Fludeoksyglukoza
Fludeoksyglukoza (FDG) – organiczny związek chemiczny, pochodna glukozy, w której grupa hydroksylowa w pozycji 2 zastąpiona została atomem fluoru.
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C6H11FO5 | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
182,15 g/mol | |||||||||||||||||||
| Wygląd |
białe ciało stałe[1] | |||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||
| Numer CAS |
29702-43-0 (bez wskazania izotopu) | |||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Fluorodeoksyglukoza zawierająca promieniotwórczy izotop 18
F jest podstawowym radiofarmaceutykiem używanym w badaniach pozytonowej emisyjnej tomografii komputerowej (PET)[2][3]. Jest podawana w formie zastrzyku dożylnego, zwykle 45–60 minut przed badaniem PET, badanie trwa od 30–60 minut[4].
Fludeoksyglukoza jest analogiem glukozy[5] i podobnie jak naturalny węglowodan może przedostawać się do wnętrza komórki poprzez transportery glukozy GLUT1 lub GLUT3, a następnie ulec fosforylacji katalizowaną przez heksokinazę. Powstały glukozo-6-fosforan jest dalej metabolizowany[6]; może być też zdefosforylowany przez glukozo-6-fosfatazę i opuścić komórkę[5]. Z powodu zastąpienia jednej grupy hydroksylowej atomem fluoru fosforan fludeoksyglukozy nie jest metabolizowany, a obecność grupy fosforanowej uniemożliwia mu przejście przez błonę komórkową[6]. W zdrowych komórkach może ulec defosforylacji i wydostać się na zewnątrz komórki, natomiast w komórkach rakowowych ilość defosfatazy jest niewystarczająca, co powoduje akumulowanie się w ich wnętrzu fludeoksyglukozy, co można wykryć dzięki zastosowaniu promieniotwórczego izotopu 18
F. Nagromadzenie fludeoksyglukozy w komórkach obserwowane na zdjęciach PET pozwala precyzyjnie lokalizować zmiany nowotworowe. Z kolei komórki o obniżonym zapotrzebowaniu na glukozę wchłaniają niewiele fludeoksyglukozy, co również jest widoczne na zdjęciach PET[5][6].
18
F-fludeoksyglukoza jest stosowana również do oceny dysfunkcji lewej komory komory serca. Pozarejestracyjnie wykorzystywana jest do analizy zmian miażdżycowych, a także do badania stanów zapalnych podczas infekcji, w schorzeniach reumatologicznych, zapaleniu kości i szpiku, zapaleniu jelita krętego i zapaleniu naczyń[6].
Okres połowicznego rozpadu 18
F wynosi 110 minut[3]. Stosowanie tego środka jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży, z uwagi na możliwy negatywny wpływ promieniowania na rozwój płodu, może być stosowane w absolutnej konieczności[4]. Przez 12 godzin od podania pacjent powinien ograniczyć kontakty z osobami wrażliwymi na promieniowanie[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b 2-Fluoro-2-deoxy-D-glucose (nr F5006) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2021-01-26]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Radiofarmaceutyki, [w:] Doina Piciu, Endokrynologia nuklearna, Marek Dedecjus (red.), Medipage, 2015, s. 41, ISBN 978-83-64737-46-6 [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b Zbigniew Wygoda, Andrea d’Amico, Barbara Jarząb, Tomografia emisji pozytonów (PET) i jej zastosowanie do wykrywania, lokalizacji i monitorowania guzów gruczołów wydzielania wewnętrznego, „Postępy Nauk Medycznych”, 10/2009, s. 840–847 [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b c Ulotka do: Steripet, 250 MBq/ml, roztwór do wstrzykiwań. Fludeoxyglucosum (18F) [online], GE Healthcare [zarchiwizowane z adresu 2019-01-17].
- ↑ a b c Fludeoksyglukoza (18F) – dawkowanie, zastosowanie, opis leku [online], www.doz.pl [dostęp 2024-01-02].
- ↑ a b c d Muhammad A. Ashraf, Amandeep Goyal, Fludeoxyglucose (18F), „StatPearls”, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2023, PMID: 32491585 [dostęp 2024-01-02].
