François Gérard

François Gérard
	; Thomas Lawrence, François Gérard w wieku 54 lat (1824)
Imię i nazwisko	François Pascal Simon Gérard
Data i miejsce urodzenia	12 marca 1770 ; Rzym
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 1837 ; Paryż
Narodowość	francuska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	neoklasycyzm
	Ważne dzieła
	Amor i Psyche; Madame Récamier; Miniaturzysta Jean-Baptiste Isabey z córeczką; Cesarz Napoleon w stroju koronacyjnym;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

François Gérard (ur. 12 marca 1770 w Rzymie, zm. 11 stycznia 1837 w Paryżu) – francuski malarz, rysownik i grafik okresu neoklasycyzmu.

Życie

Jego ojcem był Francuz, a matką Włoszka Cleria Matteï. Urodził się w Rzymie, dzieciństwo spędził we Włoszech. Jego rodzina wróciła do Francji w 1782 roku. Tam, dzięki koneksjom ojca, 12-letni François został przyjęty do Pension du Roi, prestiżowej pensji kształcącej młodych artystów. Spędził w niej półtora roku, po czym przeniósł się na dwa lata do studia prowadzonego przez rzeźbiarza Augustina Pajou (1730–1809). Jego kolejnymi nauczycielami byli Nicolas Guy Brenet (1728–1792) oraz od 1786 roku Jacques-Louis David, który wywarł na niego największy wpływ.

Uznanie przyniósł mu wystawiony w Salonie Paryskim w 1795 roku portret miniaturzysty Jeana-Baptiste’a Isabeya z córką. Szybko zyskał sławę jako wzięty portrecista. Nazywano go „królem malarzy i malarzem królów”^[1]. W 1803 został odznaczony Legią Honorową IV klasy, w 1819 otrzymał tytuł barona. Prowadził dużą pracownię malarską. Do jego uczniów należeli m.in. Antoni Brodowski (1784–1832), James Pradier (1790–1852), Jacques-Luc Barbier-Walbonne (1769–1860), Charles de Steuben (1788–1856).

Twórczość

Malował głównie portrety. Pozostawił ich ok. 300. Portretował wiele osób związanych z europejskimi domami panujących, mimo zmieniającej się sytuacji politycznej. Jako portrecista pozostawał pod wyraźnym wpływem malarstwa angielskiego, głównie Thomasa Lawrence’a. Jego portrety (całopostaciowe lub popiersia, często na tle architektury lub pejzażu) odznaczają się idealizowaną formą, wystudiowaną pozą i stonowanym kolorytem. Wykonał liczne portrety osobistości polskich m.in. Katarzyny Starzeńskiej, Marii Walewskiej, Konstancji Ossolińskiej, Zofii Zamoyskiej, Ludwika Michała Paca.

Oprócz portretów sporadycznie tworzył także obrazy o tematyce historycznej i mitologicznej.

Wybrane dzieła

Modelka – przed 1790, 61,2 × 50,2 cm, National Gallery of Art, Waszyngton
Miniaturzysta Jean-Baptiste Isabey z córeczką – 1795, 194,5 × 130 cm, Luwr, Paryż
Amor i Psyche – 1798, Luwr, Paryż
Portret pani Regnault de Saint-Jean-d’Angély – 1799, 102,5 × 74 cm, Luwr, Paryż
Portret Józefiny, żony cesarza Napoleona – 1801, 178 × 174 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
Osjan przywołuje duchy na brzegu Lory – po 1801, 26,5 × 26,5 cm, Kunsthalle w Hamburgu
Madame Récamier – 1802, 225 × 148 cm, Musée Carnavalet
Rzeźbiarz Antonio Canova – ok. 1802, 65 × 54 cm, Luwr, Paryż
Portret Stanisława Mniszka – 1803, 65,5 × 55 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret Katarzyny Starzeńskiej – 1803–1804, 215 × 130,5 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Cesarz Napoleon w stroju koronacyjnym – 1805, 227 × 145 cm, Luwr, Paryż
Portret Marii Julii Bonaparte z córkami Zenaidą i Charlottą – 1808–1809, 200 × 143,5 cm, Narodowa Galeria Irlandii, Dublin
Markiza Visconti- 1810, 224 × 144 cm, Luwr, Paryż
Bitwa pod Austerlitz – 1810, 510 × 958 cm, Pałac wersalski
Korynna na przylądku Miseno – ok. 1820, 226 × 277 cm, Musée des Beaux-Arts, Lyon
Dafnis i Cloe – 1824–1825, 204 × 228 cm, Luwr, Paryż
Ilos i nimfa – 1825, 173 × 203 cm, Musée Baron Gérard, Bayeax
Święta Teresa z Avili – 1827, 172 × 96 cm, Infirmerie Marie-Thérese, Paryż
Koronacja Karola X – ok. 1827, 514 × 972 cm, Musée des Beaux-Arts, Chartres

Przypisy

↑ W. Łysiak, Malarstwo białego człowieka, t. 7, Warszawa 2011, s. 244.

Bibliografia

IlariaI. Ciseri IlariaI., Romantyzm, KarolinaK. Dyjas-Fezzi (tłum.), Warszawa: Arkady, 2010, ISBN 978-83-213-4599-4, OCLC 750536841 .
Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3.
Waldemar Łysiak, Malarstwo białego człowieka, wyd. 2, t. 7, Warszawa: Nobilis, 2011, ISBN 978-83-60279-50-6.
Andrzej Dulewicz, Encyklopedia sztuki francuskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; WAiF 1997, ISBN 83-01-12330-3.