Friederike Mayröcker
Friederike Mayröcker (ur. 20 grudnia 1924 w Wiedniu[1][2], zm. 4 czerwca 2021 tamże[3]) – austriacka poetka, jedna z najsławniejszych[2] pisarek niemieckojęzycznych[2].
Friederike Mayröcker (2015) | |
Data i miejsce urodzenia |
20 grudnia 1924 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 czerwca 2021 |
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki |
poezja |
Odznaczenia | |
Nagrody | |
Życiorys
edytujUkończyła średnią szkołę handlową[1], a następnie zdała państwowy egzamin z języka angielskiego[1]. Od 1946 pracowała jako nauczycielka angielskiego w Wiedniu[1].
Pisała od 1939[2]. Pierwsze utwory opublikowała w prasie w 1946[1]. Publikowała m.in. w promującym literaturę współczesną i awangardową „Plan” oraz w „Literatur und Kritik”[4]. Jej utwory znalazły się w antologii Stimmen der Gegenwart obok wielu innych pisarzy austriackich młodego pokolenia[5]. W 1956 utwory ukazały się po raz pierwszy w formie książkowej (Larifari)[1][2].
Publikowała tomiki poetyckie w duchu surrealizmu, wypełnione eksperymentami językowymi: Ausgewählte Gedichte (wyd. 1979), Gute Nacht, guten Morgen (wyd. 1982), Winterglück (wyd. 1986), Das besessene Alter (wyd. 1992), Notizen auf einem Kamel (wyd. 1996), Mein Arbeitstirol (wyd. 2003)[6], wygłasza prelekcje na forum Austriackiego Towarzystwa Literackiego oraz w wiedeńskim Alte Schmiede[7]. Od 1973 członek założyciel stowarzyszenia pisarzy Grazer Autorenversammlung, powołanego podczas obrad pisarzy w Forum Stadtpark w Grazu, których była współorganizatorką[8]. W 1954 poznała Ernsta Jandla, z którym z czasem się związała, aż do jego śmierci w 2000[1]. Wspólnie współpracowali z Grupą Wiedeńską (niem. Wiener Gruppe)[6]; pisali m.in. słuchowiska radiowe[2]. Śmierć życiowego partnera silnie odbiła się w jej wierszach[9], a pisanie było formą pogodzenia się z nową sytuacją – utratą najbliższego człowieka i twórczego partnera[10], (opublikowała w 2001 tom wspomnieniowy Requiem für Ernst Jandl)[11].
Laureatka licznych nagród literackich, m.in. Georg-Trakl-Preis (1977), Nagrody im. Georga Büchnera (2001)[2], manuskripte-Preis[12].
W 2015 została honorową obywatelką miasta Wiednia[2].
Mimo podeszłego wieku nadal publikowała (da ich morgens und moosgrün. Ans Fenster trete[13] oraz Reise durch die Nacht[14]) w 2020.
W 1987 otrzymała Odznakę Honorową za Naukę i Sztukę[15], a w 2014 Odznakę Honorową za Zasługi dla Republiki Austrii IV klasy[16].
Dzieła
edytuj- Gesammelte Prosa 1949-2001, 2001.
- Magische Blätter I-V, 2001.
- Requiem für Ernst Jandl, 2001.
- Mein Arbeitstirol – Gedichte 1996-2001, 2003.
- Die kommunizierenden Gefäße, 2003.
- Sinclair Sofokles der Baby-Saurier, 2004
- Gesammelte Gedichte 1939-2003, 2005
- Und ich schüttelte einen Liebling, 2005
- Pathos und Schwalbe, 2018[9]
- da ich morgens und moosgrün. Ans Fenster trete, 2020[13]
- Reise durch die Nacht, 2020[14]
Opracowania
edytuj- Theo Breuer: Friederike Mayröcker , "usw." (w: T.B., Aus dem Hinterland. Lyrik nach 2000, 520 s., Sistig/Eifel 2005.
- Renate Kühn (wyd.): Friederike Mayröcker oder Das innere des Sehens, Studien zu Lyrik, Hörspiel und Prosa, Bielefeld (Aisthesis) 2002.
- Inge Arteel / Heidy M. Müller (wyd.):Rupfen in fremden Gärten – Intertextualität im Schreiben Friederike Mayröckers, Bielefeld (Aisthesis) 2002.
- Edith A. Kunz:Verwandlungen – Zur Poetologie des Übergangs in der späten Prosa Friederike Mayröckers, Göttingen (Wallstein) 2004.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Friederike Mayröcker [online], Suhrkamp Insel Autoren Autorendetail [dostęp 2020-12-01] (niem.).
- ↑ a b c d e f g h Laureate 2017 – Friederike Mayröcker [online], Leipziger Medienstiftung [dostęp 2020-12-01] (ang.).
- ↑ Schriftstellerin Friederike Mayröcker tot, Süddeutsche Zeitung, 4. Juni 2021.
- ↑ M. Ganczar, Historia literatury austriackiej, Warszawa 2016, s.273, 283.
- ↑ M. Ganczar, Historia literatury austriackiej, Warszawa 2016, s. 279.
- ↑ a b M. Ganczar, Historia literatury austriackiej, Warszawa 2016, s. 294.
- ↑ M. Ganczar, Historia literatury austriackiej, Warszawa 2016, s. 305, 307.
- ↑ M. Ganczar, Historia literatury austriackiej, Warszawa 2016, s. 306.
- ↑ a b Herbert Fuchs , „Nur nicht enden möge diese Seligkeit dieses Lebens“ – Zum 95. Geburtstag von Friederike Mayröcker [online], literaturkritik.de, grudzień 2019 [dostęp 2020-12-01] (niem.).
- ↑ The University of Chicago Press , Requiem for Ernst Jandl [online] [dostęp 2020-12-01] .
- ↑ M. Ganczar, Historia literatury austriackiej, Warszawa 2016, s. 294-295.
- ↑ M. Ganczar, Historia literatury austriackiej, Warszawa 2016, s. 297.
- ↑ a b da ich morgens und moosgrün. Ans Fenster trete von Friederike Mayröcker – Suhrkamp Insel Bücher Buchdetail [online], www.suhrkamp.de, 20 lipca 2020 [dostęp 2020-12-01] .
- ↑ a b Reise durch die Nacht von Friederike Mayröcker – Suhrkamp Insel Bücher Buchdetail [online], www.suhrkamp.de [dostęp 2020-12-01] .
- ↑ Friederike Mayröcker [online], kurienwissenschaftundkunst.at [dostęp 2021-06-04] .
- ↑ Ehrenzeichen für Friederike Mayröcker. Nachricht auf suhrkamp.de [online], Suhrkamp Verlag [dostęp 2021-06-04] (niem.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Biografia na starej stronie Literaturhaus Wien. literaturhaus.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-03-15)].
- ISNI: 0000000109327956
- VIAF: 109242538
- LCCN: n79084669
- GND: 118732404
- NDL: 01129223
- LIBRIS: sq47b8gb4sbtdnr
- BnF: 11915362n
- SUDOC: 027020320
- NLA: 35337211
- NKC: jn19990005510
- DBNL: mayr004
- BNE: XX957342
- NTA: 068564953
- BIBSYS: 90057878
- CiNii: DA01780335
- Open Library: OL3037149A
- PLWABN: 9810613525205606
- NUKAT: n02091582
- J9U: 987007597384305171
- CANTIC: a1987909x
- LNB: 000188194
- NSK: 000198398
- CONOR: 27715683
- LIH: LNB:V*157714;=BL