Wikipedia

Mikrobiota jelitowa

(Przekierowano z Flora bakteryjna jelita)

Mikrobiota jelitowa (tradycyjnie: mikroflora jelitowa, flora bakteryjna jelit) – zespół mikroorganizmów (mikrobiom), głównie bakterii, tworzący w układzie pokarmowym złożony ekosystem. U człowieka jeden z elementów jego bioty fizjologicznej.

E. coli jeden z podstawowych gatunków bakterii wchodzących w skład bioty jelitowej

W ludzkim przewodzie pokarmowym egzystuje ogromna liczba mikroorganizmów w ilości od 106 do 1012 w 1 g treści, w zależności od odcinka (jelito cienkie, jelito grube, odbytnica). Największą aktywność, liczebność i zróżnicowanie wykazuje mikrobiota zamieszkująca jelito grube. Szacuje się, że występuje tam od 500 do 1000 gatunków należących do 45 rodzajów i 17 rodzin drobnoustrojów, które stanowią do 60% suchej masy kału. Ze względu na charakter środowiska w którym żyją, bakterie te są bezwzględnie beztlenowe lub względnie beztlenowe, a przemiany metaboliczne z ich udziałem mają charakter procesów fermentacyjnych.

Ze względu na wyłączenie bakterii i grzybów z królestwa roślin, słowo flora (mikroflora) w odniesieniu do mikroorganizmów bywa zastępowane pojęciem biota (mikrobiota), zwłaszcza w literaturze anglojęzycznej (ang. microbiota)[1] oraz mikrobiom[2]. W skład mikrobioty wchodzą również wirusy i mikroorganizmy eukariotyczne[3].

Znaczenie mikrobioty jelitowej u człowieka

edytuj

Tradycyjnie szacowano, że ludzie żyją z liczbą komórek bakteryjnych dziesięciokrotnie przewyższającą liczbę komórek ludzkich[4]. Nowsze szacunki jednak wskazują na najbardziej prawdopodobny stosunek wynoszący około 1:1.[5][6][7]

Bakterie bioty jelitowej znajdują się przede wszystkim w jelicie grubym i stanowią do 80% masy kału. Około 300-1000 gatunków bakterii wchodzi w skład mikrobioty jelitowej, z czego najczęściej wymienia się ok. 500 gatunków. 800 gatunków bytuje w jelicie grubym[4]. 30-40 gatunków składa się na 99% wszystkich bakterii mikrobioty jelitowej[4]. Także grzyby i pierwotniaki wchodzą w skład mikrobioty jelitowej, lecz niewiele wiadomo o ich działaniach. Zsekwencjonowano w tym środowisku co najmniej 3,3 mln genów[8].

Relacje między gospodarzem a biotą bakteryjną nie polegają wyłącznie na komensalizmie, lecz są rodzajem korzystnej symbiozy. Mikroorganizmy spełniają wiele pożytecznych funkcji: fermentacja pewnych składników pokarmowych, stymulacja systemu odpornościowego w zwalczaniu drobnoustrojów chorobotwórczych[9], regulacja rozwoju jelit, produkcja witamin (biotyna i witamina K[9]) i produkcja hormonów.

W pewnych warunkach niektóre gatunki mikrobioty bakteryjnej jelit mogą powodować stany chorobowe (zakażenie oportunistyczne) lub przyczyniać się do kancerogenezy.

Mikrobiom przewodu pokarmowego (regulowany przez skład diety i stan odżywienia) wpływa na utrzymywanie prawidłowego funkcjonowania mózgu[10].

Drobnoustroje wchodzące w skład mikrobioty jelitowej człowieka

edytuj
Ta sekcja od 2012-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Tabela przedstawia przegląd niektórych grup drobnoustrojów wchodzących w skład mikrobioty jelitowej i ich zbadany wpływ na organizm człowieka.

grupa bakterii wpływ korzystny wpływ niekorzystny
Zwiększenia stopnia wykorzystania składników żywności Synteza witamin Hamowanie rozwoju patogenów i szkodliwych bakterii Immunomodulacja Patogen, toksynotwórczy Enzymy fekalne, synteza karcynogenów Produkcja H2S Gazowanie
Bacteroides                
Bifidobacterium                
Eubacterium                
Beztlenowe streptokoki                
Lactobacillus                
Desulfurykatory                
Escherischia coli                
Enterobakterie                
Clostridium                
Staphylococcus                
Vibrionaceae                
Ps.aeruginosa                

Należy zwrócić uwagę na fakt, że dwa rodzaje bakterii, Bifidobacterium (występują w ilości około 1010 do 1011 na 1 g treści, głównie jelicie grubym) oraz Lactobacillus (108 do 1010 osobników na 1 g treści) mają wpływ korzystny, natomiast pozostałe grupy wpływają na organizm głównie niekorzystnie.

