Góry Księcia Karola
Góry Księcia Karola[1] – góry na Antarktydzie Wschodniej, na Ziemi Mac Robertsona.
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Najwyższy szczyt | |
| Długość |
~400 km |
Położenie na mapie Antarktyki  | |
| 72°S 67°E/-72,000000 67,000000 | |
Odkrycie i nazwa
edytujGóry te zostały odkryte i sfotografowane podczas lotów zwiadowczych w ramach amerykańskiej Operacji Highjump w lecie 1946/1947. W latach 1954–1961 zostały przebadane i skartowane przez Australijczyków. W 1956 roku zostały nazwane na cześć księcia Karola, następcy tronu brytyjskiego[3].
Geografia
edytujGóry Księcia Karola to grupa nunataków, szczytów górskich i masywów o płaskich szczytach[4]. W skład Gór Księcia Karola wchodzą pasma Atos, Portos i Aramis, nazwane imionami bohaterów powieści Trzej muszkieterowie[3].
W północno-wschodnich Górach Księcia Karola znajduje się oaza antarktyczna (obszar wolny od lodu), zwana Oazą Amery’ego. W jej centrum leży jezioro Beaver Lake, nad którym znajduje się rosyjska (wcześniej radziecka) letnia stacja polarna Sojuz. Zarówno radzieccy, jak i australijscy badacze (z położonej na wybrzeżu stacji Mawson) zakładali w tych górach obozy podczas szeroko zakrojonych prac badawczych[4].
Geologia
edytujGóry te stanowią odsłonięcie podłoża skalnego Antarktydy Wschodniej, związane z obniżeniem lądolodu w rejonie Lodowca Lamberta, ponad doliną ryftową wcinającą się w kontynent. Odsłaniają się tam skały o zróżnicowanym wieku. Skały platformy prekambryjskiej to głównie proterozoiczne (z dodatkiem archaicznych) skały osadowe i magmowe, zdeformowane i zmetamorfizowane około 1 mld lat temu; przecinają je intruzje z okresu kambru. Na nich leżą permskie i triasowe skały osadowe, oraz w mniejszych ilościach młodsze skały, w tym także skały wylewne. Południowa część gór reprezentuje archaiczny terran, podczas gdy północna to proterozoiczny pas fałdowy[4].
W Górach Księcia Karola występuje węgiel, podobnie jak w Górach Transantarktycznych. Złoża te jednak są starsze, liczą około 250 milionów lat (perm). Odsłaniają się także złoża rudy żelaza powstałe ok. 2 miliardów lat temu, które w innych częściach Antarktydy Wschodniej są ukryte pod lodem. Metody magnetometryczne wskazują, że złoże odkryte na Mount Ruker kontynuuje się pod lodowcem na długości 100 km[5]. W Górach Księcia Karola odkryto także kimberlity, rzadkie skały z płaszcza Ziemi, zawierające diamenty. Mają one wiek około 120 milionów lat (kreda), podobnie jak kimberlity z innych części prehistorycznego superkontynentu Gondwany (np. Indii, Afryki Południowej)[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Nazwa polska według KSNG: Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, s. 27–28, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
- ↑ Mount Menzies
- ↑ a b Prince Charles Mountains
- ↑ a b c Prince Charles Mountains. Australian Antarctic Division. [dostęp 2015-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (ang.).
- ↑ Mining. Australian Antarctic Division. [dostęp 2015-03-20]. (ang.).
- ↑ Gregory M. Yaxley et al.. The discovery of kimberlites in Antarctica extends the vast Gondwanan Cretaceous province. „Nature Communications”. 4, 2013-12-17. DOI: 10.1038/ncomms3921.