Genowefa Pabich
Genowefa Pabich (ur. 22 września 1939[1] w Jazgarce[2]) – wycinankarka i twórczyni plastyki obrzędowej z Puszczy Zielonej.
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
wycinankarka, twórczyni plastyki obrzędowej |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujJest córką Franciszka i Antoniny z Lesińskich Kulisiów. W 1959 po ślubie z Franciszkiem Pabichem przeniosła się do Krobi. Urodziła troje dzieci: Halinę, Kazimierza i Mieczysława[1].
Twórczością ludową zaczęła się zajmować jako trzynastolatka. Wówczas pod okiem matki wykonała pierwsze wycinanki. Przejęła od niej wzór wycinanki przedstawiającej jeźdźca na koniu. Wykonuje też charakterystyczne dla niej koguty ozdobione kolorowymi grochami i cętkami, a leluje jej autorstwa mają oryginalną ornamentykę, proste cięcia i stosunkowo niewiele ażuru. Stanowią więc kontynuację archaicznych, najstarszych form wycinanki kurpiowskiej. Zajmuje się również tkactwem. Wykonuje bukiety kwiatów z bibuły oraz kierce z grochu, fasolą i wiązek zbóż. Robi palmy wielkanocne[2].
Przez ponad 30 lat dostarczała rękodzieło do Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Kurpianka” w Kadzidle[1]. Współpracę z nią zaczęła w 1962[3].
Uczestniczy imprezach regionalnych, kiermaszach i targach na terenie Kurpiowszczyzny, m.in. w corocznych w Warsztatach Etnograficznych „Ginące Zawody” w Zagrodzie Kurpiowskiej w Kadzidle, imprezie „Śladami Kurpiów”, „Weselu Kurpiowskim” w Kadzidle i „Niedziela Kadzidlańska”. Prowadzi warsztaty muzeach, domach kultury i szkołach. Przekazuje dzieciom i młodzieży umiejętności wykonywania kwiatów z bibuły, palm i bukietów oraz wycinania wycinanek. W konkursach sztuki ludowej na szczeblu regionalnym i ogólnopolskich zdobyła wiele nagród[2]. Zawsze występuje w stroju kurpiowskim[2][4].
Jej prace można zobaczyć w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży, Skansenie Kurpiowskim im. Adama Chętnika w Nowogrodzie, Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Muzeum Etnograficznym im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Muzeum Częstochowskim oraz Muzeum Wycinanki Polskiej w Konstancinie[5]. Znajdziemy je również w kolekcjach prywatnych[6].
Należy do Kurpiowskiego Oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Stowarzyszenia Artystów Kurpiowskich[2].
W 2008 otrzymała Odznakę „Zasłużony Dla Kultury Polskiej”[2]. W 2010 została wyróżniona Medalem „Za zasługi dla Cepelii”[7], rok później Medalem Pamiątkowym „Pro Masovia”[8]. W 2013 była laureatką Nagrody Prezesa Związku Kurpiów „Kurpik” w kategorii Twórczość ludowa[9]. W 2015 otrzymała Nagrodę Starosty Ostrołęckiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej[10], jak również Nagrodę Wójta Gminy Kadzidło[2]. W 2021 otrzymała Nagrodę im. Oskara Kolberga[11].
Upamiętnienie
edytujW 2020 była jedną z bohaterek wystawy pt. Wycinanka kurpiowska z Puszczy Zielonej przygotowanej przez Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Stanisław Pajka, Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny XX–XXI wieku. Część druga, Ostrołęka: Związek Kurpiów, 2016, ISBN 978-83-940655-7-7 [dostęp 2022-03-29].
- ↑ a b c d e f g Maria Samsel, Genowefa Pabich – laureat Nagrody Kolberga 2021 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2022-03-30].
- ↑ Elżbieta Miszczyńska, Andżelika Bilska, Slavis Wiewiór Jerzy i Wiewiór Michał., Wycinanki niezaplanowane... : V Konkurs Sztuki Ludowej = Unplanned cut-outs... : 5th Folk Art Contest, Częstochowa: Muzeum Częstochowskie, 2012, ISBN 978-83-60128-18-3, OCLC 823616682 [dostęp 2022-07-12].
- ↑ "Mama mówiła: spoglądaj, masz się uczyć". G. Pabich o swojej twórczości [online], Warszawa i Mazowsze - najnowsze wiadomości w RDC [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ Marian Pokropek, Stanisława Bakuła – laureat Nagrody Kolberga 1978 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2022-03-28].
- ↑ a b Maria Samsel, Robert Andrzej Dul, Alicja Mironiuk Nikolska, Wycinanka kurpiowska z Puszczy Zielonej. Wystawa planszowa, Ostrołęka 2020.
- ↑ Wycinankarki nagrodzone (zdjęcia) [online], Tygodnik Ostrołęcki, 17 lutego 2010 [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ Pro Masovia dla twórców z Kadzidła [online], Tygodnik Ostrołęcki, 7 marca 2011 [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ Dotychczasowi laureaci Kurpików (z lat 2001 - 2019) [online], www.zwiazekkurpiow.pl [dostęp 2022-03-30].
- ↑ Nagrody Starosty Ostrołęckiego [online], powiatostrolecki.pl [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ Marian Pokropek, Stanisława Olender – laureat Nagrody Kolberga 1991 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2022-03-29].