Zmiany w składzie mikrobioty jelitowej u człowieka

edytuj

U noworodków układ pokarmowy jest sterylny, ale wkrótce potem dochodzi do kolonizacji przez biotę bakteryjną[11]. W późniejszym okresie, wraz ze starzeniem się, ogólna liczba drobnoustrojów nie podlega znaczącym zmianom, natomiast zwykle występuje istotna zmiana udziału poszczególnych grup. Obserwujemy narastanie liczby enterobakterii, Clostridium i enterokoków przy wyraźnym spadku liczby Lactobacillus i Bifidobacterium, które uznawane są za korzystne dla zdrowia. Jest to prawdopodobnie przyczyną m.in. zwiększenia częstości występowania zaparć u osób starszych.

Skład mikrobioty bakteryjnej jelit zmienia się pod wpływem szeregu różnych czynników, takich jak np.:

  • pożywienie[9],
  • hormony[9],
  • środowisko[9],
  • rodzaj porodu (drogami natury lub za pomocą cięcia cesarskiego),
  • przyjmowanie antybiotyków i leków,
  • wiek,
  • stres,
  • choroby.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Hasło microbiota w Dorland’s Medical Dictionary. [dostęp 2008-10-28]. (ang.).
  2. ↑ Joshua Lederberg, Alexa T. McCray. 'Ome Sweet 'Omics – A Genealogical Treasury of Words. „The Scientist”. 15 (7), s. 8, 2 kwietnia 2001. (ang.). 
  3. ↑ Anna Strzępa, Marian Szczepanik. Wpływ naturalnej flory jelitowej na odpowiedź immunologiczną (Influence of natural gut flora on immune response). „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”. 67, s. 908–920, 2013. DOI: 10.5604/17322693.1064563. PMID: 24018457. 
  4. ↑ a b c Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 312. ISBN 978-83-01-15154-6.
  5. ↑ Ron Sender, Shai Fuchs, Ron Milo. Revised Estimates for the Number of Human and Bacteria Cells in the Body. „PLOS Biology”. 14 (8), s. e1002533, 2016-08-19. Public Library of Science (PLoS). DOI: 10.1371/journal.pbio.1002533. ISSN 1545-7885. (ang.). 
  6. ↑ Are We Really Vastly Outnumbered? Revisiting the Ratio of Bacterial to Host Cells in Humans, „Cell”, 164 (3), 2016, s. 337–340, DOI: 10.1016/j.cell.2016.01.013, ISSN 0092-8674 [dostęp 2019-01-12] (ang.).
  7. ↑ Alison Abbott, Scientists bust myth that our bodies have more bacteria than human cells, „Nature News”, DOI: 10.1038/nature.2016.19136 [dostęp 2019-01-12] (ang.).
  8. ↑ Katherine Harmon. Geny na doczepkę. „Świat Nauki”. 6 (226), s. 11–12, czerwiec 2010. ISSN 0867-6380. 
  9. ↑ a b c d e Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 272–273. ISBN 978-83-01-15154-6.
  10. ↑ Kiran V. Sandhu, Eoin Sherwin, Harriët Schellekens et al. Feeding the microbiota-gut-brain axis: diet, microbiome, and neuropsychiatry. „Translational research: the journal of laboratory and clinical medicine”, 2016 Oct 21. DOI: 10.1016/j.trsl.2016.10.002. [dostęp 2016-11-22]. (ang.). 
  11. ↑ Mieczysław Kazimierz. Błaszczyk: Mikrobiologia środowisk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 333. ISBN 978-83-01-16319-8.

Bibliografia

edytuj
  • Zdzisława Libudzisz, Mikroflora jelitowa, rola probiotyków w żywieniu, Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Politechniki Łódzkiej.
  • Yuan Kun Lee, Seppo Salminen: Handbook of probiotics and prebiotics. Kanada: 2009. ISBN 978-0-470-13544-0. (ang.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Mikrobiota_jelitowa&oldid=74856566”