Filip Śmiłowski
Filip Śmiłowski, ps. „Jaśko”[1][2] (ur. 12 grudnia 1893 w Łodzi, zm. po 3 kwietnia 1920) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, wyznania mojżeszowego[1].
| |
 kapitan piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 grudnia 1893 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 3 kwietnia 1920 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1918 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujUrodził się 12 grudnia 1893 w Łodzi, w kupieckiej żydowskiej rodzinie Józefa i Flory z domu Sunderland[1][3][4][5][6]. W 1905 uczestniczył w strajku szkolnym[3][7]. Egzamin dojrzałości zdał w Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Łodzi[2]. Następnie studiował w Antwerpii, a później architekturę na Politechnice Lwowskiej[2][3][7]. W 1912 został członkiem Związku Strzeleckiego we Lwowie, ukończył także szkołę podchorążych ZS[2][8][9].
7 sierpniu 1914 wstąpił w szeregi Legionów Polskich[10]. Początkowo dowodził plutonem w 3. kompanii IV batalionu 1 pułku piechoty[10]. Po 18 grudnia 1914 służył w 4. kompanii I batalionu 5 pułku piechoty, od 28 lipca 1915 w VI batalionie 7 pułku piechoty, a od 30 września tego roku w 2. kompanii III batalionu 1 pp[10]. 2 października 1915 w potyczce pod Sobieszczycami wziął do niewoli czterdziestu jeńców[3][10][7][9]. 7 listopada 1915, podczas bitwy pod Bielgowem na Wołyniu, prowadząc swój oddział, nagłym atakiem na pozycje przeciwnika zdobył odcinek jego linii obronnej[11]. 27 marca 1922 pułkownik Tadeusz Piskor we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:
Doświadczony, wzorowy, i nigdy nie zmęczony podoficer, brał udział we wszystkich walkach 1 pp Leg., dowodząc czasami w zastępstwie kompanią. Należał do niezawodzących nigdy żołnierzy tak w ataku jak i obronie. Każda bitwa była chlubną kartą w jego pracy bojowej[12][13].
1 stycznia 1917 został mianowany chorążym w piechocie[14]. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917) został zwolniony z Legionów i internowany w Beniaminowie[2][10]. Po zwolnieniu z obozu wyjechał do Łodzi i wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej[10][3].
17 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem awansu na porucznika, ogłoszonego w rozkazie generała majora Śmigłego[15]. W 1919 pełnił służbę w komendzie Placu w Hrubieszowie[3][7]. Pod koniec tego roku został przeniesiony do 15 pułku piechoty[7]. W czasie wojny z bolszewikami dowodził 10. kompanią III batalionu[16]. Wyróżnił się w boju pod Stodoliczami (16–17 lutego 1920)[16][17]. 14 października 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[18].
8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 514. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[19][20][21]. W „Rocznikach Oficerskich 1923 i 1924” figurował jako oficer rezerwy 15 pp[22][23], natomiast w „Roczniku Oficerskim Rezerw 1934” został umieszczony na „liście oficerów zaginionych na terenie działań wojennych”[24][25].
Prawdopodobnie zaginął 4 kwietnia 1920[26] pod Mozyrzem[2], aczkolwiek nie został ujęty na oficjalnej „Liście strat Wojska Polskiego”. Według jednej z wersji został ciężko ranny w obie nogi w walce pod Mozyrzem. Żołnierze kompanii starali się go ratować, jednak w wyniku ostrzału jeden poległ, a kolejny został ranny. Widząc to Śmiłowski rozkazał, by go pozostawić na polu bitwy, a nie chcąc trafić do niewoli, odebrał sobie życie wystrzałem z rewolweru[3][10][7]. Był kawalerem[11].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7136 – pośmiertnie 17 maja 1922[27][28][29][30][31][11]
- Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 16 marca 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[32][1]
- Krzyż Walecznych[7]
- Odznaka „Za wierną służbę”[33]
- Srebrny Medal Waleczności[3][7]
Nadany mu przez Prezydenta RP Krzyż Niepodległości wysłano 29 września 1933 wraz z dyplomem na adres siostry: Sława Langrodowa, Kraków, ul. Basztowa 3[1]. Gustawa (1886–1968) była żoną Witolda Łucjana Langroda. Została pochowana na Cmentarzu Rakowickim.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2021-12-31]..
- ↑ a b c d e f Dla Polski 1931 ↓, s. 70.
- ↑ a b c d e f g h Schall 1936 ↓, s. 240.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 8, 1058, tu podano, że urodził się 17 listopada 1892.
- ↑ Tu także podano 17 listopada 1892. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2021-12-31]..
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, tu urodzony w listopadzie 1893.
- ↑ a b c d e f g h Wspomnienie pośmiertne. „Głos Poranny”. 88, s. 7, 1935-03-30. Łódź..
- ↑ Polak (red.) 1993 ↓, s. 214.
- ↑ a b Gałęzowski 2010 ↓, s. 627.
- ↑ a b c d e f g Żołnierze Niepodległości : Śmiłowski Filip, ps. „Jaśko”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-08-21].
- ↑ a b c Polak (red.) 1993 ↓, s. 215.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Wniosek ↓, 2.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 32.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 13 z 23 grudnia 1918, poz. 373.
- ↑ a b Wiącek 1929 ↓, s. 12–13.
- ↑ Gałęzowski 2010 ↓, s. 628.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 20 października 1920, s. 1063, miał być wówczas przydzielony do Batalionu Zapasowego 15 pp.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 474.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 415.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 8.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 168.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 159.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 1058.
- ↑ Marek Gałęzowski, Śmiłowski Filip [w:] Na wzór Berka Joselewicza. Sylwetki żołnierzy i oficerów pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, z przedmową Richarda Pipesa, Warszawa 2010, wyd. IPN, s. 628.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 8 maja 1926, s. 154, ogłoszono sprostowanie danych podanych w Dz. Pers. MSWojsk Nr 1 z 4 stycznia 1923 polegające na skreśleniu skrótu „ś.p.” i wstawieniu skrótu „b.p.” (błogosławionej pamięci).
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2021-12-31]..
- ↑ Pomarański 1931 ↓, s. 106.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1 foto.
Bibliografia
edytuj- Śmiłowski Filip. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.72-6660 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-21].
- Śmiłowski Filip. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.104-10690 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-21].
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Legioniści–Łodzianie polegli na polu chwały. W: Dla Polski: Łódź w Legionach. Łódź: Związek Legionistów Polskich. Oddział w Łodzi, 1931.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Marek Gałęzowski: Na wzór Berka Joselewicza. Sylwetki żołnierzy i oficerów pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, z przedmową Richarda Pipesa. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 627-629. ISBN 978-83-7629-170-3.
- Marek Gałęzowski, Śmiłowski Filip [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 51, Warszawa-Kraków 2016–2017, s. 112-113.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Stefan Pomarański: Zarys historji wojennej 1-go pułku piechoty legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jakub Schall: Filip Śmiłowski. W: Bohaterom narodowym w hołdzie. Zygmunt Reis (red.). Lwów: Nakładem Wydawnictwa „Polski Niepodległej”, 1936.
- Wojciech Wiącek: Zarys historji wojennej 15-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.