Wikipedia

Geografia Unii Europejskiej

Geografia Unii Europejskiej

Kolonia
Sztokholm
Monachium

Geografia społeczna

edytuj

Najludniejsze są Niemcy, najmniej ludności ma Malta.

Urbanizacja

edytuj
Osobny artykuł: Miasta w Unii Europejskiej według liczby ludności.
Lp. Miasto Ludność Zdjęcie
1.   Berlin 3 644 826[potrzebny przypis]  
2.   Madryt 3 266 126[potrzebny przypis]  
3.   Rzym 2 879 728[potrzebny przypis]  
4.   Paryż 2 187 526[potrzebny przypis]  
5.   Warszawa 1 861 975[potrzebny przypis]  
6.   Hamburg 1 841 179[potrzebny przypis]  
7.   Bukareszt 1 716 983[potrzebny przypis]  
8.   Budapeszt 1 752 286[potrzebny przypis]  
9.   Wiedeń 1 897 491[potrzebny przypis]  

Ponadto m.in.: Neapol, Lizbona, Hamburg, Monachium, Lille-Kortrijk.

Obszar

edytuj
 
Ten artykuł od 2020-09 wymaga poprawy formatowania kodu źródłowego.
Uwagi: szablony ukrywające są popsute, linter wskazuje błąd widoczne też jest to po otwarciu szablonu.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Osobny artykuł: Państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Zobacz też: Obszary specjalne państw członkowskich Unii Europejskiej.

UE zajmuje obszar 4 422 773 km². Geograficznie leży na 5[a] kontynentach: w Europie (większość terytorium), w Azji (Cypr), w Afryce (m.in.: Reunion, Ceuta), w Ameryce Południowej (Gujana Francuska), w Ameryce Północnej (m.in. Martynika). Suma terytoriów państw członkowskich daje 7. miejsce pod względem powierzchni (za Australią, przed Indiami) i stanowi 3% powierzchni lądu. Największa powierzchniowo jest Francja, najmniejsza Malta.

Lista państw – członków Unii Europejskiej
Lp. Kraj Oficjalna nazwa Położenie Kod ISO 3166-1 Stolica Data przystąpienia do EWG/UE Powierzchnia Ludność
(2016)[1] 		Obszary specjalne
1 Austria

 

Republika Austrii

 

  AT Wiedeń 1995-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1995(dts) 83 871 km² 8 700 471 (więcej)
2 Belgia

 

Królestwo Belgii

 

  BE Bruksela 1957-03-25 25 marca 1957(dts)[b] 30 528 km² 11 289 853 (więcej)
3 Bułgaria

 

Republika Bułgarii

 

  BG Sofia 2007-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 2007(dts) 110 910 km² 7 153 784 (więcej)
4 Chorwacja

 

Republika Chorwacji

 

  HR Zagrzeb 2013-07-01T00:00:00.001 1 lipca 2013(dts) 56 594 km² 4 190 669 (więcej)
5 Cypr

 

Republika Cypryjska

 

  CY Nikozja 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 9251 km² 848 319 (więcej)
6 Czechy

 

Republika Czeska

 

  CZ Praga 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 78 866 km² 10 553 843 (więcej)
7 Dania

 

Królestwo Danii

 

  DK Kopenhaga 1973-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1973(dts) 43 094 km² 5 707 251
(więcej)
8 Estonia

 

Republika Estońska

 

  EE Tallinn 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 45 226 km² 1 315 944 (więcej)
9 Finlandia

 

Republika Finlandii

 

  FI Helsinki 1995-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1995(dts) 338 145 km² 5 487 308
(więcej)
10 Francja

 

Republika Francuska

 

  FR Paryż 1957-03-25 25 marca 1957(dts)[b] 674 843 km² 66 661 621 (więcej)
11 Grecja

 

Republika Grecka

 

  GR Ateny 1981-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1981(dts) 131 990 km² 10 783 748
(więcej)
12 Hiszpania

 

Królestwo Hiszpanii

 

  ES Madryt 1986-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1986(dts) 506 030 km² 46 438 422
(więcej)
13 Holandia[h]

 

Królestwo Niderlandów[i]

 

  NL Amsterdam
[j] 		1957-03-25 25 marca 1957(dts)[b] 41 526 km² 16 979 120
(więcej)
14 Irlandia

 

Irlandia

 

  IE Dublin 1973-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1973(dts) 70 273 km² 4 723 605 (więcej)
15 Litwa

 

Republika Litewska

 

  LT Wilno 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 65 303 km² 2 888 558 (więcej)
16 Luksemburg

 

Wielkie Księstwo Luksemburga

 

  LU Luksemburg 1957-03-25 25 marca 1957(dts)[b] 2586 km² 576 249 (więcej)
17 Łotwa

