Gieorgij Bieriegowoj
Gieorgij Timofiejewicz Bieriegowoj, ros. Георгий Тимофеевич Береговой (ur. 15 kwietnia 1921 we wsi Fiodorowka obwód połtawski, zm. 30 czerwca 1995 w Moskwie) – radziecki kosmonauta, Lotnik Kosmonauta ZSRR.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
15 kwietnia 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 czerwca 1995 |
| Narodowość | |
| Łączny czas misji kosmicznych |
3 dni 22 godziny 50 minuty i 45 sekundy. |
| Misje | |
| Odznaczenia | |
            
| |
.jpg)
Wykształcenie oraz służba wojskowa
edytujPo ukończeniu szkoły podstawowej w 1937 roku pracował kombinacie metalurgicznym. Do Armii Czerwonej wstąpił w 1938 roku, rozpoczynając naukę w wojskowej szkole pilotów w Woroszyłowgradzie, którą ukończył 13 czerwca 1941[1]. W czasie II wojny światowej walczył od sierpnia 1942 jako pilot samolotów bombowych, a następnie szturmowych na różnych frontach, m.in. w Polsce. Od 15 września 1943 do czerwca 1945 był dowódcą eskadry w 90 Gwardyjskim pułku lotnictwa szturmowego (w składzie 5 Armii Powietrznej 1 Frontu Ukraińskiego)[1]. Odbył 185 lotów bojowych, na samolotach Po-2, R-5, SB-2 i Ił-2. Brał udział w bitwie pod Kurskiem, wyzwalaniu Lewobrzeżnej Ukrainy, operacji kijowskiej, operacji żytomiersko-berdyczowskiej, korsuń-szewczenkowskiej, płoskirowsko-czerniowieckiej, lwowsko-sandomierskiej, debreczyńskiej, budapesztańskiej, wiedeńskiej i bratysławsko-brneńskiej. Raz został lekko ranny w nogę[1]. 26 października 1944 roku za zasługi bojowe otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.
Po wojnie w 1948 roku ukończył przeszkolenie oficerskie oraz kurs pilotów – oblatywaczy. Od maja 1948 do 1964 latał jako pilot doświadczalny w Instytucie Naukowo-Badawczym Wojsk Lotniczych (NII WWS) im. W. Czkałowa. Do 1964 przetestował ponad 60 typów samolotów[1]. W 1956, bez przerywania pracy zawodowej ukończył Akademię Sił Powietrznych (później im. J.A. Gagarina).
Kariera kosmonauty i praca w Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina
edytujW ramach dodatkowego naboru 25 stycznia 1964 roku zaliczony został do oddziału kosmonautów (WWS 2). Po zakończeniu kursu przygotowawczego do lotów na statkach typu Woschod i Sojuz.
W 1965 roku był dublerem dowódcy załogi podstawowej przygotowywanej do lotu Woschod 3. W skład załogi wchodził również Lew Diomin. Lot został anulowany na skutek zakończenia programu Woschod[2].
W 1966 roku był dublerem dowódcy załogi podstawowej przygotowywanej do lotu Woschod 4. Razem z nim w skład załogi wchodził Gieorgij Katys. Misja miała mieć charakter wojskowy, a planowany czas pobytu kosmonautów na orbicie miał wynieść co najmniej 16 dni. Lot został jednak ostatecznie odwołany na skutek zakończenia programu Woschod[2].
Swój pierwszy i jedyny lot odbył w 1968 roku. 26 października 1968 roku wystartował w kosmos na pokładzie statku Sojuz 3. Był to pierwszy lot załogowy po zakończonym katastrofą locie statku Sojuz 1. Zadaniem kosmonauty było połączenie się na orbicie z wystrzelonym wcześniej bezzałogowym statkiem Sojuz 2. Pomimo kilku prób, podczas których Bieriegowoj zużył blisko 90% paliwa przeznaczonego na ten cel, nie doszło do dokowania obu statków. Kosmonauta powrócił na Ziemię 30 października 1968 po 3 dniach 22 godzinach 50 minutach i 45 sekundach.
22 stycznia 1969 roku Bieriegowoj uczestniczył w uroczystym powitaniu w Moskwie kosmonautów misji Sojuz 4 i Sojuz 5, podczas którego doszło do próby zamachu na życie radzieckiego przywódcy Leonida Breżniewa. Bieriegowoj został lekko raniony odłamkami szkła, kiedy samochód ZiŁ-111G, w którym jechał, został ostrzelany przez dezertera z armii Wiktora Iljina[3] (możliwe, że samochód ten stał się celem ataku z uwagi na pewne podobieństwo Bieriegowoja do Breżniewa).
W latach 1972–1987 był dyrektorem Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina. 25 lutego 1982 roku formalnie przestał być członkiem oddziału radzieckich kosmonautów. W lutym 1973 roku gościł w Polsce z okazji 500 rocznicy urodzin Kopernika i został odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu I klasy przyznanym mu przez Radę Państwa PRL za zasługi w walce z hitlerowskim najeźdźcą o wyzwolenie ziem polskich oraz za wkład w dziedzinie badań kosmosu[4].
W randze generała zwolniony do rezerwy w 1987 roku. Był autorem kilku książek na temat załogowych lotów kosmicznych.
Zmarł na zawał serca w Moskwie 30 czerwca 1995 roku.
Ważniejsze nagrody i odznaczenia
edytuj- Medal Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego – dwukrotnie (1944 i 1968)[1]
- Order Lenina - dwukrotnie (1944 i 1968)[1]
- Order Czerwonego Sztandaru - dwukrotnie (1942 i 1943)[1]
- Order Czerwonej Gwiazdy - dwukrotnie (1954 i 1955)[1]
- Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III stopnia (1975)[1]
- Order Aleksandra Newskiego (ZSRR) (1943)[1]
- Order Bohdana Chmielnickiego (ZSRR) III stopnia (1944)[1]
- Order Wojny Ojczyźnianej I stopnia - dwukrotnie (1945 i 1985)[1]
- Nagroda Państwowa ZSRR (1981)
- Złoty medal im. K. Ciołkowskiego przyznany przez Akademię Nauk ZSRR.
- Order Krzyża Grunwaldu I klasy (uchwała Rady Państwa z 24.03.1973 r.)[1][5]
- Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej (Bułgaria, 1970)[1]
- Order Georgi Dimitrowa (Bułgaria, 1970)[1]
- Order Państwowego Sztandaru (Węgry, 1985)[1]
- Order Czerwonego Sztandaru z Brylantami (Węgry)[1]
- Order Tudora Vladimirecsu V klasy (Rumunia)[1]
- Orderem Narodowego Bohatera Jugosławii II klasy[1]
- Złoty medal im. J. Gagarina przyznany w 1968 przez FAI (Międzynarodowa Federacja Lotnicza),
- Gold Space Medal (FAI - 1977)[6]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Береговой Георгий Тимофеевич w serwisie Warheroes.ru]
- ↑ a b Encyclopedia Astronautica: Anulowane loty kosmiczne.. [dostęp 2012-02-21]. (ang.).
- ↑ ZiŁ-111G/111D, Awtolegiendy SSSR, nr 29, DeAgostini, 2010, ISSN 2071-095X (ros.), s.7.
- ↑ Edmund Staniewski: 15 lat podboju kosmosu. Warszawa: MON, 1974, s. 172.
- ↑ Aleksander Mazur, „Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985”, Warszawa 1988, s. 120.
- ↑ FAI: Laureaci Gold Space Medal. [dostęp 2012-02-21]. (ang.).