Filip Wilhelm Wittelsbach (palatyn reński)

Filip Wilhelm (ur. 24 listopada 1615 w Neuburg an der Donau, zm. 2 września 1690 w Wiedniu) – hrabia-palatyn neuburski w 16531685 oraz książę Jülich i Bergu w 1653–1679, następnie hrabia-palatyn reński i elektor Rzeszy oraz tytularny antykról Czech w 1685–1690, z reńskiej linii dynastii Wittelsbachów.

Filip Wilhelm
Ilustracja
Filip Wilhelm
Wizerunek herbu
Hrabia-palatyn Neuburga
Okres

od 20 marca 1653
do 26 maja 1685

Poprzednik

Wolfgang Wilhelm

Elektor Palatynatu
Okres

od 26 maja 1685
do 2 września 1690

Poprzednik

Karol II

Następca

Jan Wilhelm

Dane biograficzne
Dynastia

Wittelsbachowie

Data i miejsce urodzenia

24 listopada 1615
Neuburg an der Donau

Data i miejsce śmierci

2 września 1690
Wiedeń

Ojciec

Wolfgang Wilhelm

Matka

Magdalena Wittelsbach

Żona

Anna Katarzyna Wazówna
od 8 czerwca 1642
do 8 października 1651

Małżeństwo

Elżbieta Amelia Heska
od 3 września 1653

Dzieci

Eleonora Magdalena
Maria Adelajda
Zofia Elżbieta
Jan Wilhelm
Wolfgang Jerzy
Ludwik Antoni
Karol III Filip
Aleksander Zygmunt
Franciszek Ludwik
Fryderyk Wilhelm
Maria Zofia
Maria Anna
Filip Wilhelm
Dorota Zofia
Jadwiga Elżbieta
Jan
Leopoldyna Eleonora

Życiorys

edytuj

Syn hrabiego palatyna Wolfganga Wilhelma Wittelsbacha i Magdaleny Wittelsbach księżniczki bawarskiej.

Odebrał staranne katolickie wychowanie. Edukacją młodego hrabiego zajmowali się jezuici. Dzieciństwo spędził w Neuburgu nad Dunajem oraz Düsseldorfie.

8 czerwca 1642 w Warszawie poślubił Annę Katarzynę Konstancję, córkę polskiego króla Zygmunta III Wazy i jego drugiej żony Konstancji Austriaczki. Anna przywiozła ze sobą spore wiano 243 333 talarów, klejnoty wartę 300 000 talarów, kosztowności ze złota i srebra, tkaniny i perskie dywany. Posag obejmował również posiadłości we Włoszech w Foggii, Kalabrii i Abruzji (spadek po prababce Anny – Bonie Sforzy). Anna zmarła 8 października 1651. Para nie miała dzieci.

Po raz drugi ożenił się 3 września 1653; jego wybranką została Elżbieta Amalia Hessen-Darmstadt, córka landgrafa heskiego Jerzego II i Zofii Eleonory Wettyn księżniczki saksońskiej. Elżbieta była w ciąży 23 razy, urodziła 17 dzieci z czego 14 dożyło dorosłości i odegrało ważną rolę w historii.

Był kandydatem stronnictwa francuskiego do korony polskiej w czasie elekcji 1674 roku[1].

W 1685 roku umiera bezpotomnie elektor Palatynatu Reńskiego Karol II Wittelsbach, a wraz z nim linia protestancka Wittelsbachów Reńskich Pfalz-Simmern. Tytuł elektorski i ziemie przejmuje Filip Wilhelm jako przedstawiciel katolickiej linii Pfalz-Neuburg (potomkowie króla Niemiec Ruprechta Wittelsbacha). Zmiana wyznania władcy wiązała się ze zmianą wyznania panującego w całym Palatynacie. Filip Wilhelm przyrzekł Karolowi, że będzie władcą tolerancyjnym, jednak wśród mieszkańców wyznających kalwinizm rządy katolika budziły negatywne emocje. Dzięki tolerancyjnej polityce wyznaniowej udało się unikać elektorowi zamieszek religijnych. Kolejnym problemem były roszczenia siostry Karola II Elżbiety Charlotty Wittelsbach. W jej imieniu król Francji Ludwik XIV zażądał prawa dziedziczenia Palatynatu Reńskiego spowodowało to wybuch wojny palatynackiej, która spustoszyła cały kraj.

Wiosną 1690 roku udał się do Wiednia na koronację swojego wnuka Józefa I Habsburga na króla niemieckiego. Zmarł 2 września 1690 w Wiedniu. Został pochowany w Neuburgu.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wolfgang Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
 
Filip Ludwik Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Anna Heska
 
 
 
 
 
 
 
Wolfgang Wilhelm Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wilhelm IV Jülich-Kleve-Berg
 
 
 
 
 
 
 
Anna Jülich-Kleve-Berg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maria Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
Filip Wilhelm
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albrecht V Bawarski
 
 
 
 
 
 
 
Wilhelm V Pobożny
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Anna Habsburżanka
 
 
 
 
 
 
 
Magdalena Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Franciszek I Lotaryński
 
 
 
 
 
 
 
Renata Lotaryńska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Krystyna Oldenburg
 
 
 
 
 
 

Przypisy

edytuj
  1. Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 17.

Bibliografia

edytuj
  • Wdowiszewski Z., Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005, s. 236–237.