Filipowice (powiat krakowski)

Filipowice
	wieś
	; Filipowice. Widok na Gierasową Górę od strony wschodniej, w tle kościół i cmentarz.
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Krzeszowice
Liczba ludności (2022)	1990
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-065
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0324145
	Położenie na mapie gminy Krzeszowice Filipowice
	Położenie na mapie Polski Filipowice
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Filipowice
	Położenie na mapie powiatu krakowskiego Filipowice
	50°09′18″N 19°33′58″E/50,155000 19,566111
	Multimedia w Wikimedia Commons

Filipowice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice.

Wieś położona w województwie krakowskim wraz z folwarkiem wchodziła w 1662 roku w skład hrabstwa tęczyńskiego Łukasza Opalińskiego^[4].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krakowskiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Filipowice^[5]^[6]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0324151	Blech	część wsi
0324168	Palikówka	część wsi
0324174	Psia Górka	część wsi
0324180	Skała	część wsi
0324197	Wzgórze	część wsi
0324205	Zagroda	część wsi

Toponimia

Nazwa Filipowice pochodzi prawdopodobnie od właściciela lub jej założyciela o imieniu Filip, który był około roku 1340 najpewniej sołtysem. W późniejszym okresie nazwisko ukształtowane od tego imienia było pisane następująco: Filipp, Filipek. Nazwisko Filipek przetrwało we wsi do obecnych czasów.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego z 1881 roku podaje (tom II, s. 389) przy haśle Filipowice niemiecki odpowiednik tej nazwy Philippsdorf, czyli wieś Filipa. Miejscowa zaś legenda głosi, że nazwę wiosce nadał bliżej nieokreślony książę Filip, któremu bardzo spodobały się te tereny w czasie polowania.

Geografia

Filipowice położone są na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej na dwóch różnych mezoregionach. Północna część Filipowic leży na Wyżynie Olkuskiej. Część południowa położona jest w Rowie Krzeszowickim. Wieś położona jest w Dolinie Filipówki pochodzenia jurajskiego, wydobywano tutaj tuf filipowicki, pochodzenia wulkanicznego, z którego zbudowany jest kościół parafialny^[7]. Od strony wschodniej znaczna część Filipowic leży w Dolinie Kamienic. Najwyższymi wzniesieniami Filipowic są: Kowalska Góra 439,8 m n.p.m. oraz Gierasowa Góra 421,5 m n.p.m. Przez Filipowice przepływa potok Filipówka. Rzeka ta zwana była także Cudowną, co odnotowuje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego z 1881 roku. Brało się to stąd, że okolicznym mieszkańcom ustępowały różne dolegliwości po wypiciu wody pobranej ze źródła w tzw. Padańcu. Od strony południowej granicę Filipowic stanowi rzeka Dulówka.

W rejonie Filipowic kopalnie węgla działające od 1805 („Filipowice”, „Wiśniowa Góra”, później „Leopold”) prowadziły na małą skalę wydobycie węgla^[8].

Na terenie miejscowości mieści się: szkoła podstawowa im. Stanisława Wyspiańskiego, biblioteka, kościół pw. NMP, cmentarz.

Miejscowość zamieszkują wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego i Świadków Jehowy^[9].

Osoby związane z miejscowością

Magdalena Zawadzka.

Kościół
Szkoła
Kamieniołom Czerwona Góra

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 30000
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 246 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668–1670, w: Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 159.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ Rajchel 2005 ↓.
↑ Benignus JózefB.J. Wanat Benignus JózefB.J., Maryjne sanktuarium karmelitów bosych w Czernej, Kraków: Wyd. OO. Karmelitów Bosych, 1992, s. 41, ISBN 83-85401-03-2, OCLC 750884402 .
↑ Wykaz Parafii w Polsce, Warszawa: Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, 2006, s. 291 .

Bibliografia

Jacek Rajchel: Kamienny Kraków. 2005.

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 30000

[NSP_2021_Ludność_w_miejscowościach-2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 246 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[Jacek_Pielas_Podział_latyfundium-4] Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668–1670, w: Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 159.

[Dz.U._29/2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[teryt-6] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[CITEREFRajchel2005-7] Rajchel 2005 ↓.

[Benignus_Józef_Wanat1992-s41-8] Benignus JózefB.J. Wanat Benignus JózefB.J., Maryjne sanktuarium karmelitów bosych w Czernej, Kraków: Wyd. OO. Karmelitów Bosych, 1992, s. 41, ISBN 83-85401-03-2, OCLC 750884402 .

[Wykaz_Parafii_w_Polsce-s291-9] Wykaz Parafii w Polsce, Warszawa: Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, 2006, s. 291 .

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]