 

Republika Łotewska

 

  LV Ryga 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 64 589 km² 1 968 957 (więcej)
18 Malta

 

Republika Malty

 

  MT Valletta 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 316 km² 434 403 (więcej)
19 Niemcy

 

Republika Federalna Niemiec

 

  DE Berlin 1957-03-25 25 marca 1957(dts)[k][b] 357 050 km² 82 162 000 (więcej)
20 Polska

 

Rzeczpospolita Polska

 

  PL Warszawa 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 312 683 km² 37 967 209 (więcej)
21 Portugalia

 

Republika Portugalska

 

  PT Lizbona 1986-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1986(dts) 92 391 km² 10 341 330
(więcej)
22 Rumunia

 

Rumunia

 

  RO Bukareszt 2007-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 2007(dts) 238 391 km² 19 759 968 (więcej)
23 Słowacja

 

Republika Słowacka

 

  SK Bratysława 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 49 037 km² 5 426 252 (więcej)
24 Słowenia

 

Republika Słowenii

 

  SI Lublana 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 20 273 km² 2 064 188 (więcej)
25 Szwecja

 

Królestwo Szwecji

 

  SE Sztokholm 1995-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1995(dts) 449 964 km² 9 851 017 (więcej)
26 Węgry

 

Węgry

 

  HU Budapeszt 2004-05-01T00:00:00.001 1 maja 2004(dts) 93 030 km² 9 830 485 (więcej)
27 Włochy

 

Republika Włoska

 

  IT Rzym 1957-03-25 25 marca 1957(dts)[b] 301 318 km² 60 665 551 (więcej)
Lp. Kraj Oficjalna nazwa Położenie Kod ISO 3166-1 Stolica Data przystąpienia do EWG/UE Powierzchnia Ludność
(2016)[1] 		Terytoria specjalne
 
Wybrzeże Morza Śródziemnego (Kreta)
 
Wybrzeże Atlantyku (La Palma – Wyspy Kanaryjskie)
 
Wybrzeże Atlantyku (Półwysep Cotentin – La Hague)
 
Wybrzeże Atlantyku (Gujana Francuska)
 
Wybrzeże Oceanu Indyjskiego (Reunion)
 
Watzmann (niemieckie Alpy)
 
Midi d’Ossau (francuskie Pireneje)
 
Sierra Morena (południe Hiszpanii)
 
Jezioro Bâlea w Górach Făgăraș (Karpaty Południowe)
 
Rzeka Warta w Nizinie Wielkopolskiej (okolice Koła)
 
Nizinny krajobraz Węgier (Hortobágy)
 
Nizina Padańska w Lombardii (Soresina)
 
Wyżynny krajobraz Małopolski (Góry Pieprzowe)
 
Rzeka Tag (Toledo)
 
Rzeka Morawa (pogranicze austriacko-słowackie)
 
Delta rzeki Rodan (Francja)
 
Rzeka Skalda (Antoing-Belgia)
 
Rzeka Moza (Maastricht)
 
Jezioro Melar (Szwecja)
 
Jezioro Saimaa (Finlandia)
 
Jezioro Pejpus (Estonia)

Morza

edytuj

Długość linii brzegowej: 66 000 km[2]. Największe morza opływające UE:

Granice zewnętrzne

edytuj

Granice lądowe Unii Europejskiej:

Skrajne punkty

edytuj

Uwzględniając całe terytorium UE:

Uwzględniając tylko jego kontynentalną europejską część (bez wysp):

Geograficzny środek Unii Europejskiej

edytuj

Środek geograficzny UE – ustalony przez Francuski Państwowy Instytut Geograficzny w Paryżu – znajduje się na szczycie wzgórza w powiecie Gelnhausen w Hesji w pobliżu Frankfurtu nad Menem. Jego współrzędne to 50°10′21″N 9°09′00″E/50,172500 9,150000.

Linia brzegowa

edytuj

Ważniejsze półwyspy: Skandynawski, Iberyjski, Bałkański, Apeniński, Jutlandzki, Bretoński, Cotentin, Chalcydycki, Peloponez.

Ważniejsze wyspy: Sycylia, Sardynia, Korsyka, Cypr, Kreta, Zelandia, Nørrejyske Ø, Eubea, Fionia, Gotlandia, Sarema, Lesbos, Olandia, Lolland, Hiuma, Rugia, Chios, Bornholm, Madera, Malta, Martynika, Reunion, Gwadelupa, Uznam, Wolin, Muhu, Langeland, Helgoland, Teneryfa, Soisalo, Gran Canaria, Rodos, Chios, Kefalinia, São Miguel, La Palma, Korfu, Limnos, Zakintos, Terceira, Tasos, Kos, Leukada, El Hierro, Kithira, Ikaria, Elba, Skiros, Muhu, Tinos, Paros, Fehmarn, Samotraka, Milos, Keos, Ios, Amorgos, Kalymnos, Mykonos, Salamina, Vormsi, Leros, Kasos, Alonisos, Tilos, Patmos.

