Franciszek Ksawery Rostworowski

Franciszek Ksawery Rostworowski (ur. 23 grudnia 1749 w Lesznowoli, zm. 19 maja 1816 w Warszawie) – dyplomata, konfederat barski, sędzia w czasie powstania kościuszkowskiego.

Franciszek Ksawery Rostworowski

Nałęcz II
Hrabia
Rodzina	Rostworowscy
Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1749 Lesznowola
Data i miejsce śmierci	19 maja 1816 Warszawa
Ojciec	Jan Antoni Rostworowski
Matka	Konstancja Lanckorońska
Żona	Izabela Małachowska
Dzieci	Stanisław Antoni Meliton Mikołaj Jan Nepomucen Ewa Anna Rozalia Tadea

Życiorys

Syn kasztelana zakroczymskiego Jana Antoniego Rostworowskiego i wojewodzianki rawskiej Konstancji z Lanckorońskich. Jego bratem był m.in. Andrzej Rostworowski. Jego edukacją zajmował się stryj Franciszek Jan Rostworowski, późniejszy poseł konfederacji barskiej w Dreźnie, któremu towarzyszył jako sekretarz od 1769 do wiosny 1772. Po śmierci rodziców zajął się sprawami majątkowymi. Franciszek Ksawery początkowo nie był zbyt czynny w życiu społecznym, choć uczestniczył w sejmikach swej ziemi, a nawet w listopadzie 1788 r. sprawował funkcję marszałka na sejmiku czerskim.

Około 1785 Rostworowski zawarł związek małżeński z Izabelą Małachowską, wojewodzianką sieradzką córką Mikołaja Małachowskiego, siostrą Jana Nepomucena, koneksje z Małachowskimi wciągnęły go w wartki nurt życia politycznego. Był jednym z założycieli w maju 1791 Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. W czasie powstania kościuszkowskiego 27 kwietnia 1794 Rada Zastępcza Tymczasowa mianowała Ksawerego Rostworowskiego oraz Ignacego Zapolskiego osobami przynależnymi do wyprawy generała Filipa Haumana udającego się w pościg za uchodzącymi z Warszawy taborami i artylerią rosyjską. Ta sama Rada, na wniosek Wybickiego, wprowadziła Rostworowskiego do składu powołanej 30 kwietnia 1794 Deputacji Komisyjnej Porządkowej Ziemi Czerskiej. Następnie z rekomendacji tejże Rady, po przeprowadzonej reformie, powołano go 11 czerwca na stanowisko jednego z dwunastu sędziów Sądu Kryminalnego Księstwa Mazowieckiego.

W czasach Księstwa WarszawskiegoKsawery został powołany na stanowisko sędziego pokoju powiatu warszawskiego. Dwóch jego synów Stanisław i Mikołaj służyło w pułku szwoleżerów gwardii cesarskiej, trzeci Antoni w armii Księstwa. Kiedy wojska rosyjskie zbliżały się do Warszawy, niemłody już i schorowany Ksawery wraz z rodziną 27 stycznia 1813 wyjechał do Krakowa. Wrócił do Warszawy dopiero w marcu 1814, ale zły stan zdrowia już mu nie pozwolił zająć się sprawami majątkowymi, zmarł schorowany w Warszawie.

Z małżeństwa z Izabelą miał 7 dzieci; synów Stanisława, Antoniego Melitona, Mikołaja, zięcia Antoniego Bazylego Dzieduszyckiego i najmłodszego Jana Nepomucena oraz córki: Ewę, żonę Kajetana Cyrus-Sobolewskiego, Annę, żonę generała Floriana Kobylińskiego i Rozalię Tadeę, od 1821 w Zgromadzeniu Panien Kanoniczek w Warszawie

Pochowany został obok żony w kościele św. Antoniego z Padwy w Warszawie, gdzie znajduje się w krużgankach tablica poświęcona jemu i jego żonie.

Bibliografia

• Biogram Franciszka Ksawerego Rostworowskiego w Polskim Słowniku Biograficznym, t. 32, 1989-1991.wersja elektroniczna
• Stanisław Jan Rostworowski "Franciszek Ksawery Rostworowski sędzia sądu kryminalnego Księstwa Mazowieckiego" [w] 'Rocznik Mazowiecki nr 23 wyd. 2011 str.125-133 wersja elektroniczna