Fosforan berylu
Fosforan berylu (nazwa Stocka: fosforan(V) berylu), Be
3(PO
4)
2 – nieorganiczny związek chemiczny, sól berylowa kwasu fosforowego.
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
Be | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
216,98 g/mol | ||||||||||||||||
| Wygląd |
białawy proszek | ||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||
| Inne kationy | |||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||
2.svg)
Nie ma zastosowań komercyjnych[4].
Otrzymywanie
edytujMożna go otrzymać przez wytrącenie z roztworu w wyniku reakcji siarczanu berylu z wodorofosforanem sodu[5]:
- 3BeSO
4 + 2Na
2HPO
4 → Be
3(PO
4)
2↓ + 4Na+
+ 2H+
+ 3SO2−
4
W XVIII i XIX w. opisano otrzymywanie fosforanu berylu w formie hydratów w wyniku reakcji wodorofosforanu sodu z rozpuszczalnymi solami berylu, np. siarczanem berylu[6]:
- 3BeSO
4 + 2Na
2HPO
4 → Be
3(PO
4)
2↓ + 4Na+
+ 2HSO−
4 + SO2−
4
Wątpliwe jest jednak, czy w procesach tych rzeczywiście otrzymano zwykły fosforan berylu[6]
Właściwości
edytujWłaściwości fizyczne
edytujProdukt handlowy jest białawym proszkiem o gęstości 3,2–3,5 g/cm³[3]. W zależności od kryteriów określany jest jako nierozpuszczalny[1] lub słabo rozpuszczalny w wodzie[2].
Właściwości biologiczne
edytujJest toksyczny[5]. Razem z wolnym berylem i wszystkimi jego związkami jest klasyfikowany jako rakotwórczy dla człowieka[7][8] (m.in. rak płuca)[8][9].
Może tworzyć się w organizmie po spożyciu rozpuszczalnych związków berylu, tworząc nierozpuszczalne cząstki, które akumulują się w komórkach Kupffera w wątrobie. Uwalniające się z nich jony berylu mogą niszczyć ww. komórki, prowadząc do martwicy wątroby[10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Smith i in. 2002 ↓, s. 12, 74, 83, 117.
- ↑ a b Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemicals to Humans. Volume 58. Beryllium, Cadmium, Mercury, and Exposures in the Glass Manufacturing Industry, t. 58, Geneva: WHO, IARC, 1993, s. 43 [dostęp 2021-11-18] (ang.).
- ↑ a b c Beryllium Phosphate [online], americanelements.com [dostęp 2021-11-16] (ang.).
- ↑ Smith i in. 2002 ↓, s. 21.
- ↑ a b D. Dinsdale, Lysosomal involvement in beryllium phosphate toxicity, „British Journal of Experimental Pathology”, 63 (1), 1982, s. 103–108, PMID: 7066177, PMCID: PMC2040748 [dostęp 2021-11-17] (ang.).
- ↑ a b Beryllium or Glucinum Phosphates, [w:] J.W. Mellor, A Comprehensive Treatise on Inorganic and Theoretical Chemistry. Volume 4. Ra and Ac Families, Be, Mg, Zn, Cd, Hg, Longmans, Green and Co. Ltd., 1929, s. 246–248 (ang.).
- ↑ Smith i in. 2002 ↓, s. 15.
- ↑ a b Beryllium phosphate [online], Hazardous Substances Data Bank, 2014, 2.1 [dostęp 2021-11-17] (ang.).
- ↑ List of classifications by cancer sites with sufficient or limited evidence in humans, Lyon: WHO, IARC, s. 3.
- ↑ Smith i in. 2002 ↓, s. 117, 132–133.
Bibliografia
edytuj- Cassandra Smith, Lisa Ingerman, Richard Amata, Toxicological Profile for Beryllium, U.S. Department of Health and Human Services, wrzesień 2002 [dostęp 2021-11-18] (ang.).