Ważniejsze archipelagi: Wyspy Kanaryjskie, Azory, Baleary, Wyspy Jońskie, Wyspy Alandzkie.

Ukształtowanie powierzchni

edytuj

Ważniejsze łańcuchy górskie:

Większe niziny: Padańska, Niziny Środkowopolskie, Niemiecka, Rumuńska, Wielka Nizina Węgierska, Czarnomorska, Naddunajska – Bułgaria, Naddunajska – Słowacja.

Depresje: Zuidplaspolder (Holandia), Neuendorf (Niemcy), delta Rodanu (Francja), Żuławy Wiślane (Polska).

Wyżyny: Bawarska, Czesko-Morawska, Małopolska, Lubelska, Transylwańska, Gujańska.

Wody wewnętrzne

edytuj

Większe rzeki: Dunaj, Ren, Łaba, Wisła, Dźwina, Loara, Tag, Duero, Niemen, Moza, Ebro, Odra, Pad, Rodan, Vilaine, Charente, Warta, Garonna, Adour, Mondego, Torne, Dalälven, Kemijoki, Kymijoki, Narwa, Parnawa, Warnow, Drawa, Morawa, Lech, Izara, Sekwana, Touques, Orne, Segura, Tyber, Adyga, Alfios, Göta älv, Skalda, Maroni, Oyapock, Shannon.

Większe jeziora: Wener, Saimaa, Pejpus, Wetter, Melar, Bodeńskie, Genewskie, Garda, Como.

Lodowce: największe lodowce znajdują się w Górach Skandynawskich, Alpach i Pirenejach.

Klimat

edytuj

Unia poprzez swój ogromy obszar i posiadanie terytoriów na kilku kontynentach posiada zróżnicowany klimat – od podbiegunowego po równikowy. Jednak przeważająca większość terytorium leży w klimacie morskim, kontynentalnym i śródziemnomorskim.[potrzebny przypis]

Wulkanizm

edytuj

Czynne: Stromboli, Etna, Amiata, Wezuwiusz, Vulcano, Santoryn, Teide, Piton des Neiges, Soufrière.

Gleby

edytuj

Układ gleb w Europie ma charakter mozaikowy. Główne gleby w Unii Europejskiej[potrzebny przypis]:

Ochrona przyrody

edytuj
Osobne artykuły: Natura 2000 i Europejska Agencja Środowiska.
Zobacz też: parki narodowe w Polsce i parki narodowe w Europie.

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Błędem jest stwierdzenie, że UE leży również w Oceanii. Żadne z terytoriów zamorskich Francji czy Wielkiej Brytanii nie jest częścią UE. Szerzej o tym: Obszary specjalne państw członkowskich Unii Europejskiej lub w Państwa członkowskie Unii Europejskiej i zakładki przy każdym państwie „Włączając” i „Wyłączając”.
  2. ↑ a b c d e f Traktat rzymski wszedł w życie 1 stycznia 1958 roku.
  3. ↑ De iure cała wyspa (poza bazami brytyjskimi) jest częścią UE, de facto tylko jej południowa część. Tylko Turcja uznaje Cypr Północny. Okupacja Cypru Północnego wg prawa międzynarodowego jest nielegalna.
  4. ↑ Grenlandia opuściła EWG w 1985 roku.
  5. ↑ Od 1 stycznia 2014.
  6. ↑ Do 22 lutego 2007 część UE jako jedna z jednostek administracyjnych wchodzących w skład Gwadelupy. Ponownie jest częścią Unii od dnia wejścia w życie traktatu lizbońskiego (1 grudnia 2009).
  7. ↑ Do 22 lutego 2007 część UE jako jedna z jednostek administracyjnych wchodzących w skład Gwadelupy.
  8. ↑ Traktatowo: Niderlandy.
  9. ↑ Nazwa Królestwo Niderlandów dotyczy części europejskiej oraz Aruby i Antyli Holenderskich. W skład UE wchodzi tylko terytorium europejskie.
  10. ↑ Siedzibą rządu jest Haga.
  11. ↑ 3 października 1990 roku NRD (obecne landy:Meklemburgia-Pomorze Przednie, Saksonia-Anhalt, Berlin, Brandenburgia, Turyngia, Saksonia) weszła w skład RFN.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Population on 1 January.
  2. ↑ CIA World Factbook. [dostęp 2017-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-15)].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Geografia_Unii_Europejskiej&oldid=74839765”