Dziewieniszki (gmina w województwie wileńskim)
Dziewieniszki – dawna gmina wiejska istniejąca do 1945 roku na obszarze Ziemi Wileńskiej/woj. wileńskiego (obecnie na Litwie). Siedzibą gminy były Dziewieniszki (Dieveniškės)[2].
| gmina wiejska | |
| 1922–1939[1] | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo |
(1919–20: okręg wileński) |
| Powiat | |
| Siedziba | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
| 54°11′24,0000″N 25°37′12,0000″E/54,190000 25,620000 | |
Początkowo gmina należała do powiatu oszmiańskiego w guberni wileńskiej. 7 czerwca 1919 weszła w skład utworzonego pod Zarządem Cywilnym Ziem Wschodnich okręgu wileńskiego[3], przejętego 9 września 1920 przez Tymczasowy Zarząd Terenów Przyfrontowych i Etapowych[4]. W związku z powstaniem Litwy Środkowej 9 października 1920 gmina wraz z północną częścią powiatu oszmiańskiego znalazła się w jej strukturach[5][6]. 13 kwietnia 1922 roku gmina weszła w skład objętej władzą polską Ziemi Wileńskiej[7], przekształconej 20 stycznia 1926 roku w województwo wileńskie[8].
7 stycznia 1926 z gminy Dziewieniszki wyłączono wsie Bieluńce, Litwice, Birzynie, Kowańce, Wojsznie, Micholcze i Zabiejgi, folwarki Remiczowo i Birzynie, zaścianek Dolina oraz część miasteczka Bieniakonie, które włączono do gminy Bieniakonie w powiecie lidzkim w województwie nowogródzkim[9].
W 1927 roku wójtem gminy był Michał Mackiewicz, odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi za pracę samorządową[10]
Po wojnie obszar gminy wszedł w struktury administracyjne Związku Radzieckiego.
Gmina Dziewieniszki jest jedyną gmina dawnego powiatu oszmiańskiego, która obecnie znajduje się na terenie Litwy (w tzw. „Worku Dziewieniskim”, czyli terytorium Litwy otoczonym prawie w całości przez terytorium Białorusi), pozostałe są na Białorusi. Także za II RP gmina tworzyła „worek” woj. wileńskiego, otoczony z trzech stron przez woj. nowogródzkie.
Przypisy
edytuj- ↑ Od 1922 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego terytorium o nazwie Ziemia Wileńska; w czasie II wojny światowej poza administracją polską; po II wojnie światowej poza granicami Polski.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 5, poz. 41
- ↑ Dziennik Rozkazów z 1920 r. Nr 35, poz. 753
- ↑ Adam Janusz Mielcarek: Podziały terytorialno - administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008.
- ↑ Dz. Urz. TKR
- ↑ Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213 – Art. 8.
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 6, poz. 29
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277
- ↑ Monitor Polski, t. 723, 17 listopada 1927, s. 1.