Górno (województwo świętokrzyskie)
Górno – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Górno[4][3]. Przez Górno przebiega droga krajowa nr 74 na odcinku Kielce–Opatów[5].
| wieś | |
.jpg) Kościół św. Wawrzyńca Diakona i Męczennika | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
2274 |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-008[2] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
0238871[3] |
Położenie na mapie gminy Górno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
 50°50′56″N 20°49′19″E/50,848889 20,821944[1]
| |
Historia
edytujGórno w wieku XIX stanowiło wieś w ówczesnym powiecie kieleckim, gminie Górno. Według spisu miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z roku 1827 było tu 74 domów i 360 mieszkańców. Gmina Górno należała wówczas do sądu gminnego okręgu I w Bodzentynie, stacja pocztowa w Kielcach. Gmina posiadała obszar 13344 mórg i 5187 mieszkańców[6]. W 1844 spiskował tu przeciw zaborcom ks. Piotr Ściegienny, 20 lat później tutejsi chłopi brali udział w powstaniu styczniowym.
W 1864 car Aleksander II Romanow wydał ukaz o uwłaszczeniu chłopów w Królestwie Polskim. Na mocy tego dekretu ziemia i budynki posiadane przez mieszkańców Górna stały się ich własnością. W latach 30. XX w. przez wieś przebiegała trasa kolejki z Kielc do Złotej Wody[7].
Podczas okupacji niemieckiej, 5 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 23 mieszkańców w odwecie za akcje partyzanckie. W pacyfikacji wsi uczestniczył też służący reżimowi III Rzeszy Kałmucki Korpus Kawalerii, który oprócz mordowania ludności dokonywał rabunków i podpaleń budynków wiejskich[8]. Zdarzenie to upamiętnia znajdujący się w miejscowości pomnik.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Górno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Górno. Jest także siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Wawrzyńca Diakona i Męczennika[9]. W roku 2021 we wsi mieszkały 2274 osoby, z czego 50,5% mieszkańców stanowiły kobiety, a 49,5% mężczyźni[5].
Kazimierz Rymut w Nazwach Miejscowych Polski wymienia Górno i Górno-Parcele, dwie wsi położone w gminie Górno, 14 km na wschód od Kielc. W dokumentach źródłowych wieś występuje początkowo jako Górne (1400 r.) de Gorno (1437 r.), u Długosza – Górne 1470-80 DB II 458, Górne 1787 Spis 396; Gorno 1827 Tabella I 138; Górno 1881 SG II 721. Nazwa pochodzi od apelatywu góra, z sufiksem -no. Człon drugi jak Górno-Parcele od parcela „działka gruntu, majątku ziemskiego, lasu, wystawiona na sprzedaż, sprzedana” i od gwarowego parcelant w znaczeniu właściciel parceli[10]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0238888 | Bór | część wsi |
| 1066797 | Górno-Osiedle | część wsi |
| 0238931 | Królówka | część wsi |
| 0238948 | Po Szosie | część wsi |
| 0238894 | Rudki | część wsi |
| 0238902 | Rzechty | część wsi |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 36529
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 328 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Wieś Górno w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-08-20] (pol.).
- ↑ Górno (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 721.
- ↑ Mapa w skali 1:100 000 wydana nakładem Wojskowego Instytutu Geograficznego w latach 30. XX w., pas 44-45, słup 31-32, „Kielce”.
- ↑ Trepka i Zawisza 2019 ↓, s. 53.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Stanisław Rymut i inni, Nazwy miejscowe Polski : historia, pochodzenie, zmiany. [T.] 3, E-I [online], 1999 [dostęp 2023-06-13].
Bibliografia
edytuj- Tomasz Trepka, Michał Zawisza: Ocalić od zapomnienia: Kielecczyzna 1939-1945. Warszawa: 2019. ISBN 978-83-8098-799-9.