieniono na Piekary Śląskie (M.P. z 1935 r. nr 201, poz. 229).
  44. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 31 poz 1 z 1934 r.
  45. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 3 poz 2 z 1935 r.
  46. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 35 poz 1 z 1933 r.
  47. ↑ ZAMiO podaje datę 1924 zamiast 1946; Rokitnica do 1945 należała do Niemiec.
  48. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączone do Zabrza.
  49. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 40 z 1930 r., włączona do Szopienic (1930–1934 nazwa Roździeń-Szopienice, od 14 stycznia 1934 Szopienice – M.P. 30 z 1933 r. (według ZAMiO s. 51)).
  50. ↑ ZAMiO podaje Rydułtowy w 1947, nie ma jej jednak w Dz.U. z 1947 r. nr 25, poz. 96.
  51. ↑ Dz.U. Śl. 1927 Nr 5, poz. 9.
  52. ↑ Dz.U. z 1932 r. nr 51, poz. 483, prawa miejskie.
  53. ↑ Przekształcona w gminę Olkusko-Siewierską.
  54. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253, prawa miejskie.
  55. ↑ 1 kwietnia 1934 połączona z Wielkimi Piekarami w gminę Szarlej-Wielkie Piekary (Dz.U. Śl. z 1934 r. Nr 10, poz. 2), po czym 3 września 1935 nazwę gminy zmieniono na Piekary Śląskie (M.P. z 1935 r. nr 201, poz. 229).
  56. ↑ W 1930 Szopienice połączono z Roździeniem w gminę Roździeń-Szopienice; zmiana nazwy na Szopienice 1 stycznia 1934 (M.P. 30 z 1933 r. (według ZAMiO s. 51)).
  57. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 40 poz 2 z 1933 r.
  58. ↑ Dz.U. z 1949 r. nr 26, poz. 194.
  59. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 51, poz. 472, prawa osiedla.
  60. ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 30 poz 1 z 1933 r.
  61. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147, włączone do Katowic.
  62. ↑ 7 marca 1948 roku Nowa Wieś została przemianowana na Wirek a jednostka na gmina Wirek (M.P. z 1948 r. nr 2, poz. 7).
  63. ↑ Dz.U. z 1949 r. nr 18, poz. 115, prawa miejskie.
  64. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 83, poz. 614.
  65. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 128, poz. 771.
  66. ↑ Dz.U. z 1949 r. nr 61, poz. 482 (przekształcenie w miasto).
  67. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 26, poz. 203.
  68. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199 (włączenie do Warszawy).
  69. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 65, poz. 503.
  70. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 48, poz. 406.
  71. ↑ Dz.U. z 1936 r. nr 19, poz. 159.
  72. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 26, poz. 202.
  73. ↑ Dz.U. z 1935 r. nr 71, poz. 454.
  74. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 63, poz. 377.
  75. ↑ Dz.U. z 1928 r. nr 84, poz. 745 (gmina utworzona jako taka).
  76. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 71, poz. 624.
  77. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 37, poz. 329 (gmina utworzona jako taka).
  78. ↑ a b c Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 181 (przekształcenie w miasto).
  79. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 88, poz. 691.
  80. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 65, poz. 581.
  81. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 49, poz. 448 (włączenie do Grudziądza).
  82. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 91, poz. 681.
  83. ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 127, poz. 911.
  84. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 51, poz. 472 (przekształcenie w miasto).
  85. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 72, poz. 417.
  86. ↑ Od 1927-04-01 w powiecie mołodeczańskim (Dz.U. z 1927 r. nr 8, poz. 62).
  87. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 38, poz. 333.
  88. ↑ a b Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 596 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach południowych).
  89. ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 127, poz. 912.
  90. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 616 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach zachodnich).
  91. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 11, poz. 84.
  92. ↑ Dz.U. z 1932 r. nr 27, poz. 272.
  93. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 79, poz. 588 (gmina utworzona jako taka).
  94. ↑ Dz.U. z 1931 r. nr 72, poz. 586 (gmina utworzona jako taka).
  95. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 127, poz. 749 (gmina utworzona jako taka).
  96. ↑ Dz.U. z 1948 r. nr 50, poz. 395 (gmina utworzona jako taka).
  97. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 72, poz. 416.
  98. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 79, poz. 589.
  99. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 631 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach południowych).
  100. ↑ Dz.U. z 1928 r. nr 58, poz. 547.
  101. ↑ a b Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 535 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach południowych).
  102. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 27, poz. 224.
  103. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 593 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach południowych).
  104. ↑ Dz.U. z 1935 r. nr 56, poz. 364.
  105. ↑ Dz.U. z 1932 r. nr 50, poz. 462 (gmina utworzona jako taka).
  106. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 89, poz. 510.
  107. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 10, poz. 86.
  108. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 40, poz. 354 (przekształcenie w miasto).
  109. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 83, poz. 616.
  110. ↑ a b Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 627 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach południowych).
  111. ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 3, poz. 10.
  112. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 93, poz. 543.
  113. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 622 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach zachodnich).
  114. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 3, poz. 19.
  115. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 11, poz. 89 (gmina utworzona jako taka).
  116. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 75, poz. 569.
  117. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 627 (przekształcenie w miasto).
  118. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 59, poz. 468.
  119. ↑ Dz.U. z 1931 r. nr 39, poz. 304 (przekształcenie w miasto).
  120. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 43, poz. 372 (gmina utworzona jako taka).
  121. ↑ Według wykazu z 1 lipca 1952 gmina Urle jest już zniesiona, a Urle wchodzą w skład gminy Jadów.
  122. ↑ Dz.U. z 1928 r. nr 83, poz. 729.
  123. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 544 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach południowych).
  124. ↑ Dz.U. z 1932 r. nr 33, poz. 350.
  125. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 23, poz. 180.
  126. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 3, poz. 23.
  127. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 644 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach południowych).
  128. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 28, poz. 205.
  129. ↑ Dz.U. z 1948 r. nr 5, poz. 37 (gmina utworzona jako taka).
  130. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 3, poz. 24.
  131. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 641 (przekształcenie w gminę zbiorową na skutek reformy gminnej w województwach południowych).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Gmina_wiejska_o_miejskich_uprawnieniach_finansowych&oldid=75358400”