Filip Wilhelm Wittelsbach (palatyn reński)
Filip Wilhelm (ur. 24 listopada 1615 w Neuburg an der Donau, zm. 2 września 1690 w Wiedniu) – hrabia-palatyn neuburski w 1653–1685 oraz książę Jülich i Bergu w 1653–1679, następnie hrabia-palatyn reński i elektor Rzeszy oraz tytularny antykról Czech w 1685–1690, z reńskiej linii dynastii Wittelsbachów.
Filip Wilhelm | |
Hrabia-palatyn Neuburga | |
Okres | |
---|---|
Poprzednik | |
Elektor Palatynatu | |
Okres |
od 26 maja 1685 |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Ojciec | |
Matka | |
Żona |
Anna Katarzyna Wazówna |
Małżeństwo | |
Dzieci |
Eleonora Magdalena |
Życiorys
edytujSyn hrabiego palatyna Wolfganga Wilhelma Wittelsbacha i Magdaleny Wittelsbach księżniczki bawarskiej.
Odebrał staranne katolickie wychowanie. Edukacją młodego hrabiego zajmowali się jezuici. Dzieciństwo spędził w Neuburgu nad Dunajem oraz Düsseldorfie.
8 czerwca 1642 w Warszawie poślubił Annę Katarzynę Konstancję, córkę polskiego króla Zygmunta III Wazy i jego drugiej żony Konstancji Austriaczki. Anna przywiozła ze sobą spore wiano 243 333 talarów, klejnoty wartę 300 000 talarów, kosztowności ze złota i srebra, tkaniny i perskie dywany. Posag obejmował również posiadłości we Włoszech w Foggii, Kalabrii i Abruzji (spadek po prababce Anny – Bonie Sforzy). Anna zmarła 8 października 1651. Para nie miała dzieci.
Po raz drugi ożenił się 3 września 1653; jego wybranką została Elżbieta Amalia Hessen-Darmstadt, córka landgrafa heskiego Jerzego II i Zofii Eleonory Wettyn księżniczki saksońskiej. Elżbieta była w ciąży 23 razy, urodziła 17 dzieci z czego 14 dożyło dorosłości i odegrało ważną rolę w historii.
- Eleonora Magdalena (1655–1720) – żona cesarza Leopolda I Habsburga
- Maria Adelajda (1656)
- Zofia Elżbieta (1657–1658)
- Jan Wilhelm (1658–1716) – elektor Palatynatu Reńskiego w latach 1690–1716
- Wolfgang Jerzy (1659–1683) – biskup „ad personam” Kolonii
- Ludwik Antoni (1660–1694) – biskup Wormacji, Wielki mistrz zakonu krzyżackiego
- Karol III Filip (1661–1742) – elektor Palatynatu Reńskiego w latach 1716–1742
- Aleksander Zygmunt (1663–1737) – biskup Augsburga
- Franciszek Ludwik (1664–1732) – biskup Wrocławia, Wormacji, arcybiskup Moguncji, elektor i arcybiskup Trewiru
- Fryderyk Wilhelm (1665–1689) – Kanonik w Münster
- Maria Zofia (1666–1699) – żona król Portugalii Piotra II Bragança
- Maria Anna (1667–1740) – żona króla Hiszpanii Karola II Habsburga
- Filip Wilhelm (1668–1693)
- Dorota Zofia (1670–1748) – żona dziedzica księstwa Parmy Odoardo Farnese, a potem jego brata księcia parmeńskiego Franciszka; matka Elżbiety Farnese, królowej Hiszpanii
- Jadwiga Elżbieta (1673–1722) – żona królewicza Jakuba Sobieskiego
- Jan (1675)
- Leopoldyna Eleonora (1679–1693) – zmarła jako narzeczona elektora Bawarii Maksymiliana II Emanuela Wittelsbacha
Był kandydatem stronnictwa francuskiego do korony polskiej w czasie elekcji 1674 roku[1].
W 1685 roku umiera bezpotomnie elektor Palatynatu Reńskiego Karol II Wittelsbach, a wraz z nim linia protestancka Wittelsbachów Reńskich Pfalz-Simmern. Tytuł elektorski i ziemie przejmuje Filip Wilhelm jako przedstawiciel katolickiej linii Pfalz-Neuburg (potomkowie króla Niemiec Ruprechta Wittelsbacha). Zmiana wyznania władcy wiązała się ze zmianą wyznania panującego w całym Palatynacie. Filip Wilhelm przyrzekł Karolowi, że będzie władcą tolerancyjnym, jednak wśród mieszkańców wyznających kalwinizm rządy katolika budziły negatywne emocje. Dzięki tolerancyjnej polityce wyznaniowej udało się unikać elektorowi zamieszek religijnych. Kolejnym problemem były roszczenia siostry Karola II Elżbiety Charlotty Wittelsbach. W jej imieniu król Francji Ludwik XIV zażądał prawa dziedziczenia Palatynatu Reńskiego spowodowało to wybuch wojny palatynackiej, która spustoszyła cały kraj.
Wiosną 1690 roku udał się do Wiednia na koronację swojego wnuka Józefa I Habsburga na króla niemieckiego. Zmarł 2 września 1690 w Wiedniu. Został pochowany w Neuburgu.
Wolfgang Wittelsbach | |||||||||||||
Filip Ludwik Wittelsbach | |||||||||||||
Anna Heska | |||||||||||||
Wolfgang Wilhelm Wittelsbach | |||||||||||||
Wilhelm IV Jülich-Kleve-Berg | |||||||||||||
Anna Jülich-Kleve-Berg | |||||||||||||
Maria Habsburg | |||||||||||||
Filip Wilhelm | |||||||||||||
Albrecht V Bawarski | |||||||||||||
Wilhelm V Pobożny | |||||||||||||
Anna Habsburżanka | |||||||||||||
Magdalena Wittelsbach | |||||||||||||
Franciszek I Lotaryński | |||||||||||||
Renata Lotaryńska | |||||||||||||
Krystyna Oldenburg | |||||||||||||
Przypisy
edytuj- ↑ Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 17.
Bibliografia
edytuj- Wdowiszewski Z., Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005, s. 236–237.