Franciszek Walczowski
Franciszek Walczowski (ur. 20 lutego 1902 w Żbiku, zm. 13 lutego 1983 w Krakowie[1][2]) – polski antropozof, malarz, konserwator obiektów sakralnych i scenograf. Wykładowca wyższych uczelni artystycznych w Krakowie oraz Łodzi. Obok Roberta Waltera uważany za najważniejszego popularyzatora antropozofii w Polsce Ludowej[3].
| Data i miejsce urodzenia |
20 lutego 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 lutego 1983 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
malarz, scenograf |
| Małżeństwo |
1. Zofia zd. Birtus (zm. 16.11.1953) |
Życiorys
edytuj,_19_Sienkiewicza_street,_Krakow,_Poland.jpg)
W latach 1918–1923 studiował w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego w Krakowie. W latach 20. XX wieku wstąpił do założonego przez Władysława Kołodzieja Koła Czcicieli Światowida[4].
Od 1927 do 1939 mieszkał i pracował w Łodzi w artystycznym szkolnictwie zawodowym, między innymi w Żeńskiej Szkole Przemysłowej. Członek łódzkiej grupy artystycznej "Ryngraf", skupiającej miejscowych malarzy i rzeźbiarzy[5].
Podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny św. współpracował z teatrem Juliusza Osterwy.
Po wojnie pełnił funkcję scenografa w Teatrze Rapsodycznym w Krakowie. Pracował w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, a od 1950 w ASP w Krakowie. W roku 1972 z tytułem doc. dr hab. objął kierownictwo nad tamtejszą II Katedrą Tkaniny Artystycznej[2]. Jego pracownia mieściła się w pałacu Tadeusza Stryjeńskiego przy ul. Batorego 12. Jest autorem polichromii w kościele św. Szczepana w Krakowie[6] oraz św. Jana Chrzciciela w Łącku.
Był dwukrotnie żonaty. Najpierw z Zofią z domu Birtus, artystką i nauczycielką rysunku, zmarłą 16 listopada 1953 w Krakowie[7] (jej siostrą była Barbara Bobkowska, żona Andrzeja[8]). Następnie z Zofią z domu Miklaszewską primo voto Życzyńską (ur. 19 listopada 1920, zm. 7 czerwca 2003[1]), rzeźbiarką i konserwatorką zabytków. Walczowski zmarł wskutek wypadku, który przytrafił mu się w drodze na wystawę w Pałacu Sztuki. Artysta pośliznął się i upadł, a złamanie stawu biodrowego i komplikacje w leczeniu były bezpośrednią przyczyną śmierci.
Spuścizna
edytujWiele Jego prac było reprodukowanych w dodatku niedzielnym do „Kuriera Łódzkiego” pt. „Łódź w Ilustracji” (1924-1939).
W roku 1961 Zbigniew Bochenek nakręcił poświęcony artyście film pt. Legendy mówią prawdę…[9] Z kolei w 2000 roku ukazał się wybór pism ezoterycznych Franciszka Walczowskiego zatytułowany O Duszy Narodu Polskiego[4]. Był on także autorem dwóch tomików poetyckich: Przechadzka oraz Przechodzień[10].
Niemal cała spuścizna artystyczna Walczowskiego – 705 obrazów, rysunków i szkiców – znajduje się w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie. O losach kolekcji zadecydowała wola drugiej żony artysty, która w latach 1959–1966 pracowała w muzeum jako konserwator. Przekazania dokonał jej syn, Henryk Życzyński, w roku 2006. Jedynie projekty scenografii teatralnej przyjęło Muzeum Historyczne Miasta Krakowa[11].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Lokalizator Grobów [online], Zarząd Cmentarzy Komunalnych [dostęp 2022-09-10].
- ↑ a b Wystawa Franciszek Walczowski – akwarela, tkanina – Magiczny Kraków [online], krakow.pl [dostęp 2022-09-10].
- ↑ Franciszek Walczowski, O Duszy Narodu Polskiego. Wybór pism historyczno–ezoterycznych 1951–1980, Nowy Sącz: Wydawnictwo V.I.D.I., 2000.
- ↑ a b Diana Oboleńska, Walczowski Franciszek, [w:] Kultura polska wobec zachodniej filozofii ezoterycznej w latach 1890–1939 [online], tradycjaezoteryczna.ug.edu.pl [dostęp 2022-09-09].
- ↑ "Łódź w Ilustracji", 22 I 1933, nr 4, s. 7: Fr. Walczowski w gronie członków grupy artystycznej „Ryngraf”, której był członkiem.
- ↑ Kościół pw. Św. Szczepana [online], Krakowski Szlaku Modernizmu, 17 kwietnia 2021 [dostęp 2022-09-10] (pol.).
- ↑ Zofia Birtus Walczowska artysta-plastyk [...] zgasła dnia 16-go (!) listopada 1953 roku, 1953 [dostęp 2022-09-10].
- ↑ Joanna Podolska, Barbara Bobkowska [online], andrzej-bobkowski.pl [dostęp 2022-09-10].
- ↑ Legendy mówią prawdę… w bazie filmpolski.pl
- ↑ Maria Robotycka, Akwarela Mogiłki – Dziady – Muzeum Etnograficzne w Krakowie [online], etnomuzeum.eu [dostęp 2022-09-10] (pol.).
- ↑ Grzegorz Graff, Łada z owocem łona – Orantka, obraz Franciszka Walczowskiego [online], etnomuzeum.eu [dostęp 2022-09-10] (pol.).